Zrzeczenie dziedziczenia a roszczenia banku
Pytanie:
"Jestem właścicielką nieruchomości. Jesteśmy z mężem w ustroju rozdzielności majątkowej i nie jesteśmy zadłużeni w banku. Nie udzielałam poręczeń. Cztery lata temu mój mąż zrzekł się dziedziczenia po mnie umową notarialną i niedługo potem poręczył duży kredyt. Bank rozpoczął windykowanie z majątku odrębnego męża, choć nawet nie wycenił jeszcze majątku dłużnika, ale to inna sprawa. Ponieważ kredyt jest bardzo duży, bank będzie chciał windykować go z całego majątku męża i jeszcze będzie mu mało, bo odsetki karne rosną w zastraszającym tempie. Myślałam, że po mojej śmierci mąż nie będzie dziedziczył po mnie, zgodnie z umową notarialną. W tej chwili mam wątpliwości po zapoznaniu się z art. 1024 k.c. Przypuszczam, że bank będzie chciał uznać za bezskuteczne zrzeczenie się dziedziczenia przez męża (spadkobiercę) traktując to jako pokrzywdzenie wierzyciela. Jeżeli mąż odziedziczy moją nieruchomość to spłaci cały dług i na tym bankowi będzie zależało. Ja, jako przyszły spadkodawca nie chcę, żeby mój majątek został przejęty przez bank. Czy bank, jako wierzyciel spadkobiercy (męża) może uznać za bezskuteczne odrzucenie spadku po mnie (spadkodawcy)? "
Odpowiedź prawnika: Zrzeczenie dziedziczenia a roszczenia banku
Na wstępie należy wskazać, iż przytaczany przez Panią art. 1024 k.c. odnosi się wyłącznie do kwestii odrzucenia spadku przez spadkobiercę. Przepis powyższy nie znajdzie zastosowania w przypadku zawarcia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia (1048 k.c.). W przypadku zawarcia umowy zrzeczenia się dziedziczenia analogicznymi przepisami będą art. 527 i n. k.c.
Zarówno w przypadku art. 1024 k.c., jak art. 527 i n. k.c., istotnym jest fakt, iż przepisy te służą ochronie interesów wierzycieli spadkobiercy, natomiast nie mają zastosowania w stosunku do wierzycieli spadkodawcy. Tak więc, przepisy powyższe miałyby zastosowanie w sytuacji, gdyby spadkobierca – pomimo swoich długów – odrzucił spadek lub zawarł umowę o zrzeczenie się spadku, przez co sam pokrzywdziłby swoich wierzycieli. Ponadto warto tutaj nadmienić, iż z żądaniem uznania za bezskuteczne odrzucenia spadku (art. 1024 k.c.) nie może wystąpić osoba, która w chwili odrzucenia spadku nie jest jeszcze wierzycielem spadkobiercy odrzucającego spadek. Analogicznie sytuacja będzie wyglądała w przypadku zawarcia umowy o zrzeczenie się dziedziczenia.
W przypadku, gdy spadkobierca skutecznie odrzuci spadek lub zawrze umowę o zrzeczenie się dziedziczenia – nie będzie odpowiadał za długi spadkodawcy w żadnym wypadku.
W przedstawionej sytuacji, sprawa wyglądać będzie następująco. W przypadku gdyby wierzyciel spadkobiercy (tutaj bank) został pokrzywdzony wskutek zawartej przez spadkobiercę (Pani męża) umowy nie mógłby skorzystać z art. 1024 k.c., gdyż instytucja ta dotyczy wyłącznie odrzucenia spadku. Wydaje się jednak, iż ewentualnie możliwe byłoby zastosowanie przez bank – wskazanych w poprzedniej odpowiedzi art. 527 i n. k.c., a więc tzw. skargi pauliańskiej. W takiej sytuacji wierzyciel spadkobiercy dochodziłby bezskuteczności (w stosunku do niego) zawartej umowy. Przedmiotem uznania za bezskuteczne może być także zaniechanie dokonania czynności prawnej powodującej zwiększenie majątku dłużnika lub zapobiegającej jego zmniejszeniu. W naszej ocenie, teoretycznie taka sytuacja byłaby możliwa, ale jedynie w sytuacji gdyby dług przyszłego spadkobiercy powstał przed zawarciem umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. W przypadku, gdy taka umowa została zawarta jeszcze przed zaistnieniem długu, wierzyciele nie będą mogli dowieść, iż czynność taka nakierowana była, aby naruszyć ich interesy. Podstawową przesłanką skargi pauliańskiej jest fakt, iż dłużnik działa ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Inaczej mówiąc, z roszczeniem tym nie może wystąpić osoba (tutaj bank), która w chwili zrzeczenia się dziedziczenia nie jest jeszcze wierzycielem spadkobiercy. Z przedstawionego stanu faktycznego, wynika iż taka sytuacja ma w niniejszej sprawie. W naszej ocenie bank nie będzie miał możliwości skutecznie podważyć skuteczności Państwa umowy o zrzeczenie się dziedziczenia. W związku z czym, Pani mąż nie będzie po Pani dziedziczył, a wierzyciele Pani męża nie będą mogli egzekwować swoich roszczeń ze spadku pozostawionego przez Panią.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?