Przesłanki zawieszenia władzy rodzicielskiej
Sąd opiekuńczy może zawiesić wykonywanie władzy rodzicielskiej w razie przemijającej przeszkody w jej wykonywaniu (artykuł 110 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jest to jedyna przesłanka warunkująca możliwość takiego sądowego ograniczenia władzy rodzicielskiej w czasie. Mamy z nią do czynienia w każdym przypadku, gdy rodzic nie zajmuje się dzieckiem, a ma takie możliwości, czyli chodzi tu o taką przeszkodę, która ze względu na swój charakter ustaje, i nie ma przeszkód do dalszego wykonywania władzy rodzicielskiej. W praktyce mogą to być następujące zdarzenia:
- długotrwały wyjazd rodzica za granicę,
- choroba,
- krótkotrwały pobyt w zakładzie karnym (w razie zaś długotrwałego pobytu rodzica w zakładzie karanym, zasadnym może okazać się orzeczenie o pozbawieniu władzy rodzicielskiej).
Postępowanie w sprawie o zawieszenie władzy rodzicielskiej
Wniosek o zawieszenie władzy rodzicielskiej składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Legitymację do jego wniesienia ma między innymi każdy z rodziców, który występuje następnie w postępowaniu jako wnioskodawca. W postępowaniu uczestniczą też: rodzic dziecka, którego władza rodzicielska ma zostać zawieszona, oraz małoletni. Gdy żaden z rodziców nie może reprezentować dziecka, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
Sad rozpoznaje sprawę o zawieszenie władzy rodzicielskiej w postępowaniu nieprocesowym, natomiast postanowienie może zapaść tylko po przeprowadzeniu rozprawy. Sąd przy tym nie jest związany zaistniałymi okolicznościami, co oznacza, iż może, ale nie musi zawieszać władzy rodzicielskiej - kieruje się przy tym zawsze dobrem dziecka i wszechstronnym rozpatrzeniem okoliczności sprawy.
W ostatnich latach sprawy dotyczące dopuszczelności zawieszenia lub odebrania władzy rodzicielskiej były kilkatrotnie przedmiotem badania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w kontekście art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, przewidującego prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Wymaga on bowiem, by organy krajowe zachowały sprawiedliwą równowagę pomiędzy interesami dziecka oraz interesami rodziców. Zgodnie z tym przepisem, "1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. 2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.".
Ponieważ zasadą jest, że wszystkie sprawy między małżonkami mają być rozwiązane w wyroku rozwodowym, jeżeli sprawa o rozwód lub o separację jest w toku, to nie może być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. W razie potrzeby orzeczenia o władzy rodzicielskiej lub o kontaktach stosuje się przepisy o postępowaniu zabezpieczającym. Postępowanie w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację ulega z urzędu zawieszeniu, a o władzy rodzicielskiej lub kontaktach przez cały czas trwania sprawy o rozwód lub o separację sąd orzeka w postępowaniu zabezpieczającym. Sąd postanowi podjąć postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub kontaktów, jeżeli w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o rozwód lub o separację nie orzeczono o władzy rodzicielskiej lub kontaktach. W przeciwnym wypadku postępowanie ulega umorzeniu.

Skutki zawieszenia władzy rodzicielskiej
Orzeczenie o zawieszeniu władzy rodzicielskiej jest skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się.
Zawieszenie władzy rodzicielskiej powoduje całkowite wyłączenie rodziców od jej sprawowania. Stąd w razie zawieszenia dotyczącego obojga rodziców, sąd ustanawia dla dziecka opiekę.
Istotą zawieszenia jest to, że rodzice nie zostają pozbawieni władzy rodzicielskiej, ale nie mogą jej wykonywać do czasu ustania przeszkody w jej sprawowaniu.
Przywrócenie władzy rodzicielskiej po jej zawieszeniu
Zawieszenie władzy rodzicielskiej będzie uchylone, gdy jego przyczyna odpadnie (artykuł 110 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Aby sąd opiekuńczy przywrócił zawieszoną władzę rodzicielską, ustać musi przyczyna stanowiąca podstawę zawieszenia. Przywrócenie władzy rodzicielskiej nie jest jednak obligatoryjne i sąd może uznać, iż wprawdzie ustała przyczyna zawieszenia skutkująca takim orzeczeniem, to istnieje inna (która nie występowała w czasie orzekania) i nie ma podstaw do przywrócenia władzy rodzicielskiej. W każdym przypadku sąd kieruje się też dobrem dziecka.
Aby władza rodzicielska została przywrócona, należy wystąpić do sądu z wnioskiem o przywrócenie władzy rodzicielskiej, w którym należy uprawdopodobnić ustanie przyczyn zawieszenia. Sądem właściwym do rozpoznania wniosku jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. Wnioskodawcą zazwyczaj jest rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej, a uczestnikami też drugi z rodziców oraz dziecko. Małoletni, który ukończył 13 lat i nie został ubezwłasnowolniony, może samodzielnie dokonywać czynności procesowych, chyba że sąd opiekuńczy ograniczy albo wyłączy osobisty udział małoletniego w postępowaniu ze względów wychowawczych. Małoletni, który nie ukończył 13 lat albo jest ubezwłasnowolniony całkowicie, może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego (artykuł 66 kodeksu postępowania cywilnego). Jeżeli żaden z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy (artykuł 99 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Sprawa o przywrócenie władzy rodzicielskiej podlega rozpoznaniu w postępowaniu nieprocesowym, po przeprowadzeniu rozprawy. Orzeczenie jest skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks" rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 2082, z późn. zm.).

Potrzebujesz porady prawnej?
Kiedy rodzice zostaną pozbawieni władzy rodzicielskiej?
Przesłanki do pozbawienia władzy rodzicielskiej Sąd opiekuńczy pozbawia rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają jej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka (artykuł (...)
Pozbawienie i ograniczenie władzy rodzicielskiej
Co to jest władza rodzicielska? Władza rodzicielska jest to kompleks uprawnień i obowiązków przysługujących rodzicom w stosunku do dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Władza rodzicielska nie jest żadnym uprawnieniem „ (...)
Na czym polega instytucja opieki? Pod pojęciem opieki w potocznym tego słowa znaczeniu rozumie się dbałość o osobę potrzebującą pomocy, kierowanie jej postępowaniem, troskę o to, ażeby nie stała się jej żadna krzywda. Osobą, która przede wszystkim potrzebuje opieki, jest dziecko. (...)
Kiedy możliwe jest przysposobienie (adopcja) dziecka?
Co to jest przysposobienie? Przysposobienie inaczej adopcja lub usynowienie polega na wykreowaniu między przysposabiającym (osoba, która chce zaadoptować dziecko) i przysposobionym (dziecko, które ma być zaadoptowane) takiego stosunku prawnego, jaki istnieje między rodzicami a dzieckiem. (...)
Zawarcie małżeństwa jest zdarzeniem niezwykle doniosłym. Doniosłym emocjonalnie oraz doniosłym prawnie. Na skutek tego zdarzenia małżonkowie „wychodzą” ze swoich dotychczasowych rodzin, a zakładają własną, zmienia się ich stan cywilny, dane osobowe, powstają między (...)
Rozwód, co trzeba wiedzieć, rozważając ubieganie się o rozwód?
Kiedy można ubiegać się o rozwód? Zgodnie z polskimi przepisami, podstawowym i koniecznym warunkiem dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Jeśli ta przesłanka nie została spełniona, sąd nie ma obowiązku (...)
Co to jest uznanie dziecka i w jakich sytuacjach się je stosuje? Istnieją trzy sposoby ustalenia ojcostwa dziecka: 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa, ojcem dziecka jest mąż matki; On figuruje w akcie urodzenia dziecka jako ojciec i nie ma znaczenia, czy on spłodził (...)
Jak uzyskać pomoc w sprowadzeniu dziecka uprowadzonego za granicę?
Ktoś bezprawnie uprowadził lub zatrzymał twoje dziecko za granicą? Sprawdź, jak skorzystać z pomocy w jego sprowadzeniu na prawach konwencji haskiej. Bezprawne uprowadzenie lub zatrzymanie Bezprawne uprowadzenie lub zatrzymanie to sytuacja, gdy ktoś zabierze (...)
Jak rozwiązać problemy dotyczące opieki nad dzieckiem, gdy rodzice się rozstają - opinia prawna
Stan faktyczny Przez 13 lat pozostawałam w nieformalnym związku z ojcem mojej obecnie dziesięcioletniej córki. Do dnia 12.11.2006 mieszkaliśmy we wspólnym mieszkaniu - wykupionym na zasadzie współwłasności (akt notarialny: 50% mama mojego byłego partnera, 30% mój (...)
Kiedy dochodzi do sądowego ustalenia ojcostwa? Jeżeli dziecko nie urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od jego ustania czy unieważnienia, wówczas w świetle prawa jest to tzw. dziecko pozamałżeńskie. Aby doszło w takim wypadku do ustalenia ojcostwa, (...)
Kiedy rodzic może zostać pozbawiony władzy rodzicielskiej - opinia prawna
Stan faktycznyJestem od kilku miesięcy po rozwodzie z żoną. Sąd przyznał mi opiekę nad trzynastoletnim synem, Żona ma prawo do współdecydowania w najważniejszych sprawach dziecka. Sąd przyznał mi także 200 zł alimentów bez dodatkowych ograniczeń, widzenia itp. W następnym dniu po uprawomocnieniu (...)
Jak rozwiązać przysposobienie (adopcję)?
W jaki sposób może ustać stosunek" przysposobienia (adopcji)? Do sposobów ustania tego stosunku należy: ustanie przysposobienia z mocy samego prawa (ex lege, np. w razie późniejszego ustalenia macierzyństwa przysposabiającej lub ojcostwa przysposabiającego (...)
Jak obliczyć ulgę na dziecko? - PIT 2014
W 2013 roku zmieniły się zasady odliczania tzw. ulgi na dziecko. Nowością było wprowadzenie limitu rocznych dochodów, uprawniającego do skorzystania ze tej ulgi w przypadku rodziców jednego dziecka. Rok 2014 przyniósł kolejne zmiany - wyższe odliczenia dla (...)
Zabezpieczenie roszczenia ze szczególnym uwzględnieniem alimentów
Zabezpieczenie roszczenia jest środkiem, który może zostać zastosowany w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny, którego celem jest zapewnienie, aby treść orzeczenia zapadłego w konkretnej sprawie mogła zostać w przyszłości wykonana bez (...)
Rozwód a prawa względem wspólnych dzieci - opinia prawna
Stan faktyczny Przebywam od trzech miesięcy poza granicami kraju. W momencie wyjazdu pozostawaliśmy z mężem w nieformalnej separacji. W Polsce zostawiłam małoletnie dzieci (trójka). Obecnie mąż wniósł wniosek o rozwód z mojej winy oraz o przydzielenie mu praw (...)
Ustalenie ojcostwa a roszczenia z tym związane
Ojcostwo mężczyzny jest ustalane "automatycznie" w sytuacji, kiedy dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, gdyż w takiej sytuacji domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Natomiast, kiedy dziecko rodzi się (...)
Rozstrzygnięcie dotyczące małoletnich dzieci w orzeczeniu rozwodowym - opinia prawna
Stan faktyczny Aktualnie przebywam poza granicami kraju (od dwóch miesięcy). W momencie wyjazdu pozostawaliśmy z mężem w nieformalnej separacji. W Polsce zostawiłam małoletnie dzieci (dwoje). Obecnie mąż wniósł wniosek o rozwód z mojej winy oraz o przydzielenie mu praw rodzicielskich (...)
Zarządzenia sądu przy nadużyciach władzy rodzicielskiej
Kiedy sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia? W każdym przypadku, gdy dobro dziecka jest zagrożone, a nie ma przesłanek do zawieszenia albo pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia, w szczególności może: zobowiązać (...)
Władza rodzicielska nad dzieckiem ubezwłasnowolnionym całkowicie
Kiedy dziecko może zostać ubezwłasnowolnione całkowicie? Dziecko może zostać ubezwłasnowolnione całkowicie, jeżeli ukończyło 13 rok życia i wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, (...)
Jak ubiegać się o rodzicielskie świadczenie uzupełniające?
Od 1 marca 2019 roku można ubiegać się o rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. świadczenie mama 4+). Świadczenie to ma zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia, aby wychowywać dzieci lub z tego powodu w ogóle go nie podjęły. Dzięki (...)