Zmiana zarzutów w postępowaniu karnym

Odpowiedź prawnika: Zmiana zarzutów w postępowaniu karnym

Jeśli danej osobie przedstawiono zarzuty o popełnieniu przestępstwa co do 25 samochodów polegającego na uszczupleniu należności i wniesiono akt oskarżenia co do 42 samochodów bez przedstawienia zarzutów co do pozostałych samochodów to nie koniecznie jest to poważne uchybienie aktu oskarżenia. Jeśli działanie przestępcze było podejmowane w podobny sposób w krótkich odstępach czasu do mamy do czynienia z czynem ciągłym. Zmiana zaś ilości samochodów jeśli nie jest powiązana ze zmianą kwalifikacji np. z uwagi na rozmiary szkody nie stanowi podstawy do zmiany kwalifikacji.

Jeżeli dane istniejące w chwili wszczęcia śledztwa lub zebrane w jego toku uzasadniają dostatecznie podejrzenie, że czyn popełniła określona osoba, sporządza się postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza je niezwłocznie podejrzanemu i przesłuchuje się go, chyba że ogłoszenie postanowienia lub przesłuchanie podejrzanego nie jest możliwe z powodu jego ukrywania się lub nieobecności w kraju. Postanowienie o przedstawieniu zarzutów zawiera wskazanie podejrzanego, dokładne określenie zarzucanego mu czynu i jego kwalifikacji prawnej. Jeżeli w toku śledztwa okaże się, że podejrzanemu należy zarzucić czyn nie objęty (czyn był objęty) wydanym uprzednio postanowieniem o przedstawieniu zarzutów albo czyn w zmienionej w istotny sposób postaci (wydaje się, że ta okoliczność też nie zachodzi) lub też, że czyn zarzucany należy zakwalifikować z surowszego przepisu (kwalifikacja z tego samego przepisu), wydaje się niezwłocznie nowe postanowienie, ogłasza się je podejrzanemu oraz przesłuchuje się go.

Według art. 314 nie każda zmiana postaci czynu wymaga zmiany postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Skutek taki pociąga za sobą jedynie potrzeba zarzucenia czynu w zmienionej w istotny sposób postaci. Ujęcie takie wskazuje, że chodzi o tego rodzaju zmiany elementów czynu, które nadają mu nową postać, a przy tym nie wchodzi w grę nowy czyn. Drobne zatem, nieistotne zmiany czynu nie wymagają zmiany postanowienia o przedstawieniu zarzutów. Zmiana w istotny sposób postaci czynu może być wynikiem zmiany okoliczności czynu - czasu, miejsca, sposobu popełnienia oraz skutków. Kwestia poruszona w pytaniu jest sprawą ocenną i wydaje się, że możliwa jest obrona dwóch stanowisk zarówno, że jest to zmiana istotna jak i że nie jest. Jeśli przyjmiemy, że doszło do popełnienia ciągu przestępstw (wiele takich samych przestępstw) zmiana postanowienia jest wymagana, jeśli zaś przyjmiemy, że czyn stanowi czyn ciągły (przestępstwo rozciągnięte w czasie), to zmiana postanowienia wydaje się niepotrzebna.