Zakres władzy rodzicielskiej

Odpowiedź prawnika: Zakres władzy rodzicielskiej

Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, ponieważ nie jest zdolne do samodzielnego prowadzenia swoich spraw. Z tego względu wymaga pomocy i ochrony ze strony osób dorosłych. Do tego zobowiązani są przede wszystkim rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska. Ma ona służyć dobru dziecka oraz interesowi społecznemu, a nie dla korzyści rodziców. Władza rodzicielska to prawa i obowiązki rodziców względem dziecka i jego majątku.

Na władzę rodzicielską składają się trzy atrybuty:

• piecza nad osobą dziecka;
• przedstawicielstwo;
• zarząd majątkiem dziecka.

Piecza nad osobą dziecka to roztaczanie stałej opieki i troski o dziecko; zapewnienie dziecku podstaw egzystencji. Chodzi tu o obowiązek i prawo wychowania dziecka. Istotne jest wychowanie fizyczne i duchowe. Na wychowanie fizyczne składa się: troska o sprawność dziecka, o jego życie i zdrowie itp. Wychowanie duchowe to utrwalenie reguł moralności, wyrabianie dyscypliny i obowiązków w stosunku do społeczeństwa itp. Ściśle z pojęciem wychowania dziecka wiąże się kierowanie nim, tzn. "prowadzenie przez życie". Rodzice, którzy nadużywają władzy rodzicielskiej mogą zostać jej pozbawieni albo ich władza może zostać ograniczona.

Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko znajduje się pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Reprezentacja dziecka dotyczy zarówno spraw majątkowych dziecka, jak i jego spraw osobistych. Sprawy majątkowe to np. zarząd majątkiem dziecka. Sprawy osobiste to np. udzielenie zgody na przeprowadzenie zabiegu operacyjnego.

Zarząd majątkiem dziecka jest ograniczony w czasie. Ustaje z chwilą ustania władzy rodzicielskiej lub powierzenia kuratorowi zarządu majątkiem dziecka.

Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską od urodzenia aż do osiągnięcia pełnoletności, przy czym pełnoletność uzyskuje się bądź z chwilą ukończenia 18 lat, bądź z chwilą zawarcia małżeństwa (oczywiście dotyczy to jedynie sytuacji, gdy małżeństwo zawiera osoba niepełnoletnia). Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom - co się najczęściej zdarza - każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Istnieje tu jednak pewne rozróżnienie na sprawy mało istotne i sprawy istotne:

• w sprawach małoistotnych każdy z rodziców może działać bez potrzeby porozumiewania się z drugim rodzicem;
• w sprawach istotnych rodzice powinni rozstrzygać wspólnie (jest tak zawsze, bez względu na to, czy rodzice są małżeństwem).

Może się tak zdarzyć, że porozumienie rodziców w sprawach istotnych napotyka na trudności. Wówczas każde z nich może wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie. W związku z powyższym pojawia się pytanie, jakie sprawy można uznać za "istotne sprawy dziecka"? Mogą tu należeć takie sprawy dotyczące dziecka, jak jego:

• miejsce pobytu,
• sposób leczenia,
• wybór imienia,
• wybór szkoły,
• wyjazd za granicę.