Definicja zniewagi na gruncie Kodeksu karnego

Odpowiedź prawnika: Definicja zniewagi na gruncie Kodeksu karnego

Pojęcia znieważenia, czy też zniewagi nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę w polskim prawie karnym. Przyjmuje się, iż: przez zniewagę należy rozumieć takie zachowanie sprawcy, które polega na wyrażeniu ujemnej oceny zachowania w stosunku do osoby, względem której jest kierowana. Może ona przybrać różną postać, np. wypowiadania słów obelżywych, wykonywania gestów, znaków o charakterze lekceważącym. Może mieć formę pisemną lub ustną, rysunku albo druku. (tak M. Szwarczyk (w:) T. Bojarski (red.) Kodeks karny. Komentarz. Warszawa 2007, s. 784). Znieważenie polega na ubliżeniu komuś lub na obraźliwym zachowaniu się wobec pokrzywdzonego, a także lżeniu go, nawet w jego nieobecności, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do niego dotarła (tak J. Sondel w Praktycznych wyjaśnieniach do Kodeksu karnego, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis).

W literaturze prawniczej podkreśla się również, iż o tym czy w danej konkretnej sytuacji doszło do znieważenia innej osoby powinno oceniać się w sposób obiektywny (tak J. Piórkowska – Flieger w cytowanym już wyżej komentarzu do kodeksu karnego pod redakcją T. Bojarskiego), tzn. niezależnie od tego, czy w istocie, w tej sytuacji doszło do naruszenia stanu uczuć danej osoby (jej negatywnych odczuć, krzywdy wywołanej czynem znieważającym). Podstawowe znaczenie dla stwierdzenia, czy w danej sytuacji doszło do znieważenia osoby mają normy społeczne (rozpowszechnione w danym społeczeństwie normy moralne, religijne, obyczajowe), czyli to jak społeczeństwo z reguły ocenia takie zachowania (jak oceniałaby to przeciętna osoba, niezaangażowana w spór, obserwująca go niejako „z zewnątrz”). Z tego punktu widzenia posłużenie się określeniami powszechnie uważanymi za obraźliwe („burak”, „prostak”, sugestia dotycząca wypasu bydła), stanowi złamanie przyjętych w naszym społeczeństwie kanonów prowadzenia dyskusji społecznej.