Zamawiający nie płaci w terminie - umowa o dzieło

Odpowiedź prawnika: Zamawiający nie płaci w terminie - umowa o dzieło

Zgodnie z art. 627 k.c. przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do należytej staranności.
Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 ).  Na podstawie takiej umowy każda ze stron jest jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem. Jest nią także umowa w opisanej sytuacji faktycznej, gdyż odpowiednikiem świadczenia w postaci wykonania prac jest świadczenie w postaci wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 491. § 1.  Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. § 2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może także odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.
Dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W tej sytuacji, jeżeli kontrahent znowu opóźni się z zapłatą wynagrodzenia, i nie zajdą okoliczności uzasadniające to, za które nie ponosi odpowiedzialności, są dwie możliwości:

Odstąpienie od umowy. Można wyznaczyć dodatkowy termin do wykonania zobowiązania. Równocześnie należy zagrozić, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu wierzyciel będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Po bezskutecznym upływie może on złożyć pisemne oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Przepis art. 494 wskazuje, co oznacza to w praktyce. Art. 494. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
Oświadczenie o odstąpieniu ma charakter kształtujący prawo (skutkuje wygaśnięciem stosunku zobowiązaniowego), dlatego też jest ono dla obu stron wiążące. W jego następstwie przestaje być aktualne wykonanie zobowiązania. Powstaje jednak obowiązek zwrotu już spełnionych świadczeń oraz roszczenie o zrekompensowanie szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (art. 494).

Drugą możliwością, którą przewiduje art. 491 § 1, jest żądanie wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki – możliwe bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie.