Wykonanie projektu-koszty uzyskania przychodu

Odpowiedź prawnika: Wykonanie projektu-koszty uzyskania przychodu

Zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt. 3  ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty w wysokości 50% uzyskanego przychodu  określa się z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.  Zatem, jeżeli w opisywanym przypadku nie mamy do czynienia z rozporządzeniem prawami autorskimi lub pokrewnymi, wskazany przepis nie znajdzie zastosowania.

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór), w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są, w szczególności utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne. Zatem, odpowiedź, na zadane pytanie sprowadza się do stwierdzenia,  czy konkretna działalność w postaci np. projektu ma charakter utworu - działalności twórczej. Ponieważ nie wiemy dokładnie (biorąc pod uwagę cechy podane poniżej), na czym polegał opisywany w pytaniu projekt, możemy podać jedynie reguły wskazujące, kiedy projekt mógłby być uznany za utwór.

 W piśmie Ministerstwa Finansów - Wicedyrektora Departamentu Podatków Bezpośrednich i Opłat z dnia 9 lutego 1998 r., PO 2/HD-7712/97/01135 czytamy: „Użycie w art. 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych określenia „utwory” wskazuje, że dla zakwalifikowania określonego rezultatu działalności architektonicznej lub architektoniczno-urbanistycznej (np. projektu architektonicznego) jako przedmiotu prawa autorskiego, konieczne jest spełnienie przesłanek utworu określonych w art. 1 ust. 1 tej ustawy, tzn. aby był on przejawem działalności twórczej oraz miał indywidualny charakter. Tylko w razie spełnienia tych przesłanek przysługują architektowi - twórcy zarówno autorskie prawa osobiste, jak i autorskie prawa majątkowe, w szczególności zaś wynagrodzenie za korzystanie z utworu(...)”. Zgodnie z dalszymi wyjaśnieniami Ministra,  z wykonywaniem przez twórcę praw autorskich  mamy do czynienia zarówno w przypadku przeniesienia umowy przez architekta-twórcę swoich praw autorskich do utworu (projektu) na zamawiającego, jak i w przypadku udzielenia upoważnienia do wykorzystania przez zamawiającego tego utworu (projektu).

Jednakże, zwrócić uwagę w tym miejscu należy na fakt, że zgodnie z orzeczeniem NSA z dnia 2 czerwca 1993 r., sygn. akt III SA 255/93, wykonanie w ramach działalności gospodarczej projektu architektonicznego i sprzedanie go następnie w formie planów architektonicznych upoważniających nabywcę do zastosowania ich do wzniesienia jednej budowli nie jest rozporządzeniem prawem autorskim, a co za tym idzie - przy tego rodzaju działalności gospodarczej nie przysługuje prawo do ryczałtowego obliczania kosztów uzyskania przychodów, przewidziane w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy test z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

 W dalszej części pisma Ministerstwa znajduje się jednak następujące stwierdzenie:  „(...)Należy jednak podkreślić, że nie każdy projekt architektoniczny lub architektoniczno-urbanistyczny spełnia przesłanki utworu w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dotyczy to w szczególności projektów będących powieleniem innych projektów, a więc nie będących rezultatem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, jak również projektów typowych, zawierających powtarzalne, nieoryginalne rozwiązania architektoniczne. Projekty takie nie podlegają ochronie autorsko prawnej na podstawie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych”.