5.4.2008
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Ponad 10 lat temu zawarłam związek małżeński. Zaraz po ślubie rodzice darowali mieszkanie mnie i mojemu mężowi, to znaczy darowali mnie, ale z zastrzeżeniem, że mieszkanie wchodzi do majątku wspólnego. Nie spisywaliśmy z mężem intercyzy. Obecnie toczy się w sądzie sprawa rozwodowa z powodu zdrady, jakiej dopuścił się mój mąż. Moja mama z powodu nagannego zachowania męża chce odwołać w stosunku do niego darowiznę. Mąż zachowuje się wobec mojej matki w sposób agresywny, obraża mnie i moją matkę, grozi, że jeśli nie wycofam pozwu o rozwód, to nic nie dostanę z majątku i zostanę bez dachu nad głową. Mama w związku z tym chce by mieszkanie było wyłącznie moją własnością. Czy moja matka może odwołać darowiznę tylko wobec mojego męża? Co możemy zrobić, jeśli mąż będzie się sprzeciwiał? Co mówi na ten temat orzecznictwo Sądu Najwyższego?
Opinia prawna
Niniejsza opinia prawna została sporządzona w oparciu o ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).
Zgodnie z art. 898 kodeksu cywilnego darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Na wstępie należy wskazać, iż rażącą niewdzięcznością może być naruszenie przez małżonka obowiązku wierności. Jest to jednakże rażąca niewdzięczność w stosunku do małżonka i może ona uzasadniać odwołanie darowizny dokonanej przez tego małżonka na rzecz współmałżonka, który dopuścił się aktu niewierności, natomiast nie musi uzasadniać odwołania darowizny dokonanej przez rodziców tego małżonka (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2003 r., V CKN 1829/2000).
Kwestia możliwości odwołania darowizny wobec jednego tylko z małżonków jest przedmiotem sporów wśród prawników. Kierując się jednak na potrzeby niniejszej opinii orzecznictwem wskazać można uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1969 r., III CZP 133/68, zgodnie z którą okoliczność, że darowizna została dokonana na rzecz obojga małżonków i że przedmiot darowizny wszedł do ich majątku wspólnego, nie stoi na przeszkodzie odwołaniu darowizny w stosunku do jednego tylko małżonka. W wypadku takim uważa się, że z chwilą skutecznego odwołania darowizny rzecz darowana przestała wchodzić do majątku wspólnego, a udział w niej małżonka, w stosunku do którego darowizna nie została odwołana, staje się jego majątkiem odrębnym (odmiennie A. Szpunar, Nowe Prawo 1970/7-8 str. 1180, S. Rejman, Nowe Prawo 1971/6 str. 974).
Taki też pogląd wyrażony został w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1979 r., III CZP 15/79, zgodnie z którą:
W wypadku przeniesienia własności na podstawie umowy darowizny zawartej przez darczyńcę z jednym z małżonków z zastrzeżeniem, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku objętego wspólnością ustawową (art. 33 pkt 2 kro), do wywołania takiego skutku przyjęcie darowizny przez drugiego z małżonków nie jest potrzebne.
W sytuacji, gdy przedmiot darowizny wszedł do majątku objętego wspólnością ustawową, odwołanie jej z powodu niewdzięczności (art. 898 § 1 kc) może być dokonane w stosunku do jednego z małżonków, także w stosunku do tego, który nie brał udziału w zawarciu umowy darowizny.
W razie odwołania darowizny w stosunku do jednego z małżonków rzecz darowana staje się przedmiotem współwłasności obojga małżonków w częściach równych, a darczyńca może żądać przeniesienia na niego udziału należącego do małżonka, w stosunku do którego darowiznę odwołał, gdyby zaś nie było to możliwe - zwrotu wartości tego udziału (art. 405 kc).
Na podstawie powyższego można więc stwierdzić, iż Pani matka może odwołać darowiznę tylko wobec Pani męża. Odwołanie darowizny nie spowoduje jednak, że własność udziału w mieszkaniu przejdzie z powrotem na darczyńcę.
Potrzebujesz porady prawnej?
Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)
Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!
Pomimo tego, iż stosunki rodzinne wydają się być tymi, które przede wszystkim powinny cechować się stabilnością i w tym zakresie czasem konieczne są zmiany, czy też modyfikacje. Zawsze celem jest oczywiście dostosowywanie przepisów do realiów społecznych. Tak też (...)
Co to jest wspólność ustawowa i kiedy powstaje? Z punktu widzenia prawa zawarcie małżeństwa skutkuje nie tylko zmianą stanu cywilnego. Pojawia się kwestia jak od tego czasu będą przedstawiać się stosunki majątkowe między małżonkami. Czy małżonkowie będą posiadali tylko (...)
Darowizna - czyli jak coś komuś podarować...
Na czym polega umowa darowizny? Poprzez zawarcie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy (...)
Reprezentacja spółki komandytowej przez komandytariusza
Zakres reprezentacji spółki przez wspólnika komandytowego Komandytariusz może reprezentować spółkę na podstawie udzielonego mu zwykłego pełnomocnictwa cywilnego lub prokury (art. 118 § 1 Kodeksu spółek handlowych - dalej: KSH). Zakres umocowania pełnomocnictwa (...)
Czy można odwołać wykonaną darowiznę?
Umowa darowizny znajduje częste zastosowanie w stosunkach pomiędzy bliskimi sobie osobami. Przekazanie własności różnych przedmiotów majątkowych, może być wyrazem naszej dobroczynności, sympatii lub wdzięczności dla innej osoby. Jednakże po pewnym czasie może okazać się, (...)
W pewnych przypadkach na polskie emerytury lub renty mogą liczyć osoby pracujące czy zamieszkałe za granicą. Dowiedz się, jak polacy, którzy mieszkają za granicą, mogą nabyć prawo do polskiej emerytury. Jakie są zasady przyznawania emerytur i rent dla osób pracujących (...)
Zarząd majątkiem przez małżonków
Na czym polega wykonywanie zarządu? Zarząd majątkiem wspólnym polega na dokonywaniu wszelkich czynności faktycznych i czynności prawnych, które służą zarówno powiększeniu jego składu, jak i zachowaniu majątku w stanie niepogorszonym. Zarząd taki dotyczy (...)
Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn
Zasadniczo podatek się należy Co do zasady podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych (np. użytkowania wieczystego, służebności gruntowej, (...)
Czy małżonek dłużnika jest objęty zakresem działania skargi pauliańskiej?
Sąd Najwyższy stanął przed rozstrzygnięciem zagadnienia prawnego związanego z odpowiedzią na pytanie czy uznanie umowy darowizny za bezskuteczną na podstawie art. 527 § 1 kc może nastąpić w stosunku do całej czynności prawnej w sytuacji, gdy jednym z darczyńców nieruchomości wchodzącej (...)
Możesz ustanowić pełnomocnika do zarejestrowania Twojej działalności. Pełnomocnictwo może być uwidocznione w CEIDG, co pozwoli uniknąć uiszczania opłaty skarbowej przy działaniach pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna (spółka). (...)
Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.
Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)
Odliczenie od dochodu darowizn w CIT
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych pozwala odliczyć od dochodu do opodatkowania określone darowizny na cele pożytku publicznego i kultu religijnego oraz darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów. Jakie darowizny na cele pożytku publicznego (...)
Odwołanie od decyzji - Jak napisać i w jakim terminie?
Kiedy strona może wnieść odwołanie od decyzji? Odwołanie jest środkiem zaskarżenia przysługującym stronie na decyzję wydaną w pierwszej instancji przez organ administracji publicznej, a także inny organ lub podmiot, który na mocy prawa lub na podstawie porozumienia rozstrzyga (...)
Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
Jakie są funkcje zarządu? Spółka z o.o. jest spółką kapitałową, w której pierwszorzędną rolę odgrywa wniesiony do spółki kapitał. Jest to zasadnicza cecha, która odróżnia spółki kapitałowe od osobowych. W tych ostatnich pozycje wspólnika (...)
Kiedy możesz wziąć pożyczkę bez zgody męża? - stan prawny obowiązujący do 19 stycznia 2005 r.
Co to jest majątek wspólny małżonków? Przez zawarcie małżeństwa między małżonkami powstaje majątkowy ustrój wspólności ustawowej. W myśl zasad rządzących tym ustrojem, w zakresie stosunków majątkowych istnieją trzy odrębne majątki: majątek (...)
Jak małżonkowie mogą wpływać na skład majątku wspólnego w trakcie trwania wspólności?
Wszystkie sytuacje opisane w niniejszym artykule nie dotyczą bezpośrednio samego podziału majątku wspólnego. Mimo to, czynności takie, jak zarząd majątkiem wspólnym czy zaciąganie zobowiązań, mogą wpłynąć na kształt tego majątku - zarówno poprzez jego zwiększenie, (...)
Prawa komandytariusza w spółce komandytowej
Jak klasyfikuje się prawa komandytariusza? Prawa i obowiązki przyznane lub obciążające komandytariusza służą realizacji jego statusu w spółce. Podział ich w oparciu o model klasyczny, oparty na wyodrębnieniu praw korporacyjnych i majątkowych, został poddany krytyce z tego względu, (...)
Władza rodzicielska - prawa i obowiązki rodziców wobec dziecka
Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, ponieważ nie jest zdolne do samodzielnego prowadzenia swoich spraw. Z tego względu wymaga pomocy i ochrony ze strony osób dorosłych. Do tego zobowiązani są przede wszystkim rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska. Ma ona (...)
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne (...)
Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?
Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). (...)
