Demontaż pojazdów

• usunięcie z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów, 

• wymontowanie z pojazdów wycofanych z eksploatacji przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia, 

• wymontowanie z pojazdów wycofanych z eksploatacji elementów nadających się do odzysku lub recyklingu.

Wyrażenie „pojazd” oznacza przy tym pojazdy samochodowe zaliczone do kategorii M1 lub N1, określonych w przepisach o ruchu drogowym oraz trójkołowe pojazdy silnikowe, z wyłączeniem motocykli trójkołowych.  Pod pojęciem pojazdu wycofanego z eksploatacji należy przy tym rozumieć pojazd stanowiący odpad w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. 

Obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu powinien zapewniać bezpieczne dla środowiska i zdrowia ludzi przetwarzanie pojazdów wycofanych z eksploatacji i powstających z nich odpadów.

Jest on też obowiązany do przyjęcia każdego pojazdu wycofanego z eksploatacji, który posiada następujące nadane w zasadzie przez producenta cechy identyfikacyjne pojazdu: numer VIN albo numer nadwozia, podwozia lub ramy. Może odmówić przyjęcia tylko niekompletnego pojazdu, jeżeli właściciel pojazdu odmawia uiszczenia opłaty.

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu przy przyjmowaniu pojazdu wycofanego z eksploatacji może bowiem pobrać opłatę od właściciela pojazdu, chyba że chodzi o niekompletne pojazdy Policji oraz jednostek ochrony przeciwpożarowej. 

W przypadku pojazdów wprowadzonych na terytorium Polski przed dniem 1 lipca 2002 r. przedsiębiorca prowadzący stację demontażu również nie pobiera ww. opłaty, o ile łącznie są spełnione następujące warunki: 

1. pojazd jest zarejestrowany na terytorium kraju, zgodnie z odrębnymi przepisami; 

2. pojazd wycofany z eksploatacji: 

• jest kompletny, 

• nie zawiera innych odpadów, które nie pochodzą z danego pojazdu. 

Za pojazd kompletny uważa się przy tym pojazd, który zawiera wszystkie istotne elementy i jego masa jest nie mniejsza niż 90 % masy pojazdu. 

W przypadku przyjmowania od właściciela niekompletnego pojazdu wycofanego z eksploatacji wspomniana opłata nie może przekraczać wysokości 10 zł za 1 kg brakującej masy pojazdu. Listę istotnych elementów pojazdu określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw środowiska. 

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu, przyjmując pojazd wycofany z eksploatacji, który jest kompletny, jest obowiązany do: 

1. unieważnienia dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu, jeżeli była wydana oraz tablic rejestracyjnych; 

2. wydania zaświadczenia o demontażu pojazdu. 

Zaświadczenie o demontażu pojazdu powinno zawierać oświadczenie przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu o unieważnieniu dowodu rejestracyjnego, karty pojazdu, jeżeli była wydana, oraz tablic rejestracyjnych. Zaświadczenie to jest sporządzane w 3 egzemplarzach, z których pierwszy otrzymuje właściciel pojazdu, drugi jest przekazywany przez przedsiębiorcę prowadzącego stację demontażu w terminie 7 dni organowi rejestrującemu właściwemu ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, a trzeci pozostaje u przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu. 

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu, który otrzymuje zaświadczenia o demontażu pojazdu od przedsiębiorcy prowadzącego punkt zbierania pojazdów, przekazuje jeden egzemplarz zaświadczenia organowi rejestrującemu właściwemu ze względu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, a drugi pozostawia u siebie. 

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu jest natomiast obowiązany do wydania zaświadczenia o przyjęciu niekompletnego pojazdu w przypadku przyjmowania pojazdu wycofanego z eksploatacji, który nie jest kompletny. Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu nie wydaje jednak takiego zaświadczenia, jeżeli:

• właściciel pojazdu odmawia uiszczenia ww. opłaty; 

• nie jest możliwe ustalenie następujących cech identyfikacyjnych pojazdu nadanych w zasadzie przez producenta: numeru VIN albo numeru nadwozia, podwozia lub ramy. 

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu prowadzi ewidencję zaświadczeń o demontażu pojazdu oraz zaświadczeń o przyjęciu niekompletnego pojazdu, wydanych przez niego i przez przedsiębiorców prowadzących punkty zbierania pojazdów, z którymi zawarł umowę.

Przedsiębiorca prowadzący stację demontażu jest także obowiązany osiągać poziom odzysku i recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji w wysokości odpowiednio 95 % i 85 % masy pojazdów przyjętych do jego stacji demontażu rocznie. Jedynie dla pojazdów wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia 1980 r. powyższe poziomy odzysku i recyklingu, wynoszą odpowiednio 75 % i 70 %. Przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie odzysku lub recyklingu jest obowiązany wydać zaświadczenie potwierdzające odzysk lub recykling na wniosek przedsiębiorcy prowadzącego stację demontażu, przekazującego odpady do odzysku lub recyklingu, w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku.  

Jak zorganizować i urządzić stację demontażu?

Jak urządzić teren stacji?

Zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia, teren stacji demontażu powinien być zabezpieczony przed dostępem osób postronnych, w szczególności ogrodzony, chyba że stacja demontażu znajduje się na terenie już ogrodzonym. 

Stację demontażu należy wyposażyć w separator substancji ropopochodnych o wydajności dostosowanej do powierzchni objętej systemem odprowadzania odcieków. 

Na terenie stacji demontażu wyznacza się pomieszczenie do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji, wyposażone w szafę metalową służącą do przechowywania dokumentów pojazdów. 

Sektory na terenie stacji demontażu

Na terenie stacji demontażu organizacyjnie wyodrębnić trzeba następujące sektory:

1. przyjmowania pojazdów;

2. magazynowania przyjętych pojazdów;

3. usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów;

4. demontażu z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz elementów, w tym odpadów, nadających się do odzysku lub recyklingu albo unieszkodliwienia;

5. magazynowania wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia;

6. magazynowania odpadów pochodzących z demontażu pojazdów.

Przy zachowaniu wymagań wynikających z przepisów, ww. sektory mogą być ze sobą łączone. 

Sektor przyjmowania pojazdów lokalizuje się na utwardzonej, szczelnej powierzchni, wyposażonej w system odprowadzania odcieków kierowanych do separatora substancji ropopochodnych. Sektor ten wyposaża się w wagę lub inne urządzenie ważące, o skali ważenia do minimum 3,5 Mg. 

Sektor magazynowania przyjętych pojazdów natomiast trzeba zlokalizować na utwardzonej, szczelnej powierzchni nie mniejszej niż 200 m², z zachowaniem pola manewrowego, wyposażonej w system odprowadzania odcieków kierowanych do separatora substancji ropopochodnych. W sektorze tym pojazdy magazynuje się w sposób zabezpieczający je przed wyciekami paliw i płynów eksploatacyjnych. Niedopuszczalne jest przy tym magazynowanie pojazdów w pozycji na boku i na dachu. 

Sektor usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów, lokalizuje się w obiekcie budowlanym, posiadającym utwardzone, szczelne podłoże wyposażone w system odprowadzania odcieków kierowanych do separatora substancji ropopochodnych, zadaszenie oraz ściany boczne zabezpieczające przed czynnikami atmosferycznymi. Ww. sektor należy wyposażyć w:

  1)  urządzenia do usuwania paliw i płynów eksploatacyjnych z pojazdów;

  2)  oznakowane pojemniki na usunięte lub wymontowane z pojazdów następujące odpady:

• odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe, ze skrzyń biegów, hydrauliczne - spełniające wymagania wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi,

• pozostałe usunięte paliwa i płyny eksploatacyjne: płyny chłodnicze, płyny ze spryskiwaczy, płyny hamulcowe,

• akumulatory - pojemniki wykonane z materiałów odpornych na działanie kwasów,

• zbiorniki z gazem,

• usunięte z układów klimatyzacyjnych substancje zubożające warstwę ozonową - pojemniki spełniające wymagania dla zbiorników ciśnieniowych,

• układy klimatyzacyjne,

• katalizatory spalin,

• filtry oleju,

• zawierające materiały wybuchowe,

• zawierające rtęć;

  3)  pojemnik na wymontowane z pojazdów odpady kondensatorów - spełniający wymagania wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska;

  4)  sorbenty do neutralizacji ewentualnych wycieków paliw i płynów eksploatacyjnych z tych pojazdów. 

Sektor demontażu z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz elementów, w tym odpadów nadających się do odzysku lub recyklingu albo unieszkodliwienia, ma być zlokalizowany się w obiekcie budowlanym. Sektor ten należy wyposażyć w pojemniki na:

• szyby hartowane;

• szyby klejone;

• przedmioty wyposażenia i części zawierające metale nieżelazne. 

Sektor magazynowania wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia lokalizuje się na utwardzonej, zadaszonej powierzchni. Wymontowane z pojazdów przedmioty wyposażenia i części nadające się do ponownego użycia magazynuje się w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem oraz uniemożliwiający ewentualne wycieki płynów eksploatacyjnych. 

Sektor magazynowania odpadów pochodzących z demontażu pojazdów powinien być zlokalizowany na utwardzonej powierzchni. Odpady niebezpieczne pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się odrębnie na utwardzonej, zadaszonej powierzchni, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Zużyte opony pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się natomiast w wydzielonym miejscu, wyposażonym w urządzenia gaśnicze, w stosach zabezpieczonych przed osunięciem. Dopuszcza się magazynowanie zużytych lub nienadających się do użytkowania pojazdów niezawierających cieczy i innych niebezpiecznych elementów, oznaczonych kodem 16 01 06, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów, w stosach zabezpieczonych przed osunięciem, nieutrudniających transportu wewnętrznego. 

Jak prowadzić demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji?

Demontaż pojazdów należy prowadzić w sposób polegający na:

  1)  usunięciu:

• paliw i płynów eksploatacyjnych, chyba że znajdują się one w przedmiotach wyposażenia lub częściach przeznaczonych do ponownego użycia,

• czynnika chłodniczego z układu klimatyzacyjnego za pomocą specjalnego urządzenia, bądź zlecenie tej operacji wyspecjalizowanej firmie;

  2)  wymontowaniu:

• filtra oleju,

• przedmiotów wyposażenia i części przeznaczonych do ponownego użycia,

• akumulatora,

• zbiornika z gazem bez jego opróżniania, bądź po usunięciu gazu ze zbiornika za pomocą specjalnego urządzenia,

• elementów zawierających materiały wybuchowe,

• katalizatora spalin,

• kondensatorów z pojazdów wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia 1986 r.,

• elementów zawierających rtęć,

• szyb,

• opon,

• części zawierających metale nieżelazne, jeżeli nie są one oddzielane w następującym po demontażu procesie przetwarzania. 

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. 2005 r., Nr 143, poz. 1206);

• Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. 2005 r., Nr 25, poz. 202);

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, ze zm.);

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2005 r., Nr 108, poz. 908);

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. 2004 r., Nr 192, poz. 1968);

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206);

• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 96, poz. 860)