Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Art. 24f ustawy o samorządzie gminnym stanowi, iż: Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
Zgodnie z ustawą prawo o stowarzyszeniach, stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą, zysk zaś z niej powinien zostać przekazany na działalność statutową. Z treści tych przepisów wynika, iż sam cel, na który są przeznaczone środki z danej działalności, nie zmienia faktu, iż jest to działalność gospodarcza.
Taki sam pogląd, z podobnym uzasadnieniem wyraził Naczelny Sąd Administracyjny, w wyroku z dnia 12 stycznia 2006 r. (II OSK 787/2005): Działalność gospodarcza prowadzona przez stowarzyszenie z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy jest działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 24f ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.), a pełnienie przez radnego funkcji członka zarządu takiego stowarzyszenia oznacza zarządzanie taką działalnością.
Co warte podkreślenia, wyrok ten zapadł na gruncie identycznego niemalże stanu faktycznego, tzn. radnego, który pełnił funkcję członka zarządu w klubie piłkarskim, który wykorzystywał mienie gminy (parking).
W świetle przepisów i orzecznictwa działanie wojewody było zasadne.
Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 marca 2008 r. (II OSK 1844/2007): Bez podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu radnego, mandat ten w dalszym ciągu istnieje.
Za uchwałę w tym rozumieniu należy uznać też zarządzenie zastępcze wojewody. Zatem od chwili wydania przez niego zarządzenia zastępczego radni tracą swój mandat (a w związku z tym diety). Do tego czasu też radni mogą wykonywać swoje funkcje i brać udział w głosowaniach. Po wydaniu rozstrzygnięcia mandat gaśnie, a jeśli radni nadal wykonali swoje funkcje (brali udział w głosowaniach), to istnieje podstawa do stwierdzenia nieważności takich uchwał.
Brak przepisu, który wskazywałby na to, iż naruszenie ustawowego zakazu powoduje nieważność powołania na stanowisko objęte zakazem (a więc powołania do zarządu stowarzyszenia).
Przepisy 24f ustawy o samorządzie gminnym oraz 190 ustawy o ordynacji wyborczej do rad gmin, powiatów i województw, przewidują sankcję za naruszenie zakazu sprawowania określonych stanowisk. Żaden przepis nie wymaga, aby taka działalność była prowadzona jeszcze w chwili wydania uchwały (zarządzenia) co do wygaśnięcia mandatu.