Liberalizacja obrotu dewizowego

• ustalanie oraz przyjmowanie przez rezydentów należności od nierezydentów w innych walutach niż waluty wymienialne lub waluta polska, z wyjątkiem należności przysługujących nieodpłatnie, a także wynikających z tytułów niezwiązanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, 
• wywóz oraz wysyłanie za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, z wyłączeniem wywozu i wysyłania przez nierezydentów złota dewizowego lub platyny dewizowej przywiezionych przez nich uprzednio do kraju i zgłoszonych zgodnie z art. 18 ust. 1, 
• wywóz oraz wysyłanie za granicę krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej łącznie równowartość 10 000 euro, z wyłączeniem wywozu i wysyłania przez nierezydentów krajowych lub zagranicznych środków płatniczych przywiezionych przez nich uprzednio do kraju i zgłoszonych zgodnie z art. 18 ust. 1, 
• nabywanie w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, papierów wartościowych, jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania oraz wierzytelności i innych praw, których wykonywanie wiąże się z dokonywaniem rozliczeń pieniężnych,
• nabywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów nieruchomości położonych w krajach trzecich oraz praw na takich nieruchomościach,
• zaciąganie przez rezydentów od nierezydentów z krajów trzecich kredytów lub pożyczek o terminie spłaty ponad połowy kwoty kredytu lub kwoty pożyczki przed upływem roku od dnia zawarcia umowy oraz udzielanie przez rezydentów nierezydentom z krajów trzecich takich kredytów lub pożyczek, 
• udzielanie oraz ustanawianie przez rezydentów zabezpieczeń, w szczególności osobistych lub rzeczowych, na rzecz nierezydentów z krajów trzecich, w zakresie wierzytelności przysługujących im od innych nierezydentów,
• dokonywanie przez rezydentów na rzecz nierezydentów z krajów trzecich darowizn mających za przedmiot wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze, 
• przejmowanie przez rezydentów od nierezydentów z krajów trzecich ich długów wobec nierezydentów, a także przystępowanie przez rezydentów do takich długów. 

Znaczna część pozostałych ograniczeń została natomiast zmodyfikowana. Ograniczeń tych nie stosuje się do obrotu dewizowego dokonywanego z udziałem banków lub innych podmiotów mających siedzibę w kraju, w zakresie działalności podlegającej nadzorom: bankowemu, ubezpieczeniowemu, emerytalnemu lub nad rynkiem kapitałowym, sprawowanym na podstawie odrębnych przepisów, prowadzonej przez te podmioty na rachunek własny lub rachunek osób trzecich uprawnionych na podstawie ustawy lub zezwolenia dewizowego do dokonania obrotu dewizowego podlegającego tym ograniczeniom. 

Czy rezydenci mogą kupować nieruchomości za granicą?

 

Jak widać z powyższego wyliczenia, nowelizacja znosi ograniczenie w zakresie nabywania przez rezydentów nieruchomości w krajach trzecich oraz praw na takich nieruchomościach, lecz wprowadza ograniczenie w zakresie transferu do krajów trzecich środków płatniczych, z przeznaczeniem na podjęcie lub rozszerzenie w tych krajach działalności gospodarczej, w tym na nabycie nieruchomości na potrzeby tej działalności. W wyniku tych zmian inaczej będzie zatem traktowane nabycie nieruchomości w kraju trzecim na cele związane z działalnością gospodarczą, a inaczej na cele z nią niezwiązane.  

Jakie obowiązki wiążą się z przewozem przez granicę wartości dewizowych?

Wedle znowelizowanych przepisów rezydenci i nierezydenci przekraczający granicę państwową są obowiązani zgłaszać, w formie pisemnej, organom celnym lub organom Straży Granicznej, przywóz do kraju oraz wywóz za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, bez względu na ilość, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, jeżeli ich wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro. Nie stanowi wykonania obowiązku zgłoszenia podanie w zgłoszeniu nieprawdziwych danych. 

Rezydenci i nierezydenci dokonujący wywozu za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej, a także krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, których wartość przekracza łącznie równowartość 10 000 euro, nie będą już natomiast mieli obowiązku okazywać organom celnym lub organom Straży Granicznej wykonującym kontrolę celną, bez ich wezwania, dokumenty potwierdzające uprawnienie do wywozu lub zezwolenie dewizowe uprawniające do wywozu.

Poznadto zmienione przepisy stanowią, iż rezydenci i nierezydenci są obowiązani przedstawiać organom celnym lub organom Straży Granicznej, na ich żądanie, przywożone do kraju lub wywożone za granicę wartości dewizowe oraz krajowe środki płatnicze. Organy celne oraz organy Straży Granicznej mogą zaś, w celu sprawdzenia, czy przywóz do kraju wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz ich wywóz za granicę odbywa się zgodnie z przepisami ustawy, podejmować czynności kontrolne na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli celnej lub kontroli granicznej. 

Jak zmieniają się obowiązki związane z przekazami pieniężnymi za granicę oraz rozliczeniami w kraju z nierezydentami? 

Dzięki omawianej nowelizacji w ustawie - Prawo dewizowe pozostaje już tylko jeden obowiązek związany z przekazami pieniężnymi za granicę oraz rozliczeniami w kraju w obrocie dewizowym. A mianowicie, rezydenci i nierezydenci są obowiązani dokonywać przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń w kraju związanych z obrotem dewizowym za pośrednictwem uprawnionych banków, jeżeli kwota przekazu lub rozliczenia przekracza równowartość 15 000 euro (dotychczas 10 000 euro). Obowiązek dokonywania rozliczeń za pośrednictwem uprawnionych banków nie dotyczy jednak przypadków, w których stroną rozliczenia jest uprawniony bank. 

Uchylono natomiast wszelkie inne obowiązki z tym związane (w tym obowiązki podania przez rezydenta bankowi tytułu prawnego, w związku z którym następuje przekaz lub rozliczenie oraz przedstawienia bankowi pośredniczącemu w przekazie lub rozliczeniu zaświadczenia właściwego urzędu skarbowego, potwierdzającego wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wynikającego z takiego obowiązku, a także obowiązek rezydentów przechowywania tych dokumentów dla potrzeb kontroli skarbowej przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały dokonane czynności obrotu dewizowego z zagranicą). Zniesiony zostaje więc obowiązek dokonywania przez bank kontroli dewizowej oraz podatkowej przekazów pieniężnych za granicę oraz rozliczeń z nierezydentami w kraju.

W przypadku rozliczenia w kraju między dwoma rezydentami w walucie obcej, zleceniodawca oraz beneficjent płatności zobowiązani są do uzyskania indywidualnego zezwolenia dewizowego z Narodowego Banku Polskiego (z pewnymi wyjątkami dotyczącymi np.

rozliczenia między rezydentami będącymi osobami fizycznymi w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą lub rozliczenia w obrocie konsumenckim). Zleceniodawca oraz beneficjent płatności ponoszą wyłączną odpowiedzialność za skutki rozliczenia, jeżeli zostało ono dokonane bez wymaganego zezwolenia dewizowego. Klient nie będzie jednak zobowiązany do przedstawienia takiego zezwolenia w banku.

Jak będzie można wysyłać dewizy za granicę?

Całkowicie uchylono cały rozdział 6 Prawa dewizowego, który stanowił obowiązki związane z wysyłaniem za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych. W wyniku tej zmiany wysyłanie za granicę wartości dewizowych oraz krajowych środków płatniczych będzie odbywać się w trybie i na zasadach określonych w przepisach prawa pocztowego i prawa celnego, z którego wynikają m.in. zasady kontroli obrotu towarowego w obrocie pocztowym z krajami trzecimi, a także zasady ewidencji obrotu towarowego w obrocie z państwami członkowskimi UE. 

Czy będzie mniej przestępstw dewizowych?

Nowelizacja uchyla też wiele przepisów Kodeksu karnego skarbowego stanowiących o przestępstwach i wykroczeniach z zakresu prawa dewizowego. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo dewizowe oraz innych ustaw (Dz. U. 2007 r., Nr 61, poz. 410);
• Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe (Dz. U. 2002 r., Nr 141, poz. 1178, ze zm.);