17.12.2004
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Mój ojciec zmarł 2000 roku. Na podstawie decyzji sądu z 2001 roku w dziale spadku był m. in. wkład mieszkaniowy, który odziedziczyłam w 1/2. W 2002 r. na wniosek Urzędu Skarbowego w Poznaniu (tam jest mieszkanie lokatorskie) zapłaciłam podatek od tej części wkładu mieszkaniowego. Zwróciłam się do spółdzielni mieszkaniowej "Grunwald" w Poznaniu w sprawie odzyskania tej części wkładu, za który zapłaciłam podatek i który odziedziczyłam po ojcu. Niestety spółdzielnia poinformowała mnie, że nie dostanę nic, ponieważ lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego nie podlega dziedziczeniu to już wiedziałam), ale tylko wkłady. A ponieważ wkład jest integralną częścią mieszkania, nie można ich dzielić. Dowiedziałam się również, że mogę dochodzić swoich roszczeń od drugiego spadkobiercy cyt. "poza spółdzielnią". Chętnie bym to zrobiła, ale ja mieszkam w Lublinie i nie wiem jak mam założyć sprawę procesową w Poznaniu? Czy mam wynająć korespondencyjnie adwokata i u lubelskiego notariusza zrobić pełnomocnictwo? Wracając do drugiego spadkobiercy - skoro odziedziczył 1/2 wkładu, a mieszka dalej w mieszkaniu z całym wkładem, to czy nie powinien mieć uszczuplony metraż? Rozumiem, że wielkość wkładu jest uzależniona od metrażu lokalu. Czy mam szansę na odzyskanie swojej części wkładu mieszkaniowego? Drugi spadkobierca jest osobą obcą (nie jestem z nią spokrewniona) i nie mam możliwości dojścia z nią do jakiegokolwiek polubownego porozumienia. Lokatorskie prawo do lokalu przypada drugiemu spadkobiercy. Dla spadkodawcy w momencie śmierci tym drugim spadkobiercą była druga żona.
Opinia prawna
Z przedstawionego przez Panią stanu faktycznego wynika, że odziedziczyła Pani po ojcu połowę wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego związanego ze spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego (zwane dalej lokatorskim prawem). Pozostałą część odziedziczyła druga żona zmarłego, której obecnie przypadło lokatorskie prawo. Jak słusznie zauważyła Pani, lokatorskie prawo jest niezbywalne i nie przechodzi na spadkobierców (art. 9 ust. 3 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz. U. 2001 r., Nr 4, poz. 27 ze zm. Ustawa ta weszła w życie dnia 23 kwietnia 2001 r., do tego czasu w zakresie uregulowanym w tej ustawie obowiązywały przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r.
- Prawo spółdzielcze - art. 218 - 221. Unormowania w tym zakresie są jednak bardzo do siebie zbliżone i choć poniższe omówienie oparte zostało na ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych zachowuje w pełni aktualność także w przypadku gdyby rozstrzygnięcie sądu zapadło w oparciu o przepisy Prawa spółdzielczego). Żona zmarłego mogła uzyskać lokatorskie prawo na podstawie art. 14 ust. 1 albo art. 15 ust. 2 tej ustawy - w zależności od tego czy lokatorskie prawo przysługiwało obojgu małżonkom czy też tylko zmarłemu.
Skoro wkład mieszkaniowy podlegał w całości dziedziczeniu to wnioskujemy, że lokatorskie prawo przysługiwało tylko zmarłemu, będącemu członkiem spółdzielni mieszkaniowej. Dlatego też żona zmarłego zapewne wystąpiła (na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy) z roszczeniem o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, gdyż zamieszkiwała ze zmarłym w tym lokalu. Pojawia się pytanie, jak może Pani odzyskać część wkładu mieszkaniowego, odziedziczonego po zmarłym. Aby na nie odpowiedzieć warto sięgnąć do orzecznictwa Sądu Najwyższego dotyczącego tej tematyki. „Jeżeli przed podziałem majątku wspólnego małżonków, w skład którego wchodziło spółdzielcze prawo do lokalu (...), członkostwo tego z małżonków, z którym związane było spółdzielcze prawo do lokalu, z jakiejkolwiek przyczyny wygasło, a w szczególności na skutek śmierci tego małżonka, przedmiotem podziału jest wkład mieszkaniowy. Wkład ten może być przyznany jednemu z uczestników postępowania w całości bądź - stosownie do okoliczności - wierzytelność z tytułu wkładu może być podzielona między nich (...) W tym ostatnim wypadku drugi małżonek korzysta tylko z dodatkowego przywileju polegającego na tym, że przysługuje mu pierwszeństwo przyjęcia do spółdzielni i uzyskania spółdzielczego prawa do lokalu (...) Wkład staje się wówczas zwykłą wierzytelnością, która może być podzielona lub przyznana w całości jednemu z uczestników postępowania.” (wytyczne SN z dnia 30 listopada 1974 r. w zakresie stosowania przepisów o podziale majątku wspólnego, jeśli w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu OSNCP 1975, poz. 37).
Sąd Najwyższy wyraźnie odróżnia pojęcie wkładu mieszkaniowego od wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego.
Potrzebujesz porady prawnej?
Polski Ład to plan odbudowy naszej gospodarki. Restart podatkowy w #PolskiŁad Ważne miejsce w Polskim Ładzie zajmuje restart podatkowy. Rząd chce, by system podatkowy w Polsce był bardziej sprawiedliwy. Podnosi kwotę wolną do 30 tys. zł i podwyższa limit dla drugiego progu podatkowego do 120 tys. zł. Zmiany dotkną 18 mln Polaków. Na portalu podatki.gov.pl/polski-lad będzie komplet (...)
Jakie są różnice między spółdzielczym lokatorskim a spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu?
Spółdzielcze formy zamieszkiwania lokali stanowią jeden z najbardziej popularnych sposobów posiadania mieszkania w Polsce. Co do zasady (doznającej wyjątku w przypadku własnościowego prawa do lokalu) posiadanie takiego prawa związane jest z przynależnością do spółdzielni mieszkaniowej (choć owa przynależność nie jest już niezbędna). W każdym przypadku spółdzielnia (...)
Jak podzielić spółdzielcze prawa do lokalu między (byłych) małżonków?
Jak zmieniały się przepisy dotycząca praw spółdzielczych?Regulacja dotycząca praw spółdzielczych ulegała w ostatnich latach ciągłym zmianom i większość orzecznictwa dotyczy sytuacji otrzymywania takich praw w drodze przydziału, który dzisiaj już nie występuje. Dla przykładu można wskazać uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1985 r. (sygn. akt. III CZP 20/85, (...)
Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn
Zasadniczo podatek się należy Co do zasady podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych (np. użytkowania wieczystego, służebności gruntowej, udziałów w spółce kapitałowej, prawa do nieodpłatnego nabycia akcji) wykonywanych (...)
W jaki sposób powstaje spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego?
Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu jest jedną z możliwych prawnych konstrukcji, które pozwalają zajmować lokal należący do spółdzielni mieszkaniowej. Spośród wszystkich innych form spółdzielczych praw do lokalu, spółdzielcze lokatorskie prawo jest prawem najsłabszym, najbardziej ograniczonym, ale też najtańszym. Dysponujący tym prawem może (...)
Dziedziczenie środków zgromadzonych na rachunku bankowym - opinia prawna
Stan faktyczny Na początku czerwca br. zmarł brat mojej matki. Brat pozostawał na gospodarstwie, które zostało mu notarialnie przepisane przez nie żyjącą już moją babcię, a jego matkę. Gospodarstwo miało ok. 4 ha, ale brat matki sprzedał już 1 ha ziemi na działki budowlane. Okazało się, że brat matki ma pieniądze na rachunku bankowym ze sprzedaży tych działek w wysokości (...)
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w drodze testamentu tylko w stosunku do części spadku, również pozostała część podlega ustawowym (...)
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie prawa cywilnego (gdy dla prawa rzeczowego i prawa zobowiązań podstawą wyodrębnienia jest charakter (...)
Zachowek - czym jest zachowek i komu się należy?
Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. Oznacza ona, iż spadkodawca może za życia w drodze testamentu dowolnie rozrządzić swoim majątkiem, jeśli zaś tego nie uczyni, krąg uprawnionych do spadku wyznaczą przepisy ustawy. Pojawia się jednak niebezpieczeństwo, że testator sporządzi testament tej treści, że jego najbliżsi zostaną pozbawieni udziału w spadku, bo (...)
Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład tego majątku wchodzi. To przedmiot częstych sporów między małżonkami, którzy często (...)
Z jakich rozwiązań mogą korzystać przedsiębiorcy? W okresie epidemii wywołanej COVID-19 wprowadzono instrumenty mające na celu wsparcie utrzymania działalności i miejsc pracy w przedsiębiorstwach. Sprawdź, które instrumenty wprowadzane w kolejnych tarczach antykryzysowych pozostają dostępne w październiku 2020 roku. ##baner## Dofinansowanie wynagrodzenia pracowników (...)
Za jakie długi odpowiada spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza?
Spadkobierca, któremu przypadł spadek, może go przyjąć albo odrzucić. Do 18 października 2015 r., tj. chwili wejścia w życie nowelizacji prawa spadkowego brak oświadczenia w określonym terminie powodował, że spadkodawcę traktowało się tak, jakby przyjął spadek wprost (poza wyjątkami, o których niżej). Zasada ta nadal obowiązuje, jeśli chodzi o spadki otwarte przed (...)
Czy mogę sprzedać spadek? Zbycie spadku w drodze umowy
Przystępując do przedstawienia problematyki umownego zbycia spadku na wstępie należy poczynić kilka uwag wprowadzających. Otóż na szczególną uwagę zasługuje odpowiedź na pytanie, co jest przedmiotem umowy. Nie może bowiem ulegać wątpliwości, iż umowa dotyczy spadku albo części spadku (ewentualnie – gdy jest kilku spadkobierców – udziału spadkowego (...)
Analizując sytuację prawną spadkobiercy pod kątem odpowiedzialności za długi spadkowe należy wyróżnić trzy okresy, w których zasady odpowiedzialności mogą się od siebie różnic. I tak będą to następujące okresy: od otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy) do przyjęcia spadku, od przyjęcia spadku do działu spadku, okres po dokonanym dziale spadku. Jak (...)
Czy Twoje lokatorskie prawo do lokalu może wygasnąć?
Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego powstaje na skutek zawarcia przez spółdzielnię z jej członkiem umowy o ustanowienie takiego prawa, którą zazwyczaj poprzedza zawarcie między tymi samymi podmiotami umowy o wybudowanie lokalu. Na mocy umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu spółdzielnia zobowiązuje się oddać (...)
ZMIANY W PRAWIE
