10.6.2017
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Implementacja dyrektywy
Celem uchwalonej ustawy z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji jest transpozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z dnia 26 listopada 2014 r. w sprawie niektórych przepisów regulujących dochodzenie roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji państw członkowskich i Unii Europejskiej, objętego przepisami prawa krajowego (Dz.Urz.UE L 349 z 05.12.2014, str. 1, zwanej dalej dyrektywą 2014/104/UE) do prawa polskiego.
Dyrektywa 2014/104/UE wprowadza standardy dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z naruszenia prawa konkurencji i uwzględnia obszerne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczące prywatnoprawnych konsekwencji antykonkurencyjnych praktyk. Regulacje przyjęte w dyrektywie 2014/104/UE mają służyć zachowaniu równowagi między publicznoprawnym i prywatnoprawnym mechanizmem realizowania prawa konkurencji oraz zapewnieniu pełnego prawa do naprawienia szkody osobom poszkodowanym naruszeniami unijnych reguł konkurencji. Umożliwienie dochodzenia naprawienia szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji ma zarazem pozwolić na wzmocnienie skuteczności zakazów przewidzianych w art. 101 i art. 102 TFUE.
Zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez naruszenie prawa konkurencji
Przyjęta ustawa określa zasady odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez naruszenie prawa konkurencji oraz zasady dochodzenia roszczeń z tego tytułu w postępowaniu cywilnym.
Przyjęta w ustawie definicja naruszenia prawa konkurencji określa, iż naruszeniem takim jest naruszenie zakazów określonych w art. 101 lub w art. 102 TFUE oraz zakazów określonych w art. 6 lub art. 9 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ustawa wprowadza również definicję kartelu, określając, iż jest to porozumienie lub praktyki, uzgodnione przez co najmniej dwóch przedsiębiorców, będących wobec siebie konkurentami, i które zmierzają do koordynowania działań konkurencyjnych na rynku lub wpływania na istotne czynniki konkurencji, w szczególności polegające na ustalaniu lub koordynowaniu cen zakupu lub sprzedaży lub innych warunków transakcji handlowych, ustalanie poziomu produkcji lub sprzedaży, podziale rynków i klientów, zmowie przetargowej, ograniczaniu przywozu lub wywozu lub działaniach antykonkrencyjnych podejmowanych przeciwko innym konkurentom.
Ustawa określa, iż przedsiębiorca, który dokonał naruszenia prawa konkurencji jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej komukolwiek tym naruszeniem, chyba że nie ponosi winy. Ustawa przyjmuje również domniemanie, że naruszenie prawa konkurencji wyrządza szkodę.
Ustawa przewiduje, że w przypadku roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji termin przedawnienia, o którym mowa w art. 442[1] § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego, wynosi 5 lat, a jego bieg nie rozpoczyna się przez czas trwania naruszenia. Bieg terminu przedawnienia, o którym mowa w art. 442[1] § 1 zdanie drugie Kodeksu cywilnego, rozpoczyna się od dnia zaprzestania naruszenia.
Bieg przedawnienia ulega zawieszeniu z chwilą wszczęcia przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) postępowania antymonopolowego albo przez Komisję Europejską lub organ ochrony konkurencji innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej postępowania przeciwko sprawcy naruszenia prawa konkurencji, których przedmiotem jest naruszenie będące podstawą roszczenia o naprawienie szkody. Zawieszenie biegu przedawnienia ustaje po upływie roku od uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego naruszenie prawa konkurencji lub zakończenia postępowania w inny sposób.
Ustawa przyjmuje, że w zakresie nieuregulowanym do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną naruszeniem prawa konkurencji (np. kartelem, zmową cenową) stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych.
Zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji
W zakresie regulacji dotyczących zasad dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji ustawa wskazuje, że sprawy takie należą do właściwości sądów okręgowych.
Powództwo w sprawie objętej zakresem uchwalonej ustawy może być wytoczone, za zgodą powoda będącego konsumentem wyrażoną na piśmie, również przez organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona konsumentów.
Nakaz wyjawienia środka dowodowego
W ramach postępowania, Sąd, na pisemny wniosek powoda, który uprawdopodobnił swoje roszczenie i zobowiązał się, że uzyskany w ten sposób dowód będzie wykorzystany jedynie na potrzeby toczącego się postępowania, może nakazać pozwanemu lub osobie trzeciej wyjawić środek dowodowy służący stwierdzeniu faktu istotnego dla rozstrzygnięcia, znajdujący się w ich posiadaniu. Wyjawienia środka dowodowego znajdującego się w posiadaniu powoda lub osoby trzeciej może żądać również pozwany, który zobowiązał się, że uzyskany w ten sposób dowód będzie wykorzystany jedynie na potrzeby toczącego się postępowania. We wniosku o wyjawienie środka dowodowego wskazuje się fakt podlegający stwierdzeniu oraz środek dowodowy wraz z jego możliwie dokładnym opisem. W przypadku wniosku obejmującego kilka środków dowodowych jednego rodzaju wskazuje się w szczególności ich rodzaj, przedmiot, czas i miejsce powstania, a także inne istotne cechy umożliwiające identyfikację tych środków. Prawomocne postanowienie nakazujące wyjawienie środka dowodowego stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko osobie obowiązanej do wyjawienia środka dowodowego.
Jeżeli strona uchyla się od wykonania prawomocnego postanowienia nakazującego wyjawienie środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia takiego środka w celu udaremnienia jego wyjawienia, sąd może:
- uznać za ustalone fakty, które mają zostać stwierdzone przy pomocy tego środka, chyba że strona, która uchyla się od wykonania prawomocnego postanowienia o wyjawieniu środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia takiego środka, wykaże co innego;
- obciążyć tę stronę obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, w całości lub w części, niezależnie od wyniku sprawy.
Natomiast, jeśli strona:
- w złej wierze złożyła wniosek o wyjawienie środka dowodowego lub
- naruszyła ograniczenia dotyczące prawa wglądu, zapoznawania się bądź korzystania z dowodu lub
- wykorzystała dowód w innym celu niż na potrzeby toczącego się postępowania
– sąd pominie dowód wyjawiony na podstawie postanowienia wydanego na wniosek tej strony. Ponadto strona, która dopuściła się powyższych zachowań podlega także karze grzywny w kwocie do dwudziestu tysięcy złotych.
Ustalanie wysokości szkody
Ustalenia prawomocnej decyzji Prezesa UOKiK o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję lub prawomocnego wyroku sądu wydanego w wyniku wniesienia środka odwoławczego od takiej decyzji wiążą sąd w postępowaniu o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji co do stwierdzenia naruszenia prawa konkurencji.
Przy ustalaniu wysokości szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji sąd może posiłkować się wskazanymi w przyjętej ustawie wytycznymi Komisji Europejskiej wydanymi w sprawie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu naruszenia prawa konkurencji.
Inne zmiany
Ustawa przewiduje ponadto wprowadzenie zmiany w obowiązującej ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459), polegającej na doprecyzowaniu art. 4421 § 1 poprzez wskazanie, iż roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega również przedawnieniu z upływem lat 3 od dnia, w którym poszkodowany przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.
Nowa regulacja przewiduje również wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. z 2017 r., poz. 229) oraz ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. z 2003 r., poz. 1503, z późn. zm.), polegających na dostosowaniu regulacji tych ustaw do obecnie uchwalonej ustawy.
Kiedy nowe zasady wejdą w życie?
W zakresie przepisów przejściowych uchwalona ustawa przewiduje, że przepisy ustawy stosuje się do roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, które nastąpiło po wejściu w życie ustawy. Ponadto zasady uchwalonej ustawy dotyczące dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w postępowaniu cywilnym stosuje się również do postępowań o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji wszczętych po dniu wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy, bez względu na to, kiedy nastąpiło naruszenie prawa konkurencji. Natomiast w sprawach, w których postępowanie o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji zostało wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy, postępowanie prowadzi się według przepisów dotychczasowych.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Potrzebujesz porady prawnej?
Odszkodowanie za szkody związane z naruszeniem konkurencji
Co reguluje ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji? Ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji wprowadza od 27 czerwca szereg ułatwień dla poszkodowanych, którzy (...)
Zakaz konkurencji w umowach o pracę
Co to jest pracowniczy zakaz konkurencji? Pracowniczy zakaz konkurencji jest to zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Dotyczy to nie tylko prowadzenia przez pracownika odrębnej działalności gospodarczej, lecz również wykonywania pracy w ramach umowy (...)
Umowa o zakazie konkurencji jako skuteczna ochrona \"know how\" pracodawcy - opinia prawna
Stan faktyczny Prowadzę firmę na swoje nazwisko, która "żyje" z opracowywania i sprzedaży nowych produktów. Część z nich jest chroniona w Urzędzie Patentowym RP, ale części rozwiązań nie jestem w stanie ten sposób zabezpieczyć. Zabezpieczenia od strony konkurencji wymagają (...)
Odszkodowanie za szkody związane z naruszeniem konkurencji
Do Sejmu trafił rządowy projekt ustawy o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji, tzw. private enforcement. Poszkodowani przez zmowy lub nadużywanie pozycji dominującej będą mogli domagać się odszkodowania za poniesione straty. Z powództwem do (...)
Umowny zakaz konkurencji - opinia prawna
Stan faktyczny Jesteśmy firmą handlową zatrudniającą przedstawicieli handlowych. Zawarliśmy z nimi umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz po ustaniu zatrudnienia. Chcieliśmy wiedzieć czy nasze umowy są prawidłowe tzn. czy są niepodważalne. Poza tym interesuje nas (...)
Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji?
W sytuacji gdy pracownik posiada szczególnie ważne informacje, które w razie ujawnienia mogłyby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może zawrzeć z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. ##baner## Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji? Przede (...)
Kiedy zaczyna obowiązywać zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy - opinia prawna
Stan faktycznyProblem dotyczy klauzuli warunkowej w "Umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego zakończeniu". W punkcie dotyczącym zakazu konkurencji pracodawca zobowiązał pracownika do „powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej w czasie trwania (...)
Wyjazd zagraniczny - o czym warto pamiętać?
O czym należy pamiętać, podpisując umowę z biurem podróży? Jeśli wybierasz się w podróż z organizatorem wycieczki lub korzystasz z jakichś usług turystycznych, sprawdź dokładnie podpisywaną umowę, zwracając uwagę szczególnie na postanowienia, jakie często kwestionuje (...)
Jakie praktyki ograniczające konkurencję są zakazane?
Dlaczego i jak jest chroniona konkurencja? Już art. 9 ustawy - Prawo przedsiębiorców zobowiązuje ogólnie przedsiębiorców do wykonywania działalności gospodarcze zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów (...)
Jak domagać się odszkodowania za straty w wyniku antykonkurencyjnych praktyk?
Poniosłeś stratę w wyniku antykonkurencyjnych praktyk? Możesz domagać się odszkodowania Poszkodowani przez praktyki ograniczające konkurencję mogą dochodzić roszczeń odszkodowawczych przed sądami. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny przypomniał, że nie ma przy tym znaczenia, że (...)
Klauzula zakazu konkurencji w umowie zlecenia
Jaką klauzulę antykonkurencyjną można zawrzeć w umowie zlecenia? Analiza umów cywilnoprawnych, w tym w szczególności umowy zlecenia, pokazuje, że strony bardzo często zamieszczają wśród postanowień umownych klauzulę dotyczącą zakazu konkurencji. Obowiązek powstrzymania (...)
Kiedy reklama jest nieuczciwa?
Czyn nieuczciwej konkurencji w reklamie Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności: reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka, reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na (...)
Ochrona przed konkurencją po ustaniu zatrudnienia
Współcześnie przedsiębiorcy coraz częściej spotykają się z ryzykiem wyszkolenia współ/pracownika, który zdobywszy odpowiednie doświadczenie i wiedzę, usamodzielnia się i nierzadko staje się bezpośrednią dla nich konkurencją. O ile w warunkach wolnorynkowych w dłuższej (...)
Obowiązywanie zakazu konkurencji - opinia prawna
Stan faktyczny Podczas podpisywania umowy o pracę podpisałem również klauzulę o zakazie konkurencji na okres 1 roku po ustaniu obowiązku pracy. Jednakże pracodawca zawarł w niej zabezpieczenie: ,, o ile Pracodawca nie oświadczy na piśmie inaczej. Po ustaniu stosunku pracy oświadczył na (...)
Jak korzystać z praw gwarantowanych przez RODO?
Na podstawie doświadczeń z pierwszych 6 miesięcy stosowania RODO Urząd Ochrony Danych Osobowych przygotował 10 wskazówek, jak osoba indywidualna może korzystać z praw gwarantowanych przez rozporządzenie. Masz prawo wiedzieć, co będzie się działo z Twoimi danymi Powinieneś (...)
Zakaz konkurencji a samozatrudnienie - opinia prawna
Stan faktyczny Od roku 2001 do marca 2006 byłam zatrudniona na stanowisku handlowca, na zasadach tzw. samozatrudnienia. Do obowiązków wynikających z umowy zlecenia należało m.in. pozyskiwanie i obsługa klientów. Wynagrodzenie otrzymywane było przeze mnie miesięcznie (...)
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów dzieli praktyki ograniczające konkurencję na: zawieranie porozumień ograniczających wolną konkurencję, nadużywanie pozycji dominującej. Rynek właściwy Praktyką ograniczającą konkurencję jest zawieranie porozumień ograniczających konkurencję (...)
Zakaz konkurencji między przedsiębiorcami - opinia prawna
Stan faktyczny Jedną z często występujących w obrocie między przedsiębiorcami umów jest umowa o podwykonawstwo. Taka umowa może być, zależnie od konkretnych okoliczności, na przykład umową o roboty budowlane, umową o dzieło, czy umową nienazwaną. Dość często umowy takie, choć zawierane (...)
Ubezpieczaj się na korzystniejszych warunkach!
Z dniem 10 sierpnia 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która dotyczy dopełnienia zmian reformy ubezpieczeń gospodarczych poprzez skuteczniejszą ochronę interesów ubezpieczającego (...)
Stale nasze skrzynki są zalewane niechcianą pocztą e-mailową. Warto więc wiedzieć, jakie środki prawne służą walce z tym procederem. Jakie informacje są zakazanym spamem? Zagadnienie spamu reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. (...)
