Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Aktualne podstawy prawne
Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, która zastąpiła poprzednie przepisy z 1967 r., służba wojskowa dzieli się na czynną i rezerwową. W ramach rezerwy wyróżnia się:
- Rezerwę pasywną - do której trafiają osoby po kwalifikacji wojskowej
- Rezerwę aktywną - dla osób, które przeszły przeszkolenie wojskowe i złożyły przysięgę
Żołnierze pasywnej rezerwy mają obowiązek odbycia ćwiczeń wojskowych zgodnie z art. 248 ustawy o obronie Ojczyzny.
Rodzaje ćwiczeń wojskowych w 2025 roku
Ćwiczenia 1-dniowe
Trwające do 24 godzin, maksymalnie 3 razy w roku
Ćwiczenia krótkotrwałe
Trwające nieprzerwanie do 30 dni
Ćwiczenia długotrwałe
Trwające nieprzerwanie do 90 dni
Ćwiczenia rotacyjne
Trwające łącznie do 30 dni, odbywane z przerwami w ciągu roku
Kto nie może być powołany na ćwiczenia wojskowe?
Zgodnie z art. 248 ust. 2 ustawy o obronie Ojczyzny, na ćwiczenia wojskowe nie powołuje się osób, które są:
1. Wyłączone z obowiązku służby wojskowej
Osoby wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny
2. Kandydaci w kampanii wyborczej
Osoby prowadzące własną kampanię wyborczą w przypadku kandydowania do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego lub organów samorządu terytorialnego - w czasie jej trwania
3. Wybrani przedstawiciele
Osoby które zostały wybrane na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora - w czasie trwania kadencji. Odobu któtr pełnią funkcję organów jednostek samorządu terytorialnego albo sprawują mandat radnego
4. Osoby po służbie zastępczej
Osoby które zostały przeznaczone do odbycia służby zastępczej lub odbyły tę służbę
5. Stanowiska kierownicze
Osoby które zajmują kierownicze stanowiska w urzędach administracji rządowej;
Czy prezes firmy może być zwolniony z ćwiczeń?
Sama funkcja prezesa firmy nie stanowi podstawy automatycznego zwolnienia z ćwiczeń wojskowych. Jednak możliwe jest ubieganie się o zwolnienie z powodu:
- Istotnych zobowiązań zawodowych, które nie mogą zostać odłożone
- Szczególnie uzasadnionych okoliczności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Procedura ubiegania się o zwolnienie
Krok 1: Złożenie wniosku
Wniosek o zwolnienie należy złożyć do szefa właściwego wojskowego centrum rekrutacji przed terminem rozpoczęcia ćwiczeń
Krok 2: Dołączenie dokumentacji
Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające zaistnienie przyczyny uniemożliwiającej odbycie ćwiczeń (np. zaświadczenia lekarskie, dokumenty związane z sytuacją rodzinną lub zawodową)
Krok 3: Rozpatrzenie wniosku
Szef wojskowego centrum rekrutacji rozpatruje wniosek indywidualnie i wydaje decyzję administracyjną
Krok 4: Prawo odwołania
Od decyzji o powołaniu na ćwiczenia przysługuje odwołanie, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego
Konsekwencje niestawiennictwa
Sankcje za uchylanie się od ćwiczeń
Nieuzasadnione niestawienie się na ćwiczenia wojskowe może skutkować nałożeniem grzywny lub kary aresztu. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności należy niezwłocznie zgłosić się do wojskowego komendanta uzupełnień po ustaniu przyczyny niestawienia się.
Rekompensaty finansowe
Osobom powołanym na ćwiczenia przysługuje:
- Uposażenie za każdy dzień ćwiczeń
- Zwrot kosztów dojazdu do jednostki wojskowej
- Rekompensata utraconych zarobków (dla osób zatrudnionych)
- Zwolnienie od pracy bez zachowania wynagrodzenia (pracodawca ma obowiązek udzielić takiego zwolnienia)
Podsumowanie
W odpowiedzi na pytanie - samo pełnienie funkcji prezesa firmy nie jest podstawą automatycznego zwolnienia z ćwiczeń wojskowych. Jednak istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie z powodu szczególnie uzasadnionych okoliczności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Zalecamy skonsultowanie konkretnej sytuacji z prawnikiem specjalizującym się w prawie wojskowym lub bezpośredni kontakt z właściwym wojskowym centrum rekrutacji w celu otrzymania indywidualnej porady.