Kiedy własność samochodu może przejść na rzecz Skarbu Państwa?

Samochód należący do Jadwigi J. został usunięty z drogi, gdyż kontrolujący policjanci uznali, że kierujący pojazdem nie okazał aktualnego dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Pojazd umieszczono na parkingu strzeżonym. Właścicielkę poinformowano, że z powodu nieodebrania go w ciągu 6 miesięcy przechodzi na własność Skarbu Państwa. Właścicielka pojazdu stwierdziła w piśmie, że nie miała i nadal nie ma zamiaru wyzbycia się własności pojazdu, a przetrzymywanie go przez Policję jest bezprawne. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku powołując się na kwestionowane przepisy orzekł o przejściu na rzecz Skarbu Państwa samochodu. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy to rozstrzygnięcie. Organy obu instancji uznały, że nie są uprawnione do badania, czy usunięcie z drogi pojazdu przez Policję było zgodne z prawem. Jadwiga J. wniosła do wojewódzkiego sądu administracyjnego skargę przedstawiając szereg zarzutów dotyczących naruszenia przepisów przez orzekające organy administracji. W skardze podniesiono też zarzut naruszenia konstytucyjnych zasad praworządności oraz ochrony prawa własności. Zdaniem pytającego sądu kwestionowane przepisy ustawy nie przewidują wyraźnie żadnego trybu rozwiązania sporu między właścicielem pojazdu, a organami właściwymi do dokonania usunięcia. Ponadto trudno zaakceptować sytuację, w której stawką w często błahym sporze co do przyczyn pozbawienia władztwa właściciela nad jego pojazdem miałby być wartościowy samochód.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 130a ust. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym w zakresie, w jakim dopuszcza odjęcie prawa własności pojazdu bez prawomocnego orzeczenia sądu, jest niezgodny z art. 46, art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 3 Konstytucji, art. 130a ust. 11 pkt 3 powyższej ustawy jest niezgodny z art. 64 ust. 3 Konstytucji oraz § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów jest niezgodny z art. 130a ust. 11 pkt 3 powołanej ustawy oraz z art. 92 ust. 1 i art. 46 Konstytucji. Powyższe przepisy, we wskazanym zakresie, tracą moc obowiązującą z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Kwestionowane przepisy przewidują, że samochód, usunięty z drogi w przypadku naruszenia przepisów ruchu drogowego (np. braku dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu lub stwierdzającego opłacenie składki tego ubezpieczenia) i nieodebrany przez właściciela w ciągu 6-ciu miesięcy od dnia usunięcia, uznaje się za porzucony i z mocy ustawy przechodzi na rzecz Skarbu Państwa. Tzw. orzeczenie o przejęciu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa wydaje naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że zakwestionowana regulacja w rzeczywistości stanowi formę przepadku rzeczy i w związku z tym powinna odpowiadać kryteriom sformułowanym w art. 46 Konstytucji. Przepis ten ustanawia zasadę wyłączności ustawy w zakresie określania przesłanek pozbawienia własności w drodze przepadku rzeczy oraz zasadę wyłączności sądu w sprawach orzekania o przepadku rzeczy. O przejściu własności pojazdu na rzecz Skarbu Państwa powinien zatem orzekać sąd, który ma zapewnić sprawiedliwe i szczególnie wnikliwe, a także merytoryczne rozpatrzenie sprawy. Orzeczenie sądu winno mieć nie tylko charakter prawomocny, ale i konstytutywny. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego kontrola Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nie jest w rozpoznawanej sprawie wystarczająca. Sprowadza się bowiem wyłącznie do oceny legalności zaskarżonej decyzji naczelnika właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Trybunał Konstytucyjny uznał również, że nie jest konstytucyjnie dopuszczalne formułowanie upoważnień ustawowych do uregulowania w drodze aktów wykonawczych kwestii związanych z pozbawieniem prawa własności. To ustawa powinna wskazywać sąd jako jedyny właściwy organ do orzekania o przepadku pojazdu. Niekonstytucyjny jest zatem sposób unormowania zasad pozbawienie własności, określony w rozporządzeniu. Przepisy uznane za niekonstytucyjne tracą moc obowiązującą po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Okres ten ma umożliwić ustawodawcy uchwalenie nowych przepisów, zgodnych z Konstytucją.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. akt P 4/06

Kiedy własność samochodu może przejść na rzecz Skarbu Państwa?

A.J.
Zespół e-prawnik.pl -

23 lata

120 000+

55 000+

98%

Pomoc Prawna Online w sprawach:

Nieruchomości

Spory Sąsiedzkie

Umowy i Kontrakty

Odszkodowania

Reklamacje i Prawa Konsumenta

Inne Sprawy Prawne

Masz Problem Prawny?

A.J.Zespół e-prawnik.pl -

Powiązane artykuły

Użytkowanie wieczyste 2025 | Aktualne przepisy i stawki

Zasiedzenie nieruchomości i rzeczy ruchomych - Poradnik 2025

Darowizna samochodu 2025 - Formalności, podatek, umowa

Dzierżawa 2025: Kompletny przewodnik prawny - umowa, obowiązki, prawo pierwokupu

Zatrzymanie przez Policję - Prawa, Rodzaje, Czas Trwania

Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów

Jakie dokumenty musi mieć przy sobie kierowca w 2025 roku?

Jak zabezpieczyć płatność ceny?

Darowizna w 2025 roku - Kompletny poradnik prawny

Sądowy dział spadku - kiedy i jak go przeprowadzić?