Jak uzyskać zwolnienie z ćwiczeń wojskowych rezerwy

Pytanie klienta:

""Odebrałem kartę mobilizacyjną do czynnej służby wojskowej z informacją, że będzie to szkolenie. Jakie są powody, dla których mogę ubiegać się o zwolnienie z tego obowiązku? Czy pełnienie funkcji prezesa firmy daje taką możliwość? Jako absolwent, urodzony w 1973 r. zostałem mocą ustawy przeniesiony do rezerwy.""

Odpowiedź prawnika:

Najważniejsze informacje: Od 2022 r. obowiązuje ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, która reguluje zasady służby w rezerwie. Osoby przeniesione do rezerwy mogą zostać powołane na ćwiczenia wojskowe, ale istnieją określone przypadki zwolnienia z teg obowiązku

Aktualne podstawy prawne

Zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, która zastąpiła poprzednie przepisy z 1967 r., służba wojskowa dzieli się na czynną i rezerwową. W ramach rezerwy wyróżnia się:

  • Rezerwę pasywną - do której trafiają osoby po kwalifikacji wojskowej
  • Rezerwę aktywną - dla osób, które przeszły przeszkolenie wojskowe i złożyły przysięgę

Żołnierze pasywnej rezerwy mają obowiązek odbycia ćwiczeń wojskowych zgodnie z art. 248 ustawy o obronie Ojczyzny.

Rodzaje ćwiczeń wojskowych w 2025 roku

Ćwiczenia 1-dniowe

Trwające do 24 godzin, maksymalnie 3 razy w roku

Ćwiczenia krótkotrwałe

Trwające nieprzerwanie do 30 dni

Ćwiczenia długotrwałe

Trwające nieprzerwanie do 90 dni

Ćwiczenia rotacyjne

Trwające łącznie do 30 dni, odbywane z przerwami w ciągu roku

Kto nie może być powołany na ćwiczenia wojskowe?

Zgodnie z art. 248 ust. 2 ustawy o obronie Ojczyzny, na ćwiczenia wojskowe nie powołuje się osób, które są:

1. Wyłączone z obowiązku służby wojskowej

Osoby wyłączone od obowiązku pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny

2. Kandydaci w kampanii wyborczej

Osoby prowadzące własną kampanię wyborczą w przypadku kandydowania do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego lub organów samorządu terytorialnego - w czasie jej trwania

3. Wybrani przedstawiciele

Osoby które zostały wybrane na posła, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora - w czasie trwania kadencji. Odobu któtr pełnią funkcję organów jednostek samorządu terytorialnego albo sprawują mandat radnego

4. Osoby po służbie zastępczej

Osoby które zostały przeznaczone do odbycia służby zastępczej lub odbyły tę służbę

5. Stanowiska kierownicze

Osoby które zajmują kierownicze stanowiska w urzędach administracji rządowej;

Czy prezes firmy może być zwolniony z ćwiczeń?

Sama funkcja prezesa firmy nie stanowi podstawy automatycznego zwolnienia z ćwiczeń wojskowych. Jednak możliwe jest ubieganie się o zwolnienie z powodu:

  • Istotnych zobowiązań zawodowych, które nie mogą zostać odłożone
  • Szczególnie uzasadnionych okoliczności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Ważne: Każdy przypadek odmowy udziału w ćwiczeniach jest rozpatrywany indywidualnie przez szefa wojskowego centrum rekrutacji. Wymagane jest przedstawienie odpowiedniej dokumentacji potwierdzającej zaistnienie przyczyny uniemożliwiającej odbycie ćwiczeń.

Procedura ubiegania się o zwolnienie

Krok 1: Złożenie wniosku

Wniosek o zwolnienie należy złożyć do szefa właściwego wojskowego centrum rekrutacji przed terminem rozpoczęcia ćwiczeń

Krok 2: Dołączenie dokumentacji

Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające zaistnienie przyczyny uniemożliwiającej odbycie ćwiczeń (np. zaświadczenia lekarskie, dokumenty związane z sytuacją rodzinną lub zawodową)

Krok 3: Rozpatrzenie wniosku

Szef wojskowego centrum rekrutacji rozpatruje wniosek indywidualnie i wydaje decyzję administracyjną

Krok 4: Prawo odwołania

Od decyzji o powołaniu na ćwiczenia przysługuje odwołanie, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania administracyjnego

Konsekwencje niestawiennictwa

Sankcje za uchylanie się od ćwiczeń

Nieuzasadnione niestawienie się na ćwiczenia wojskowe może skutkować nałożeniem grzywny lub kary aresztu. W przypadku usprawiedliwionej nieobecności należy niezwłocznie zgłosić się do wojskowego komendanta uzupełnień po ustaniu przyczyny niestawienia się.

Rekompensaty finansowe

Osobom powołanym na ćwiczenia przysługuje:

  • Uposażenie za każdy dzień ćwiczeń
  • Zwrot kosztów dojazdu do jednostki wojskowej
  • Rekompensata utraconych zarobków (dla osób zatrudnionych)
  • Zwolnienie od pracy bez zachowania wynagrodzenia (pracodawca ma obowiązek udzielić takiego zwolnienia)

Podsumowanie

W odpowiedzi na pytanie - samo pełnienie funkcji prezesa firmy nie jest podstawą automatycznego zwolnienia z ćwiczeń wojskowych. Jednak istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie z powodu szczególnie uzasadnionych okoliczności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zalecamy skonsultowanie konkretnej sytuacji z prawnikiem specjalizującym się w prawie wojskowym lub bezpośredni kontakt z właściwym wojskowym centrum rekrutacji w celu otrzymania indywidualnej porady.

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.