Odpowiedź prawnika: Wybór na sołtysa a uprzednia karalność

Przedmiotową kwestię powinien szczegółowo określać statut sołectwa, jeżeli nie ogranicza on prawa wybieralności w stosunku do osób, które były uprzednio skazane prawomocnym wyrokiem za przestępstwo osoby takie mogą zarówno kandydować, jak i zostać wybrane sołtysem. W tej sytuacji bowiem nie jest możliwe odwołanie się do przepisów kodeksu wyborczego, a w szczególności przepisu art. 11 par 1 pkt. 1 zgodnie z którym nie ma prawa wybieralności osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Przepisy powołanej ustawy nie znajdują w tej sytuacji zastosowania ponieważ organy jednostki pomocniczej gminy nie zostały objęte zakresem przedmiotowym cytowanej ustawy (art.1). Niniejsze stanowisko zostało potwierdzone wyrokiem WSA w Olsztynie (II SA/Ol 274/11 ), w którym sąd ten stwierdził: „Niezasadny jest również zarzut skarżącego negujący wynik wyborów poprzez wskazanie, że wybrany ponownie na sołtysa S. M. został skazany za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego. Przepisy ustawy o samorządzie gminnym, jak i Statutu Sołectwa A nie uzależniają biernego prawa wyborczego od tego czy dana osoba jest skazana za przestępstwo umyślne czy też nie, dlatego też nie było celowe badanie tej kwestii przez organ nadzorujący wybory.” W doktrynie przyjmuje się, że przepisy dotyczące niekaralności i posiadania nieskazitelnej opinii przez funkcjonariuszy publicznych nie odnoszą się do sołtysów. Reasumując jeżeli statut danego sołectwa nie zakazuje kandydowania osobom które były skazane za przestępstwo, osoby te mają prawa kandydowania, a zakazu takiego nie można wywodzić z przepisów kodeksu wyborczego.