Odpowiedź prawnika: Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi
W pytaniu nie sprecyzowano, czy klauzula wykonalności miałaby zostać nadana nakazowi zapłaty. Przyjmujemy jednak, że dochodzenie należności z weksla ma tu miejsce na podstawie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.
Zgodnie z art. 787 kodeksu postępowania cywilnego, tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Tytułem egzekucyjnym może być m.in. orzeczenia sądowe podlegające natychmiastowemu wykonaniu (art. 777 §1 pkt 1 k.p.c.), a takim jest nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia (art. 492 §3 k.p.c.).
Omawiany przepis odwołuje się do art. 41 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w myśl którego wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku wspólnego obojga małżonków obok majątku wspólnego małżonka-dłużnika, jeżeli zobowiązanie zostało zaciągnięte za zgodą drugiego małżonka. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba na nim podpisana złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie można zatem wykluczyć, że deklaracja wekslowa z podpisem małżonka stanowi dowód zgody małżonka, uzasadniający wydanie klauzuli wykonalności przeciw niemu, choć ustalenie tego jest niemożliwe bez zapoznania się z treścią dokumentu.
Nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności jest podstawą egzekucji (art. 776 k.p.c.). Sąd może jednak na wniosek zawiesić w całości lub części postępowanie egzekucyjne, jeżeli złożono zażalenie na postanowienie sądu (art. 821 § 1 k.p.c.)
Problem powiadomienia o treści tytułu wykonawczego jest uregulowany w art. 805 k.p.c. Zawiadomienie o wszczęciu egzekucji doręcza się dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej.
Należy podać treść tytułu wykonawczego i wymienić sposób egzekucji. Ponadto, na żądanie dłużnika komornik powinien okazać tytuł wykonawczy w oryginale. Pierwszą czynnością egzekucyjną jest zajęcie składnika majątkowego (jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń pieniężnych), albo wezwanie dłużnika do dobrowolnego wykonania świadczenia (jeżeli dotyczy świadczeń niepieniężnych); zob. H. Pietrzykowski [w:] T. Ereciński, H. Pietrzykowski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne, wyd. II, Warszawa 2007.Od daty doręczenia tego zawiadomienia biegnie tygodniowy termin na złożenie zażalenia na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności (art. 795 §2 k.p.c.). Legitymowanym jest każdy, przeciw komu sąd nadał klauzulę wykonalności (tak H. Pietrzykowski, op. cit.).
Osobną kwestią jest możliwość wystąpienia przez małżonka z powództwem przeciwegzekucyjnym. Zgodnie z art. 840 §1 pkt 3 k.p.c. małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo jego ograniczenia, o ile wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść. Więcej informacji na temat powództw przeciwegzekucyjnych można znaleźć w artykule Jak bronić się przed egzekucją? - czyli powództwa przeciwegzekucyjne.
