W jaki sposób zrealizować wierzytelność wyrażoną na blankiecie wekslowym?
Istnieje wiele sposobów realizacji zobowiązania wekslowego, do których można zaliczyć poszukiwanie zapłaty przez uprawnionego wśród zobowiązanych-czyli zapłata sumy pieniężnej. Przekazanie weksla innemu uprawnionemu jako forma zapłaty. Jest to obwarowane pewnymi wymaganiami, o których piszemy niżej. Niewątpliwie coraz częstsze jest wykorzystywanie instytucji forfaitingu i faktoringu a także dyskonto weksla. Gdy jednak te sposoby nie poskutkują pozostaje droga sądowa w formie procesu lub postępowania nakazowego albo upominawczego.
Zapłata sumy wekslowej
Stosunkowo najprostszy sposób uzyskania sumy pieniędzy wypisanych słownie na blankiecie wekslowym. Słownie, gdyż w razie różnicy pomiędzy suma wyrażoną słownie i cyframi przyjmuje się, że zobowiązanie wekslowe opiewało na sumę wyrażoną słownie. Przykład: posiadając weksel na sumę 100 zł słownie i 150 cyframi wyrażonymogę dochodzić jedynie 100 zł.. Prawo wekslowe stawia za zasadę następujące uregulowanie: weksel, w którym sumę wekslową napisano literami i liczbami, w razie różnicy ważny jest na sumę, napisaną literami. W razie różnicy sum, napisanych kilkakrotnie literami lub kilkakrotnie liczbami, weksel jest ważny na sumę mniejszą.
Weksel może być płatny za okazaniem, w pewien czas po okazaniu, w pewien czas po dacie, w oznaczonym dniu. Weksle z innymi terminami są nieważne. Każdy kto płaci sumę wekslowa w całości może żądać wydanie mu weksla. Gdyby jednak doszło, że zobowiązany dłużnik w pierwszej kolejności nie chce zapłacić możesz dochodzić swych pieniędzy u innych, którzy na wekslu się podpisali. W razie odmowy należy sporządzić protest. Dokonuje tego notariusz.
Przekazanie weksla jako forma zapłaty-czyli zapłata wekslem za swoje zobowiązanie
Załóżmy, że posiadasz weksel na sumę 1000 zł. Zobowiązany do jej zapłacenia jest prowadzący sklep. Ty jako hurtownik masz dług u producenta za zamówione towary na kwotę 2000 zł. Możesz zatem zaproponować producentowi by ten przyjął weksel i resztę sumy w gotówce. Taka forma regulacji zobowiązania będzie skuteczna w razie, gdy producent się na to zgodzi. Taka forma zapłaty jest też uzależniona od rodzaju weksla. Wyszczególnić można trzy rodzaje weksla. Weksel in blanco, który można zbywać w dwojaki sposób albo poprzez samo przekazanie niewypełnionego blankietu opatrzonego tylko podpisem zobowiązanego albo wypełnić go i zbyć jak weksel na zlecenie-czyli sposobem przewidzianym dla weksli wypełnionych prawidłowo. Sposobem dla weksli wypełnionych jest zbycie w drodze indosu. Wygląda to w ten sposób, że hurtownik wpisuje indos o treści ustępuje na rzecz przedsiębiorcy (podaje się jego firmę, adres itp.) i opatrzyć go powinien swoim podpisem. Wreszcie trzecim sposobem jest zbycie weksla w drodze przelewu. Takie zbycie jest przewidziane co do zasady dla weksli, które są opatrzone zasadą nie na zlecenie. Weksel bez takiej klauzuli może być zbyty na rzecz każdej osoby. Klauzula taka wyłącza zbycie w drodze indosu, lecz dopuszcza zbycie w drodze cesji. Ma to ten skutek, że zobowiązany jest chroniony w sposób bardziej skuteczny przy wykorzystaniu instytucji przelewu.
Co to jest forfaiting, faktoring i dyskonto weksla?
Instytucja forfaitingu i faktoringu noszą w sobie elementy umowy sprzedaży wierzytelności. Przy czym forfaiting niesie w sobie zasadę, że kupujący wierzytelność wyrażona na wekslu przejmuje równocześnie ryzyko wypłacalności przez zobowiązanego z weksla. Jest zatem nieco droższy niż faktoring, gdzie kupujący w razie niewypłacalności dłużnik wie, że konsekwencje tego ponosi sprzedający. Dlatego sprzedając wierzytelność wekslowa w drodze faktoringu ponoszę ryzyko wypłacalności dłużnika i mogę uzyskać np. 90 zł za weksel 100 zł a przy forfaitingu otrzymam 80 zł ale za to pewne. Dyskonto weksla to forma skupowania weksli przez banki za potrąceniem prowizji na rzecz banku. Ta prowizja określana jest fachowo jako stopa procentowa dyskonta weksli. Zyskiem banku jest zatem ta suma w postaci stopy procentowej. Banki oczywiście skupują tylko te weksle, które niosą za sobą duże prawdopodobieństwo uzyskania sumy wekslowej-na wekslu wyrażonej.
Sąd jako ostateczność
Niewątpliwie poszukiwanie swojej gotówki przed Sądem należy traktować jako ostateczność, gdyż jest to czasochłonne i wymaga ponoszenia kosztów tymczasowych. W postępowaniu nakazowym Sąd może wydać nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla. Dopuszczalne jest to w przypadku, gdy weksel został należycie wypełniony i nie budzi wątpliwości prawdziwość weksla. W razie braku podstaw do wydania nakazu jak również w razie wniesienia zarzutów co do nakazu zapłaty. W postępowaniu upominawczym Sad również może wydać nakaz zapłaty bowiem uprawniony z weksla dochodzi sumy pieniężnej. By Sąd wydał nakaz zapłaty zobowiązanie wekslowe nie może budzić wątpliwości, musi być zasadne, nie może istnieć po stronie uprawnionego zobowiązanie do świadczenia wzajemnego np. dostarczenia towaru. Co ważne musi być też znane miejsce pobytu dłużnika. W razie, gdy nie spełniono któregokolwiek z tych warunków lub w razie wniesienia sprzeciwu nakaz nie może być wydany lub traci moc. Dochodzenie swych praw na rozprawie w razie nieskuteczności tych dwóch sposobów jest związane z czasem trwania postępowania oraz kwestiami dowodowymi. Inaczej mówiąc jest to czasochłonne i wymaga udowodnienia swoich racji.
Pamiętaj, że:
-
Szybkie uzyskanie gotówki jest niezwykle ważne dla sprawnie działającego przedsiębiorcy,
-
Gdyby jednak doszło, że zobowiązany dłużnik w pierwszej kolejności nie chce zapłacić możesz dochodzić swych pieniędzy u innych, którzy na wekslu się podpisali. W razie odmowy należy sporządzić protest,
-
Możesz zatem zaproponować producentowi by ten przyjął weksel i resztę sumy w gotówce. Taka forma regulacji zobowiązania będzie skuteczna w razie, gdy producent się na to zgodzi. Taka forma zapłaty jest też uzależniona od rodzaju weksla,
-
Instytucja forfaitingu i faktoringu noszą w sobie elementy umowy sprzedaży wierzytelności,
-
Dyskonto weksla to forma skupowania weksli przez banki za potrąceniem prowizji na rzecz banku,
-
Niewątpliwie poszukiwanie swojej gotówki przed Sądem należy traktować jako ostateczność, gdyż jest to czasochłonne i wymaga ponoszenia kosztów tymczasowych.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. prawo wekslowe (Dz. U. 1936 r., Nr 37, poz. 282 ze zmianami),
-
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami),
-
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296 ze zmianami),
-
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. prawo bankowe (Dz. U. 1997 r., Nr 72, poz. 665 ze zmianami).