Nie tak łatwo pozbyć się służebności
W dziale II pewnej księgi wieczystej wpisanych było kilka działek. Niektóre z nich były objęte służebnością gruntową, inne nie. Wnioskodawca wniósł o odłączenie z księgi wieczystej jednej - nieobciążonej - działki i założenie dla niej nowej księgi wieczystej z wpisem prawa własności na jego rzecz. Referendarz sądowy tak też uczynił, ale jednocześnie do działu III nowej księgi wieczystej przeniósł służebność. Sprawa w formie pytania prawnego trafiła do Sądu Najwyższego, który orzekł, iż
Jeżeli jedna księga wieczysta urządzona jest dla kilku geodezyjnie tylko wyodrębnionych działek i niektóre z nich objęte są służebnością gruntową, to odłączenie z księgi wieczystej działki nieobjętej zakresem wykonywania służebności i założenie dla niej nowej księgi wieczystej nie powoduje wygaśnięcia obciążenia jej tą służebnością.
Jak wynika z przepisu art. 290 § 2 k.c., w razie podziału nieruchomości obciążonej służebnością gruntową, służebność ta utrzymuje się na nieruchomościach powstałych w wyniku podziału także wówczas, gdy wyodrębniona w wyniku podziału nieruchomość nie była poprzednio objęta zakresem wykonywania służebności gruntowej, zaś zainteresowanemu właścicielowi (lub właścicielom) nieruchomości obciążonej przysługuje roszczenie o zwolnienie od służebności. W niniejszej sprawie sytuacja była o tyle specyficzna, że w jednej księdze wieczystej wpisanych było kilka działek. Powstała wątpliwość, czy wszystkie te działki należy traktować jako jedną nieruchomość i czy odłączenie z księgi wieczystej działki nieobjętej zakresem służebności i założenie dla niej odrębnej księgi wieczystej jest podziałem nieruchomości obciążonej, o którym mowa w art. 290 § 2 k.c.
Sąd Najwyższy przypomniał, że - zgodnie z najnowszym orzecznictwem - o wyodrębnieniu decyduje objęcie działki czy większej liczby działek jedną księgą wieczystą (jest to tzw. wieczystoksięgowe rozumienie nieruchomości). Kilka działek objętych jedną księgą wieczystą stanowi zawsze jedną nieruchomość, a nawet jeżeli działki nie graniczą ze sobą, a odłączenie chociażby jednej z działek z księgi wieczystej równoznaczne jest z podziałem nieruchomości.
SN poczynił jednak pewne bardzo istotne zastrzeżenie. Otóż gdy nieruchomość składa się z dwóch lub więcej działek nie graniczących ze sobą i jest obciążona służebnością gruntową w ten sposób, że niektóre z niegraniczących działek nie są objęte zakresem wykonywania służebności, to ze względu na specyfikę służebności można przyjąć, że odłączenie z księgi wieczystej działki nie objętej zakresem wykonywania służebności nie wywołuje skutku, który wedle art. 290 § 1 k.c. wiąże się z podziałem nieruchomości obciążonej.
W niniejszej sprawie tak nie było, gdyż działki ze sobą graniczyły. Chodziło o odłączenie z księgi wieczystej działki dotychczas wyodrębnionej tylko geodezyjnie, nieobjętej zakresem wykonywania służebności, i założenie dla niej nowej księgi wieczystej. To zaś jest równoznaczne z podziałem nieruchomości obciążonej i stosownie do art. 290 § 2 k.c. nie powoduje wygaśnięcia obciążenia odłączonej części nieruchomości służebnością.
Uchwała z dnia 17 kwietnia 2009 roku, sygn. akt III CZP 9/09
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?