Odpowiedź prawnika: Zasady zakładania i prowadzenia fundacji
Zgodnie z art. 1 ustawy o fundacjach, fundacja może być ustanowiona dla realizacji celów takich jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska i zabytków. W każdym przypadku tworzenia nowej fundacji (z wyjątkiem ustanowionej w testamencie), oświadczenie fundatora zmierzające do utworzenia fundacji (akt fundacji) powinno być sporządzone w formie aktu notarialnego. Akt fundacyjny powinien zawierać: wolę ustanowienia fundacji, cel fundacji, określenie majątku przeznaczonego na realizację celów. Obok aktu fundacyjnego, do założenia fundacji niezbędny jest również statut fundacji, określający podstawowe zasady działania fundacji. Do elementów niezbędnych, które musi zawierać każdy statut, należą: 1) nazwa, 2) siedziba, 3) majątek, 4) cele, 5) zasady, formy i zakres działalności fundacji, 6) ustanowienie zarządu, 7) uprawnienia zarządu i jego członków. Dodatkowo w statucie fundacji mogą się znaleźć zapisy : 1) dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej z ewentualnym określeniem środków przeznaczonych na te cele 2) dotyczące dopuszczalności i warunków połączenia z inną fundacją; 3) dotyczące zmiany celu; 4) dotyczące zmiany statutu; 5) przewidujące tworzenie dodatkowych organów fundacji; 6) określające przeznaczenie środków majątkowych po jej likwidacji (muszą być przeznaczone na cele określone w art. 1 ustawy o fundacjach); Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w zakresie służącym realizacji jej celów. W takim przypadku wartość majątku przeznaczona na tą działalność nie może być mniejsza niż 1 tyś zł. Z obowiązku prowadzenia działalności w rozmiarach służących realizacji jej celów, nie wynika bezwzględny zakaz pokrywania się przedmiotu działalności gospodarczej fundacji z przedmiotem jej działalności statutowej. Do prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację, niezbędne jest określenie przedmiotu działalności w statucie. Zakres faktycznie wykonywanej działalności gospodarczej, musi pozostawać w stosunku subsydiarności względem działalności celowej (statutowej). Do utworzenia fundacji, niezbędne jest dokonanie wpisu do rejestru fundacji prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy. Wniosek o dokonanie wpisu fundacji powinien złożyć fundator lub zarząd fundacji. Wniosek o wpis do rejestru powinien zawierać dokładne dane potrzebne do wypełnienia podstawowych danych rejestru.
Dane we wniosku powinny określać: 1) nazwę fundacji, 2) dane o wcześniejszej rejestracji fundacji, co obejmuje: nazwę rejestru, nazwę sądu prowadzącego rejestr, numer w rejestrze, 3) siedzibę fundacji i jej adres, 4) informacje o statucie, 5) czas, na jaki została utworzona organizacja; jeżeli organizacja została utworzona na czas nieoznaczony, w rejestrze wpisuje się wyrazy „na czas nieoznaczony”, 6) dane o sposobie powstania organizacji, jeżeli powstała przez połączenie lub podział innych podmiotów, 7) dane osób wchodzących w skład komitetu założycielskiego, osób lub innych podmiotów zakładających organizację albo fundatorów, 8) w przypadku gdy organizacja jest związkiem innych organizacji, dane tych organizacji, 9) organ sprawujący nadzór, 10) organ uprawniony do reprezentacji fundacji oraz osoby wchodzące w jego skład, 11) cel działania fundacji. Do wniosku należy również dołączyć statut oraz oświadczenie fundatora w sprawie wskazania właściwego ministra ze względu na cele fundacji (jeżeli nie jest to uregulowane w statucie). Postępowanie w sprawach o wpis fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych. Obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych spoczywające na fundacji prowadzącej działalność gospodarczą są takie same, jak w przypadku gdy fundacja nie prowadzi działalności gospodarczej. Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne może być wynikiem zatrudniania pracowników, lub powstania innych stosunków prawnych z którymi ustawa łączy taki obowiązek.
