Wyrok uchylający obowiązek alimentacyjny rodzica dziecka

Odpowiedź prawnika: Wyrok uchylający obowiązek alimentacyjny rodzica dziecka

Możliwe jest złożenie pozwu o zmianę orzeczenia określającego jego obowiązek alimentacyjny względem dziecka, na podstawie art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Wyrok wydany przez sąd na podstawie art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zmieniający zakres obowiązku alimentacyjnego lub czas jego trwania, może działać wstecz i obejmować także okres poprzedzający wytoczenie pozwu. Jeśli zmiana ma odnosić się do okresu poprzedzającego, powinno to być wyraźnie powiedziane w wyroku. W przeciwnym wypadku orzeczenie działa na przyszłość, a nie wstecz. Rodzic powinien więc w pozwie o uchylenie obowiązku świadczenia na rzecz dziecka zażądać zwrotu spełnionych świadczeń alimentacyjnych, za okres kiedy nie był do tego zobowiązany.
Żądanie zwrotu zaległych świadczeń możliwe jest za okres nie wcześniejszy niż trzy lata wstecz (ze względu na trzyletni okres przedawnienia roszczeń alimentacyjnych na podstawie art. 137 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Należy jednak mieć na uwadze, że – w zależności
od tego, jak do żądania odniesie się strona przeciwna - sąd może oddalić roszczenie o zwrot już dokonanych wpłat z uwagi na zasady współżycia społecznego, w tym zasady słuszności, uzasadniając, że żądanie od dziecka zwrotu wpłaconych kwot alimentów byłoby nadużyciem
prawa podmiotowego, o którym mowa w art. 5 kodeksu cywilnego. Niemniej, jak podaje Tadeusz Domińczyk w Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz (Warszawa 2009 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis): Sąd może ograniczyć czas trwania świadczeń alimentacyjnych, jak też zmienić ich wysokość, także za okres poprzedzający wytoczenie powództwa opartego na art. 138. Decydująca bowiem w tym względzie jest data, w
jakiej doszło do zmiany stosunków w rozumieniu tego przepisu. W orzecznictwie pogląd ten jest utrwalony (por. uchwały składu 7 sędziów SN: z 28 września 1949 r., Wa. C. 389/49, OSN 1951, nr 3, poz. 60; z 16 listopada 1954 r., I CO 41/54, OSN 1956, nr 1, poz. 3 oraz uzasadnienie tezy VII uchwały SN z 1987 r. w sprawach alimentacyjnych).