Pytanie klienta:
Odpowiedź prawnika:
Sąd rejonowy może zwolnić cudzoziemca od obowiązku przedstawienia dokumentu o zdolności matrymonialnej, gdy jego uzyskanie napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody. Postanowienie nie ma określonego terminu ważności, ale dokumenty składane w USC są ważne przez 6 miesięcy.
Podstawa prawna zwolnienia
Zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, cudzoziemiec zamierzający zawrzeć małżeństwo jest obowiązany złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokument stwierdzający, że zgodnie z właściwym prawem może zawrzeć małżeństwo.
Jeżeli otrzymanie takiego dokumentu napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd w postępowaniu nieprocesowym na wniosek cudzoziemca może go zwolnić od złożenia tego dokumentu.W postępowaniu o zwolnienie cudzoziemca od złożenia dokumentu sąd na podstawie właściwego prawa ustala, czy osoba ta może zawrzeć małżeństwo.
Właściwość sądu i procedura
Właściwość miejscowa
Właściwy jest sąd rejonowy (wydział rodzinny i nieletnich) dla miejsca zamieszkania cudzoziemca w Polsce, a w przypadku braku miejsca zamieszkania - sąd właściwy dla miejsca pobytu cudzoziemca.
Opłata sądowa
Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Postępowanie
Sąd w postępowaniu o zwolnienie cudzoziemca od złożenia dokumentu ustala na podstawie właściwego prawa, czy osoba ta może zawrzeć małżeństwo.
Rodzaj orzeczenia i jego skutki prawne
Sąd wydaje w tej sprawie postanowienie w postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie to nie jest ograniczone czasowo - wszystkie orzeczenia sądowe mają charakter trwały i nie tracą swojej ważności z upływem czasu.
Możliwość zaskarżenia
Zgodnie z art. 519 (1) § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, w sprawach z zakresu prawa rodzinnego skarga kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 150 tysięcy złotych.
Oznacza to, że od postanowienia sądu drugiej instancji w sprawie zwolnienia cudzoziemca od obowiązku przedstawienia dokumentu do USC kasacja nie przysługuje.
Przykłady krajów niewystawiających dokumentów
Stany Zjednoczone
Amerykański system prawny nie przewiduje wydawania centralnych dokumentów potwierdzających zdolność do zawarcia małżeństwa za granicą.
Inne kraje
Podobne sytuacje dotyczą obywateli Indii, Grecji, Ukrainy i innych państw, które nie wydają takich zaświadczeń swoim obywatelom.
Praktyczne wskazówki
W przypadku obywatela amerykańskiego zamierzającego zawrzeć małżeństwo z obywatelką polską, procedura zwolnienia od przedstawienia dokumentu jest standardową praktyką, ponieważ prawo amerykańskie nie przewiduje wydawania takowych zaświadczeń.
Sąd, rozpoznając wniosek, bada czy wnioskodawca ma zdolność prawną do zawarcia małżeństwa według swojego prawa ojczystego, sprawdzając m.in. czy nie pozostaje już w związku małżeńskim oraz czy nie istnieją inne przeszkody prawne.
Postanowienie sądu o zwolnieniu cudzoziemca od obowiązku przedstawienia dokumentu nie ma określonego terminu ważności, ale zaleca się jego uzyskanie w okresie 6 miesięcy przed planowanym ślubem ze względu na ogólne zasady dotyczące ważności dokumentów w USC.