Zwrot kosztów zastępstwa procesowego

Odpowiedź prawnika: Zwrot kosztów zastępstwa procesowego

Zgodnie z art. 98 kodeksu postępowania cywilnego strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego. Z kolei do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Stroną przegrywającą jest powód, którego żądanie nie zostało uwzględnione, bądź pozwany, którego obrona okazał się nieskuteczna. Przy ocenie, która ze stron przegrała, nie ma znaczenia kto ponosi winę prowadzenia procesu oraz to czy któraś ze stron uległa co do istoty czy wyłącznie formalnie Pozwanemu wygrywającemu sprawę należy się zwrot kosztów procesu, mimo że w chwili wytoczenia powództwa roszczenie powoda było uzasadnione, a dopiero w toku sporu stało się bezzasadne

Niezbędność oraz celowość kosztów procesu ocenia sąd i jest uzależniona od konkretnych okoliczności sprawy oraz od jej charakteru. Dla sądu, przy niniejszej ocenie, powinno mieć szczególne znaczeni, czy czynność, która spowodowała koszty, była w ujęciu obiektywnym - potrzebna do realizacji praw strony, a także, czy i do jakiego poziomu poniesione koszty stanowiły - również z obiektywnego punktu widzenia - wydatek konieczny.

O wysokości wynagrodzenia adwokata (radcy prawnego, rzecznika patentowego) w konkretnej sprawie decyduje umowa adwokata z klientem. Sąd orzekając o wysokości przyznawanych kosztów procesu - może skorygować ich wysokość, biorąc pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.

Wysokość opłat za czynności adwokackie oraz sposób ich ustalania w konkretnych sprawach określają przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348).

W związku z powyższym, jeżeli sąd zasądzi w stosunku do Pani zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Męża, wówczas powstanie obowiązek ich uiszczenia. W przypadku niezapłacenia w/w kosztów, będą one ściągane w drodze postępowania egzekucyjnego. Jednakże może Pani zawsze odwołać się od postanowienia o kosztach, motywując niniejszy środek odwoławczy ciężką sytuacja finansową, co nie jest jednoznaczne ze zwonieniem od w/w obowiązku, bowiem będzie to zależało do uznania sądu.

Jednakże - naszym zdaniem - nie będzie Pani miała obowiązku zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Męża, gdyż z przedstawionej sytuacji wynika, że Mąż jest stroną przegraną, w związku z czym to właśnie on będzie zobowiązany do zwrotu kosztów na rzecz Pani. Uważamy, że sąd I instancji właśnie dlatego nie uwzględnił żądania Pani Męża. Jego żądania (o oddalenie Pani powództwa i o obniżenie alimentów) zostały oddalone. To, że Pani żądanie zostało uwzględnione tylko w części, może co najwyżej powodować, iż w oparciu o art. 100 kpc to Pani będzie przysługiwać zwrot części (a nie całości) kosztów.