Co mam zrobić w sytuacji kiedy pracodawca nie chce wydać protokołu z wypadku?
Pytanie:
"Cztery miesiące temu miałem wypadek w pracy, pracuję w drukarni na umowę zlecenie, wszystkie składki ZUS były normalnie płacone. Od dwóch miesięcy nie mogę się doprosić mojego pracodawcę o protokół z wypadku. Co mogę w takiej sytuacji zrobić? "
Odpowiedź prawnika: Co mam zrobić w sytuacji kiedy pracodawca nie chce wydać protokołu z wypadku?
W związku z zamówieniem porady prawnej przedstawiamy odpowiedzi na zadane pytanie. W związku z faktem, iż posiada Pan ubezpieczenie wypadkowe, w Pana przypadku znajdzie zastosowanie ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zgodnie z tą ustawą za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas: m.in. wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia (art. 3 ust. 3 pkt 6). W takim przypadku podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy zlecenia zobowiązany jest sporządzić kartę wypadku, ustala się okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy (art. 5 ust. 1 pkt 6) – protokół sporządzany jest wyłącznie wówczas, gdy poszkodowanym jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia karta wypadku powinna zostać sporządzona nie później niż w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o wypadku zleceniodawcy przez poszkodowanego. Zgodnie z § 5 rozporządzenia niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku podmioty obowiązane do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, powiadamiają pisemnie właściwą terenową jednostkę organizacyjną Zakładu o wszczęciu postępowania dotyczącego ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. W postępowaniu tym może uczestniczyć przedstawiciel Zakładu.
W przedmiotowej sprawie powinien Pan wysłać pismo (za potwierdzeniem odbioru jeżeli chodzi o zleceniodawcę) zarówno do zleceniodawcy, jak i do ZUSu ze zgłoszeniem wypadku, z zaznaczeniem, iż wypadek zgłosił Pan zleceniodawcy w dniu jego wystąpienia. Powinien Pan wezwać zleceniodawcę do natychmiastowego sporządzenia karty wypadku. Kserokopie potwierdzenia wysłania pisma do zleceniodawcy należy natomiast przesłać do ZUSu wraz z pismem zgłaszającym wypadek, w który należy zaznaczyć, iż zleceniodawca uchyla się od sporządzenia karty wypadku. Jeżeli posiada Pan historię choroby, należy także przesłać jej kserokopie do ZUSu (wraz z wszelkimi innymi dowodami na okoliczność wypadku).
ZUS powinien wówczas wydać decyzję w pana sprawie. Jeżeli decyzja ta będzie negatywna pozostaną Panu dwie możliwości:
-kwestionowanie stanowiska ZUS,
-żądanie odszkodowania bezpośrednio od zleceniodawcy na podstawie art. 414 k.c
Niezależnie od powyższego wskazujemy, iż może Pan domagać się ustalenia stosunku pracy - z udzielonych przez Pana telefonicznie informacji wynika, iż Państwowa Inspekcja Pracy uznała, że Pana świadczenia na rzecz zleceniodawcy kwalifikują się do uznania stosunku pracy. W konsekwencji może Pan wytoczyć powództwo o ustalenie stosunku pracy na podstawie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego.
Powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego, bądź przed sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład pracy. W przedmiotowej sprawie właściwy będzie sąd rejonowy, wydział pracy.
Warunki formalne pozwu zostały określone w art. 187 k.p.c.:
Art. 187. § 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.
§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.w powinien czynić zadośc wymaganiom dla pism procesowych, określonych w art. 126 k.p.c.:
Ogólne wymagania dla pism procesowych zostały natomiast określone w art. 126 k.p.c., zgodnie z którym:
Art. 126. § 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
2) oznaczenie rodzaju pisma;
3) osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności;
4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
5) wymienienie załączników.
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
§ 2(1). Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny zawierać sygnaturę akt. § 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.
§ 3(1). Przepisu § 3 nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.
§ 5. Pismo procesowe wniesione drogą elektroniczną powinno być opatrzone podpisem elektronicznym w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 262).
§ 6. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania dotyczące trybu zakładania konta w systemie teleinformatycznym służącym do prowadzenia elektronicznego postępowania upominawczego oraz sposobu posługiwania się podpisem elektronicznym w tym postępowaniu, mając na względzie sprawność postępowania, dostępność drogi elektronicznej dla stron postępowania oraz ochronę praw stron postępowania, przy uwzględnieniu możliwości składania jednorazowo wielu pozwów.
W pozwie powinien się Pan nadto powołać się na interes prawny w ustaleniu istnienia stosunku pracy.
Na koniec pragniemy wskazać, iż zgodnie z art. 219 k.k.:
Art. 219. Kto narusza przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Może Pan także wskazać zleceniodawcy, że w przypadku braku niezwłocznego sporządzenia karty wypadku zgłosi Pan do prokuratury podejrzenie popełnienia przestępstwa.