Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Ważne: Wypłata z rachunku bankowego dziecka może wymagać zgody sądu opiekuńczego, jeśli przekracza zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego.
Podstawy prawne zarządu majątkiem dziecka
Kwestie dotyczące wypłat z rachunku bankowego małoletniego reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 101 rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską.
Zakres zarządu rodziców
Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.
Ograniczenia w zarządzie
Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.
Skutki braku zezwolenia
Zezwolenie sądu opiekuńczego jest konieczne dla skuteczności czynności prawnej, a czynność prawna dokonana bez zezwolenia sądu jest nieważna.
Procedura uzyskiwania zezwolenia sądu
Zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu sąd opiekuńczy udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu staje się skuteczne dopiero po uprawomocnieniu się i nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób trzecich.
Zwykły zarząd vs. czynności przekraczające zwykły zarząd
Zwykły zarząd (nie wymaga zgody sądu)
- Codzienne wydatki na potrzeby dziecka
- Podstawowe transakcje bankowe
Przekroczenie zwykłego zarządu (wymaga zgody sądu opiekuńczego)
- Wypłaty większych kwot (w zależności od sytuacji)
- Większe inwestycje
- Zbycie lub obciążenie nieruchomości
Uwaga: Wszystko zależy od konkretnej sytuacji małoletniego. W niektórych przypadkach nawet 200 zł może być czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu z uwagi na wielkość majątku małoletniego - brak tu jakichkolwiek "automatyzmów".
Zdolność do czynności prawnych małoletniego
Zgodnie z art. 12 Kodeksu cywilnego nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. W imieniu osoby nie mającej zdolności do czynności prawnych, czynności tych może dokonywać jedynie jej przedstawiciel ustawowy.
Dzieci do 13 lat
Nie mają zdolności do czynności prawnych. Oznacza to, że nie mogą same skutecznie zaciągać zobowiązań ani nabywać praw.
Młodzież 13-18 lat
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście. Mogą samodzielnie zawierać umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
Praktyka bankowa i ograniczenia
Bank może a nawet powinien żądać zezwolenia sądu w razie braku zgody obojga rodziców małoletniego oraz z racji ponoszenia odpowiedzialności za czynności, które rozporządzają majątkiem małoletniego.
Większość banków w swoich regulaminach ogranicza możliwość dysponowania środkami na koncie małoletniego przez jego rodziców, co prowadzi do sytuacji, że miesięcznie rodzic ma możliwość maksymalnej wypłaty w wysokości miesięcznego średniego wynagrodzenia.
Praktyczny przykład: Dysponowanie środkami na rachunku małoletniego z przekroczeniem granic zwykłego zarządu wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego. Banki zazwyczaj określają w regulaminach konkretne dyspozycje i ustalają limity kwotowe.
Istotne regulacje bankowe
Zgodnie z art. 58 prawa bankowego małoletni posiadacz rachunku oszczędnościowego może po ukończeniu 13 lat swobodnie dysponować środkami pieniężnymi zgromadzonymi na tych rachunkach, o ile nie sprzeciwi się temu na piśmie jego przedstawiciel ustawowy.
Procedura w przypadku odmowy banku
Krok 1: Sprawdzenie regulaminu
Przed zawarciem umowy warto zapytać, czy w regulaminie rachunku bankowego istnieją ograniczenia kwotowe.
Krok 2: Wniosek do sądu
Jedyną możliwością jest złożenie wniosku do sądu o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zwykły zarząd. Opłata od wniosku do sądu wynosi 100 zł.
Krok 3: Ocena przez sąd
Sąd opiekuńczy ocenia nie tylko legalność czynności, ale także jej celowość i działanie dla dobra dziecka.
Ważne dla rodziców: Jeżeli rodzice przy wpłacie gotówki liczyli jedynie na wysokie oprocentowanie, może się okazać, że nawet przy wniosku do sądu, będzie problem z otrzymaniem zgody na dużą, jednorazową wypłatę.
Podsumowanie
Wypłata pieniędzy z rachunku bankowego małoletniego przez rodziców jest regulowana przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Kluczowe znaczenie ma rozróżnienie między czynnościami zwykłego zarządu a tymi, które go przekraczają. Bank ma prawo i obowiązek kontrolować te transakcje, chroniąc interes małoletniego zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
W praktyce oznacza to, że rodzice powinni być świadomi ograniczeń przed założeniem rachunku dla dziecka i planować długoterminowe oszczędności z uwzględnieniem tych przepisów prawnych.