Ochrona małoletniego świadka nie jest bezwzględna
Sąd Najwyższy na skutek kasacji obrońcy oskarżonego zajmował się przepisem art. 185a k.p.k. Zgodnie z tym przepisem osoba w nim wskazana powinna być, w toku całego postępowania, przesłuchana w charakterze świadka tylko raz. Ma to na celu ochronę małoletniego pokrzywdzonego w sprawach o przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności oraz przeciwko rodzinie i opiece, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, przed narażaniem go na przykre przeżycia ze strony organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Ochronie zdrowia psychicznego małoletniego ma również służyć sposób przesłuchania oraz ograniczenie grona osób, które mogą wziąć udział w tej czynności (art. 185a § 2 k.p.k.). SN podkreślił jednak, że prawo określone w treści art. 185a k.p.k. nie ma charakteru bezwzględnego. Dopuszczalne jest bowiem powtórzenie przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego w dwóch wypadkach. Po pierwsze, jeżeli wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania. Po drugie, wtedy gdy zażąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania małoletniego pokrzywdzonego (art. 185a § 1 k.p.k.). W tej drugiej sytuacji nie ma znaczenia, jaka jest przyczyna tego wniosku. Oskarżony" w ogóle nie musi podawać przyczyny. Wystarczy, że oskarżony lub jego obrońca złożą wniosek, by sąd miał obowiązek ponownego przesłuchania pokrzywdzonego poniżej 15 roku życia.
Tak było w niniejszej sprawie, gdzie obrońca oskarżonego, ustanowiony już po pierwszym przesłuchaniu małoletniej, wniósł o ponowne przesłuchanie jej pokrzywdzonej. Sąd I instancji potraktował ten wniosek jak każdy inny wniosek dowodowy i oddalił go na podstawie art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. Sąd II instancji podzielił to stanowisko. Nie zgodził się z nim natomiast SN, który uznał, że przepis art. 185a k.p.k. zawiera wyłączne przesłanki oddalenia wniosku i nie stosuje się tu reguł ogólnych. Oznacza to, że
wniosek o ponowne przesłuchanie świadka, który złożył już zeznania w trybie art. 185a k.p.k. można oddalić wówczas, gdy nie wyjdą na jaw w trakcie postępowania prowadzonego po takim przesłuchaniu, istotne okoliczności, które wyjaśnić można tylko poprzez ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego. Nie można zatem przesłuchiwać ponownie pokrzywdzonego, gdy nie wyjdą na jaw istotne okoliczności, albo gdy wprawdzie okoliczności takie wyjdą na jaw, ale mogą one zostać wyjaśnione za pomocą innych dowodów.
Wniosek o przesłuchanie pokrzywdzonego oparty na tych przesłankach może złożyć każda strona postępowania, może o tym zadecydować również z urzędu Sąd rozpoznający sprawę.W niniejszej sprawie wniosek o ponowne przesłuchanie pokrzywdzonej został złożony – jak już wspomniano – z innego powodu. Wniosek obrońcy można byłoby oddalić, gdyby oskarżony miał obrońcę w czasie pierwszego przesłuchania i to niezależnie od tego, czy obrońca był na tym przesłuchaniu, czy też będąc prawidłowo powiadomionym nie stawił się na nie. Tak jednak nie było, a więc w sprawie sąd miał obowiązek ponownie przesłuchać małoletnią.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2011 roku, sygn. akt III KK 278/10
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?