Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Sprawdzenie czy ustanowiono służebność
W pierwszej kolejności trzeba ustalić, czy w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości istnieje wzmianka o ustanowionej służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego. Jest to kluczowe, ponieważ pozwala określić, czy słup został umieszczony na działce legalnie z zgodą właściciela, czy też jest posadowiony bezprawnie.
Ważne
Zgodnie z art. 222 § 2 Kodeksu cywilnego, przeciwko osobie która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Podstawy prawne dotyczące słupów telekomunikacyjnych w 2025 roku
Od listopada 2024 roku obowiązuje Prawo komunikacji elektronicznej, które zastąpiło dotychczasowe Prawo telekomunikacyjne. Nowe przepisy nie zmieniły jednak podstawowych zasad dotyczących umieszczania infrastruktury telekomunikacyjnej na prywatnych nieruchomościach.
Z wpisem w księdze wieczystej
Jeśli służebność przesyłu jest wpisana w księdze wieczystej, przedsiębiorstwo ma prawo do korzystania z Twojej nieruchomości w określonym zakresie.
Bez wpisu w księdze wieczystej
Brak wpisu oznacza, że słup może stać na Twojej działce bezprawnie - masz wtedy silniejszą pozycję prawną.
Twoje prawa jako właściciela nieruchomości
Jeśli w księdze wieczystej nie ma wzmianki o ustanowionej służebności przesyłu, masz prawo wystosować do właściciela słupa wezwanie o:
Właściciel słupa telekomunikacyjnego
Zgodnie z art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego, urządzenia służące do doprowadzania energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne (w tym telekomunikacyjne) nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa. Oznacza to, że właścicielem słupa posadowionego na Twojej działce jest przedsiębiorstwo telekomunikacyjne.
Zasiedzenie służebności przesyłu - ważne terminy
Należy sprawdzić, jak długo słup stoi na Twojej działce. Zgodnie z art. 292 k.c., służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w przypadku korzystania z trwałego i widocznego urządzenia.
Uwaga na terminy zasiedzenia
Terminy zasiedzenia wynoszą:
- 20 lat - dla posiadania w dobrej wierze
- 30 lat - dla posiadania w złej wierze
Posadowienie słupa bez zgody właściciela to działanie w złej wierze, więc termin wynosi 30 lat.
Aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego
W wyroku z dnia 6 stycznia 2005 r. (sygn. III CK 129/04) SN wskazał, że najdalej idącym uprawnieniem właściciela jest żądanie usunięcia lub przesunięcia urządzeń, jeśli utrudniają lub uniemożliwiają korzystanie z działki.
Stanowisko Sądu Najwyższego
Sąd stwierdził, że podmiot, który nie ma uprawnienia do ingerowania w cudzą nieruchomość, a jego działanie spowodowało trwałe ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, nie może powoływać się na zasady współżycia społecznego dla utrzymania takiego stanu.
Praktyczne kroki do przedsięwzięcia
Roszczenie o odszkodowanie
Właścicielowi nieruchomości przysługuje prawo domagania się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Wysokość wynagrodzenia powinna uwzględniać nie tylko pas eksploatacyjny, ale również strefę oddziaływania linii telekomunikacyjnej.
Nowe regulacje w Prawie komunikacji elektronicznej
Prawo komunikacji elektronicznej, które weszło w życie 10 listopada 2024 roku, wprowadza nowe przepisy dotyczące relacji między operatorami a właścicielami nieruchomości. Ustawa ta nie eliminuje jednak możliwości dochodzenia roszczeń na podstawie Kodeksu cywilnego.
Pamiętaj
Przedsiębiorstwa telekomunikacyjne czasami powołują się na fakt, że informowały o posadowieniu słupów. Sama informacja, bez pisemnej zgody, nie stanowi jednak podstawy prawnej do zajmowania nieruchomości.
Kiedy sąd może odmówić nakazania przesunięcia
Sąd bierze pod uwagę różne czynniki, w tym interes publiczny oraz znaczenie przedsiębiorstw przesyłowych. W wyroku z 22 kwietnia 2005 r. (sygn. II CK 594/04) SN wskazał, że dopuszczalne jest przesunięcie urządzeń nawet gdy przedsiębiorstwo miało zgodę właściciela.
Podsumowanie i rekomendacje
Sytuacja prawna
W opisanej sytuacji istnieją podstawy prawne do żądania przesunięcia lub usunięcia słupa telekomunikacyjnego, ponieważ:
- Słup uniemożliwia racjonalne wykorzystanie nieruchomości
- Prawdopodobnie brak jest służebności przesyłu w księdze wieczystej
- Prawo własności jest naruszane bez tytułu prawnego
Zalecamy rozpoczęcie od pisemnego wezwania do przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego. W przypadku braku odpowiedzi lub odmowy, kolejnym krokiem będzie wystąpienie z powództwem negatoryjnym do sądu właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.
W przypadku braku jakichkolwiek działań ze strony przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego, można wystąpić z powództwem negatoryjnym, które ma na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem i zaprzestanie dalszych naruszeń prawa własności.