Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Minimalna liczba osób do założenia związku zawodowego
Ważna informacja
Związek zawodowy można założyć w każdym zakładzie pracy niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników. Art. 12 ust.1 ustawy o związkach zawodowych precyzuje, iż związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych
Zate zgodnie z obowiązującymi przepisami, wielkość zakładu pracy nie ma znaczenia dla możliwości założenia związku zawodowego.
Kto może założyć związek zawodowy?
Osobami uprawnionymi do założenia związku zawodowego są zgodnie z art. 2 ustawyo związkach zawodowych osoby wykonujące pracę zarobkową.
Przejście na emeryturę lub rentę nie pozbawia osób, o których mowa powyżej, prawa przynależności i wstępowania do związków zawodowych
Osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu zachowują prawo przynależności do związków zawodowych, a jeśli nie są członkami związków zawodowych, mają prawo wstępowania do związków zawodowych w przypadkach i na warunkach określonych statutami związków.
Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych działających u pracodawców przysługuje również osobom skierowanym do tych pracodawców w celu odbycia służby zastępczej. Do tych osób stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące osób wykonujących pracę zarobkową.
Uwaga
Nowelizacja ustawy o związkach zawodowych z 1 stycznia 2019 r. przyznała prawo wstępowania do istniejących związków zawodowych wolontariuszom, stażystom i innym osobom świadczącym pracę bez wynagrodzenia. Te osoby są jednak pozbawione prawa tworzenia związków zawodowych.
Procedura założenia i rejestracji związku zawodowego
Co najmniej 10 uprawnionych osób podejmuje uchwałę o utworzeniu związku zawodowego
Osoby, które podjęły uchwałę o założeniu związku zawodowego, uchwalają statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób.
Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne od opłat sądowych.
Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania.
Ważny termin
Jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc.
Ochrona związkowa podczas procesu założenia
Bardzo istotnym zagadnieniem jest kwestia ochrony członków komitetu założycielskiego. Jeżeli powstająca organizacja związkowa jest reprezentatywna w rozumieniu przepisów kodeksu pracy, część członków komitetu założycielskiego może być chroniona przed rozwiązaniem i wypowiedzeniem stosunku pracy lub pogorszeniem warunków płacy i pracy.
Przed wypowiedzeniem
Jeśli wypowiedzenie już nastąpiło przed rozpoczęciem procedury założenia związku, ochrona związkowa nie znajdzie zastosowania
Po rozpoczęciu procedury
Członkowie komitetu założycielskiego organizacji reprezentatywnej mogą korzystać z ochrony przed zwolnieniem
Kradzież w miejscu pracy
Nowe progi kwotowe od października 2023
Aktualizacja przepisów
Od 1 października 2023 r. próg kwotowy między wykroczeniem a przestępstwem kradzieży został podniesiony z 500 zł do 800 zł. Oznacza to istotną zmianę w kwalifikacji prawnej czynów.
Wykroczenie (do 800 zł)
Kara aresztu (od 5 do 30 dni), ograniczenia wolności albo grzywna w wysokości od 20 do 5000 zł. Sprawca wykroczenia jest traktowany jako osoba niekarana.
Przestępstwo (powyżej 800 zł)
Kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat lub kara ograniczenia wolności lub grzywna. Przestępstwo jest rejestrowane w Krajowym Rejestrze Karnym.
Konsekwencje dla stosunku pracy
W przypadku popełnienia przez pracownika kradzieży (udowodniionej), pracodawca może rozwiązać umowę o pracę "dyscypliarnie". Jak stanowi bowiem art. 52 kodeksu pracy:
Art. 52. [Rozwiązanie bez wypowiedzenia z winy pracownika; konsultacja związkowa rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia]
§ 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.?
Wybór odpowiedniej podstawy prawnej (pkt 1 lub 2) zależy do konkretnych okoliczności.?
Warunki zwolnienia dyscyplinarnego (pkt2)
Przestępstwo musi być oczywiste (pracownik złapany na gorącym uczynku) lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem. Musi także uniemożliwiać dalsze zatrudnianie na zajmowanym stanowisku.
Czas założenia związku zawodowego
Nie istnieją żadne przepisy prawa ograniczające możliwość utworzenia związku zawodowego do określonych terminów. Związek zawodowy można utworzyć w każdym momencie, nie tylko z datą 1 stycznia czy inną szczególną datą.
Praktyczne uwagi
Choć związek można założyć w każdym czasie, warto uwzględnić aspekty praktyczne, takie jak łatwość zebrania wymaganej liczby osób czy planowane przez pracodawcę zmiany organizacyjne.
Obowiązki związku po założeniu
Istotny obowiązek sprawozdawczy
Związek zawodowy ma obowiązek informowania pracodawcy o stanie liczebności dwa razy do roku - do 10 stycznia i do 10 lipca. Jeżeli liczba członków utrzymuje się poniżej 10 przez okres trzech miesięcy, związek podlega skreśleniu z rejestru.
Podsumowanie
Najważniejsze informacje
- Związek zawodowy może założyć minimum 10 osób w zakładzie pracy dowolnej wielkości
- Założenie można przeprowadzić w każdym momencie roku
- Ochrona związkowa nie działa wstecz - nie chroni przed już dokonanym wypowiedzeniem
- Kradzież powyżej 800 zł to przestępstwo umożliwiające zwolnienie dyscyplinarne, jednak takie zwolnienie nie jest wykluczone również w przypadku wykroczenia
- Związek musi być zarejestrowany w KRS w ciągu 30 dni