Zarząd majątkiem dziecka po śmierci rodzica

Odpowiedź prawnika: Zarząd majątkiem dziecka po śmierci rodzica

Jeżeli umrze Pańska żona, a będzie żył ojciec dzieci (małoletnich w chwili śmierci żony), on będzie miał prawo do wykonywania władzy rodzicielskiej, gdyż zgodnie z art. 94 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska ulega zawieszeniu. Natomiast, jeżeli w chwili śmierci Pana żony nie będzie żył ojciec dzieci, konieczne będzie ustanowienie opieki dla małoletniego.

Natomiast, jeżeli umrze Pan, to będzie konieczne ustanowienie opieki dla małoletniego dziecka. Zgodnie z art. 149 kro, gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jeżeli opiekunem nie została ustanowiona osoba wymieniona powyżej, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców. W braku takich osób sąd opiekuńczy zwraca się o wskazanie osoby, której opieka mogłaby być powierzona, do właściwego organu albo do organizacji społecznej, do której należy piecza nad małoletnimi.

Jeżeli każde z Państwa w testamencie uczyni spadkobiercami swoje dzieci, a drugiego z małżonków zapisobiorcą wywoła to następujące skutki: po rodzicu dziedziczyć będzie jego dziecko (dzieci) i to one będą spadkobiercami, a zatem wejdą we wszystkie prawa i obowiązki zmarłego (będą one odpowiedzialne i za długi). Natomiast rodzic będzie miał do dziecka (dzieci) - spadkobiercy roszczenie o wykonanie zapisu, a więc o przeniesienie własności mieszkania. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, zapis obciąża ich w stosunku do wielkości ich udziałów spadkowych, chyba że spadkodawca postanowił inaczej. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszego zapisu

Należy w tym miejscy rozważyć, jak będzie wyglądał zarząd majątkiem dziecka (dzieci).

Pozostawanie pod władzą rodzicielską żyjącego rodzica, oznacza, że obowiązany jest on, między innymi do sprawowania z należytą starannością zarządu majątkiem dziecka pozostającego pod jego władzą rodzicielską. Rodzic taki nie może jednak, bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na wykonywanie takich czynności przez dziecko. Rodzic nie może zatem samodzielnie zadecydować, np. o sprzedaży mieszkania należącego do dziecka, czy też o jego obciążeniu.

Rodzic nie może także reprezentować dziecka:

• przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską; 

• przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

Jeżeli pomimo wszystkich tych ograniczeń, nadal nie macie Państwo zaufania do danego rodzica dziecka, to można, w testamencie wyznaczyć zarządcę majątku. Zgodnie z art. 102 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w umowie darowizny albo w testamencie można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczyńca lub spadkodawca nie wyznaczył zarządcy, sprawuje zarząd kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Natomiast ograniczenia opiekuna w sprawowaniu opieki są szersze. W sprawowaniu obowiązku pieczy nad majątkiem dziecka opiekun podlega nadzorowi sądu opiekuńczego. Jeżeli dziecko posiada majątek, opiekun obowiązany jest do spisu inwentarza, dochody z tego majątku powinien przeznaczać na utrzymanie dziecka, nadwyżkę zaś umieścić w banku. Jeżeli dziecko posiada przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne powinien zająć się jego zarządem zgodnie z zasadami prawidłowej gospodarki. We wszystkich ważniejszych sprawach dotyczących majątku pupila opiekun powinien uzyskać zezwolenie sądu, np. przyjęcie lub odrzucenie spadku, zbycie nieruchomości, obciążenie jej.

Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez sąd opiekuńczy, nie rzadziej niż co roku, składać temu sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem.

Jeżeli dochody z majątku nie przekraczają prawdopodobnych kosztów utrzymania i wychowania pozostającego pod opieką, sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna od przedstawiania szczegółowych rachunków z zarządu; w wypadku takim opiekun składa tylko ogólne sprawozdania o zarządzie majątkiem. Sąd opiekuńczy bada sprawozdania i rachunki opiekuna pod względem rzeczowym i rachunkowym, zarządza w razie potrzeby ich sprostowanie i uzupełnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza.

Ponadto, opiekun nie może reprezentować osób pozostających pod jego opieką:

• przy czynnościach prawnych między tymi osobami

• przy czynnościach prawnych między osobą, nad którą sprawuje opiekę a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.

Opiekun sprawuje opiekę bezpłatnie. Jeżeli z opieką związany jest zarząd majątkiem wymagający znacznego nakładu pracy, sąd opiekuńczy może na żądanie opiekuna przyznać mu stosowne wynagrodzenie okresowe albo wynagrodzenie jednorazowe w dniu ustania opieki lub zwolnienia go od niej. Opiekun może żądać od pozostającego pod opieką zwrotu nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki.

Również i w tym przypadku, (ponieważ do opieki, zgodnie z art. 155 kro, stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej), ustanawiając dziecko spadkobiercą można w testamencie pozbawić opiekuna zarządu majątkiem przekazanym w testamencie oraz ustanowić zarządcę tego majątku.