Odpowiedź prawnika: Renta socjalna a możliwość zatrudnienia
Pojęcie niezdolności do pracy służy ustaleniu praw do świadczeń emerytalno-rentowych i stwierdzane jest w trybie przewidzianym przez art. 12-14 ustawy z dnia z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 153 poz. 1227). Orzekając o niezdolności do pracy lekarze orzecznicy biorą pod uwagę m.in. trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego.
Natomiast każdy pracownik przed dopuszczeniem do pracy musi przedstawić pracodawcy zaświadczenie lekarskie o tym, że jego stan zdrowia pozwala na jej wykonywanie. Pracodawca nie może dopuścić do wykonywania pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań na określonym stanowisku - art. 229 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeksu pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94). Lekarz przeprowadza badanie profilaktyczne na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikiem oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69 poz. 33). W konkluzji, jeżeli lekarz medycyny pracy stwierdzi brak przeciwwskazań do pacy na danym stanowisku osoby niezdolnej do pracy, pracodawca może taką osobę zatrudnić.
Należy natomiast pamiętać, że zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej (Dz.U. 2003 r., nr 135 poz. 1268):
1. Prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
2. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie działalności pozarolniczej.
Tym samym osoba pobierająca rentę socjalna i podejmująca zatrudnienie musi powiadomić ZUS o uzyskiwanych przychodach.
Osoba niezdolna do pracy może również podejmować inne formy zarobkowania – np. prowadzić działalność gospodarczą.
