Zwolnienie nauczyciela

Odpowiedź prawnika: Zwolnienie nauczyciela

Zgodnie z art. 68 ust. 1 Karty Nauczyciela (KN) nauczyciel może otrzymać urlop bezpłatny dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych lub z innych ważnych przyczyn. Na podstawie art. 68 ust 2 KN wydano rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 19 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania nauczycielom urlopów dla dalszego kształcenia się, dla celów naukowych, artystycznych, oświatowych i z innych ważnych przyczyn oraz ulg i świadczeń związanych z tym kształceniem, a także organów uprawnionych do ich udzielania (Dz.U. z 2001 r., nr 1, poz. 5). W myśl § 12 tego rozporządzenia urlop ten udzielany jest przez dyrektora na umotywowany wniosek nauczyciela na czas określony, pod warunkiem, że nie spowoduje to zakłócenia toku pracy szkoły. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że urlop został udzielony w związku z podjęciem obowiązków w wydziale oświaty Starostwa Powiatowego. Przyjąć należy, że choć nie wskazano we wniosku o urlop bezpłatny daty zakończenia urlopu, to jednak termin zakończenia może zostać określony poprzez zdarzenie jakim jest zakończenie pełnienia obowiązków w wydziale oświaty starostwa powiatowego. W tym dniu urlop bezpłatny kończy się i nauczyciel ma obowiązek powrócić do pracy w szkole. Jeśli w terminie nauczyciel nie stawi się do pracy w szkole, narusza podstawowy obowiązek pracownika, tj. obowiązek świadczenia pracy. Nie znajdzie tu jednak zastosowanie art. 52 i 53 kp. Jak wskazał Sąd Najwyższy, stosunek pracy nauczyciela mianowanego nie może być także rozwiązany na podstawie art. 52 kp. Wprawdzie Karta Nauczyciela nie przewiduje możliwości rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym bez wypowiedzenia z jego winy, co mogłoby uzasadniać twierdzenie, że art. 52 kp w związku z art. 98 ust. 1 KN ma zastosowanie do nauczycieli mianowanych, ale takie stanowisko byłoby nieuzasadnione, skoro w przypadku dopuszczenia się przez nauczyciela np. ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków powinno być wszczęte postępowanie dyscyplinarne (art. 75 ust. 1 Karty Nauczyciela), w którym można wymierzyć karę (art. 76 ust. 1 pkt 3 i 4 Karty Nauczyciela) powodującą wygaśnięcie stosunku pracy (art. 26 ust. 1 pkt 1 i 2 tej Karty). Chociaż więc Karta Nauczyciela nie przewiduje wprost możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy nauczyciela mianowanego, to jednak reguluje ustanie stosunku pracy z przyczyn określonych w art. 52 kp, co czyni niedopuszczalnym stosowanie art.

52 kp w świetle art. 98 ust. 1 Karty Nauczyciela do nauczyciela mianowanego (uchwała SN z dnia 7 marca 1986r., III PZP 10/86; OSNC 1987/23/24). Reasumując, na podstawie art. 75 KN nauczyciel podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej i może zostać ukarany nawet zwolnieniem z pracy (art. 76 ust. 1 pkt 3 KN). Jeśli jednak nauczyciel powróci w terminie do pracy wówczas dyrektor szkoły może wykorzystać uprawnienie przysługujące mu na podstawie art. 20 KN. Dyrektor szkoły w razie:

• zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub

• zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć, które nastąpiły po udzieleniu nauczycielowi urlopu bezpłatnego,

rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2 KN. Skorzystanie z art. 20 KN nie byłoby możliwe w sytuacji, gdyby zmiana taka nie nastąpiła. Jak zostało to bowiem wskazane powyżej, urlop ten udzielany jest pod warunkiem, że nie spowoduje to zakłócenia toku pracy szkoły. Skoro zaś ówczesny dyrektor zezwolił na urlop to należy przyjąć, że nie spowodowało to zakłócenia w pracy w szkole i w razie powrotu nauczyciela do pracy będą możliwe takie zmiany organizacyjne, które pozwolą nauczycielowi na kontynuowanie pracy. Tak przynajmniej nauczyciel może się bronić. Konieczna jest w tym wypadku wnikliwa analiza stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 32 ustawy o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001r., nr 79, poz. 854) nie można wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z imiennie wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z innym pracownikiem będącym członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Ochrona ta przysługuje przez okres określony uchwałą zarządu, a po jego upływie - dodatkowo przez czas odpowiadający połowie okresu określonego uchwałą, nie dłużej jednak niż rok po jego upływie. Pracodawca - co do zasady - nie może również bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika w okresie, o którym mowa powyżej. Sąd Najwyższy stwierdził, że przeniesienie nauczyciela w stan nieczynny stanowi zmianę na niekorzyść jego warunków pracy i płacy w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych (wyrok SN z 26 września 2000r. I PKN 52/00 OSNAP 2002/9/204). Dyrektor może zatem podjąć jedną z powyższych czynności przed objęciem przez nauczyciela stanowiska członka zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej. Po tym momencie będzie to możliwe jedynie za zgodą zarządu zakładowej organizacji związkowej.