5.4.2008

Zespół
e-prawnik.pl

Odwołanie darowizny wobec jednego z małżonków - opinia prawna

Stan faktyczny

Ponad 10 lat temu zawarłam związek małżeński. Zaraz po ślubie rodzice darowali mieszkanie mnie i mojemu mężowi, to znaczy darowali mnie, ale z zastrzeżeniem, że mieszkanie wchodzi do majątku wspólnego. Nie spisywaliśmy z mężem intercyzy. Obecnie toczy się w sądzie sprawa rozwodowa z powodu zdrady, jakiej dopuścił się mój mąż. Moja mama z powodu nagannego zachowania męża chce odwołać w stosunku do niego darowiznę. Mąż zachowuje się wobec mojej matki w sposób agresywny, obraża mnie i moją matkę, grozi, że jeśli nie wycofam pozwu o rozwód, to nic nie dostanę z majątku i zostanę bez dachu nad głową. Mama w związku z tym chce by mieszkanie było wyłącznie moją własnością. Czy moja matka może odwołać darowiznę tylko wobec mojego męża? Co możemy zrobić, jeśli mąż będzie się sprzeciwiał? Co mówi na ten temat orzecznictwo Sądu Najwyższego?

Porady prawne

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona w oparciu o ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zmianami).

Zgodnie z art. 898 kodeksu cywilnego darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

Na wstępie należy wskazać, iż rażącą niewdzięcznością może być naruszenie przez małżonka obowiązku wierności. Jest to jednakże rażąca niewdzięczność w stosunku do małżonka i może ona uzasadniać odwołanie darowizny dokonanej przez tego małżonka na rzecz współmałżonka, który dopuścił się aktu niewierności, natomiast nie musi uzasadniać odwołania darowizny dokonanej przez rodziców tego małżonka (tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2003 r., V CKN 1829/2000).

Kwestia możliwości odwołania darowizny wobec jednego tylko z małżonków jest przedmiotem sporów wśród prawników. Kierując się jednak na potrzeby niniejszej opinii orzecznictwem wskazać można uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1969 r., III CZP 133/68, zgodnie z którą okoliczność, że darowizna została dokonana na rzecz obojga małżonków i że przedmiot darowizny wszedł do ich majątku wspólnego, nie stoi na przeszkodzie odwołaniu darowizny w stosunku do jednego tylko małżonka. W wypadku takim uważa się, że z chwilą skutecznego odwołania darowizny rzecz darowana przestała wchodzić do majątku wspólnego, a udział w niej małżonka, w stosunku do którego darowizna nie została odwołana, staje się jego majątkiem odrębnym (odmiennie A. Szpunar, Nowe Prawo 1970/7-8 str. 1180, S. Rejman, Nowe Prawo 1971/6 str. 974).

Taki też pogląd wyrażony został w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1979 r., III CZP 15/79, zgodnie z którą:

  1. W wypadku przeniesienia własności na podstawie umowy darowizny zawartej przez darczyńcę z jednym z małżonków z zastrzeżeniem, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku objętego wspólnością ustawową (art. 33 pkt 2 kro), do wywołania takiego skutku przyjęcie darowizny przez drugiego z małżonków nie jest potrzebne.

  2. W sytuacji, gdy przedmiot darowizny wszedł do majątku objętego wspólnością ustawową, odwołanie jej z powodu niewdzięczności (art. 898 § 1 kc) może być dokonane w stosunku do jednego z małżonków, także w stosunku do tego, który nie brał udziału w zawarciu umowy darowizny.

  3. W razie odwołania darowizny w stosunku do jednego z małżonków rzecz darowana staje się przedmiotem współwłasności obojga małżonków w częściach równych, a darczyńca może żądać przeniesienia na niego udziału należącego do małżonka, w stosunku do którego darowiznę odwołał, gdyby zaś nie było to możliwe - zwrotu wartości tego udziału (art. 405 kc).

Na podstawie powyższego można więc stwierdzić, iż Pani matka może odwołać darowiznę tylko wobec Pani męża. Odwołanie darowizny nie spowoduje jednak, że własność udziału w mieszkaniu przejdzie z powrotem na darczyńcę.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Majątek wspólny małżonków

Majątek wspólny małżonków

Podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej obejmuje – jak sama nazwa wskazuje – składniki majątkowe, które stanowią majątek wspólny. Punktem wyjścia przy omawianiu zagadnienia podziału majątku jest ustalenie, co w skład (...)

Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!

Rewolucyjne zmiany w regulacjach majątków małżonków!

  Pomimo tego, iż stosunki rodzinne wydają się być tymi, które przede wszystkim powinny cechować się stabilnością i w tym zakresie czasem konieczne są zmiany, czy też modyfikacje. Zawsze celem jest oczywiście dostosowywanie przepisów do realiów społecznych. Tak też (...)

Majątek kawalerski i inne rzeczy, które nie są wspólne z żoną - stan prawny obowiązujący do 19 stycznia 2005 r.

Majątek kawalerski i inne rzeczy, które nie są wspólne z żoną - stan prawny obowiązujący do 19 stycznia 2005 r.

  Co to jest wspólność ustawowa i kiedy powstaje? Z punktu widzenia prawa zawarcie małżeństwa skutkuje nie tylko zmianą stanu cywilnego. Pojawia się kwestia jak od tego czasu będą przedstawiać się stosunki majątkowe między małżonkami. Czy małżonkowie będą posiadali tylko (...)

Darowizna - czyli jak coś komuś podarować...

Darowizna - czyli jak coś komuś podarować...

Na czym polega umowa darowizny? Poprzez zawarcie umowy darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Świadczenie na rzecz obdarowanego może w szczególności polegać na przeniesieniu określonych praw z majątku darczyńcy (...)

Reprezentacja spółki komandytowej przez komandytariusza

Reprezentacja spółki komandytowej przez komandytariusza

  Zakres reprezentacji spółki przez wspólnika komandytowego  Komandytariusz może reprezentować spółkę na podstawie udzielonego mu zwykłego pełnomocnictwa cywilnego lub prokury (art. 118 § 1 Kodeksu spółek handlowych - dalej: KSH). Zakres umocowania pełnomocnictwa (...)

Czy można odwołać wykonaną darowiznę?

Czy można odwołać wykonaną darowiznę?

Umowa darowizny znajduje częste zastosowanie w stosunkach pomiędzy bliskimi sobie osobami. Przekazanie własności różnych przedmiotów majątkowych, może być wyrazem naszej dobroczynności, sympatii lub wdzięczności dla innej osoby. Jednakże po pewnym czasie może okazać się, (...)

Emerytura a praca za granicą

Emerytura a praca za granicą

W pewnych przypadkach na polskie emerytury lub renty mogą liczyć osoby pracujące czy zamieszkałe za granicą. Dowiedz się, jak polacy, którzy mieszkają za granicą, mogą nabyć prawo do polskiej emerytury. Jakie są zasady przyznawania emerytur i rent dla osób pracujących (...)

Zarząd majątkiem przez małżonków

Zarząd majątkiem przez małżonków

  Na czym polega wykonywanie zarządu? Zarząd majątkiem wspólnym polega na dokonywaniu wszelkich czynności faktycznych  i czynności prawnych, które służą zarówno powiększeniu jego składu, jak i zachowaniu majątku w stanie niepogorszonym. Zarząd taki dotyczy (...)

Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn

Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn

Zasadniczo podatek się należy Co do zasady podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych (np. użytkowania wieczystego, służebności gruntowej, (...)

Czy małżonek dłużnika jest objęty zakresem działania skargi pauliańskiej?

Czy małżonek dłużnika jest objęty zakresem działania skargi pauliańskiej?

Sąd Najwyższy stanął przed rozstrzygnięciem zagadnienia prawnego związanego z odpowiedzią na pytanie czy uznanie umowy darowizny za bezskuteczną na podstawie art. 527 § 1 kc może nastąpić w stosunku do całej czynności prawnej w sytuacji, gdy jednym z darczyńców nieruchomości wchodzącej (...)

Pełnomocnik przedsiębiorcy

Pełnomocnik przedsiębiorcy

Możesz ustanowić pełnomocnika do zarejestrowania Twojej działalności. Pełnomocnictwo może być uwidocznione w CEIDG, co pozwoli uniknąć uiszczania opłaty skarbowej przy działaniach pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna (spółka). (...)

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.

Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)

Odliczenie od dochodu darowizn w CIT

Odliczenie od dochodu darowizn w CIT

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych pozwala odliczyć od dochodu do opodatkowania określone darowizny na cele pożytku publicznego i kultu religijnego oraz darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów. Jakie darowizny na cele pożytku publicznego (...)

Odwołanie od decyzji - Jak napisać i w jakim terminie?

Odwołanie od decyzji - Jak napisać i w jakim terminie?

  Kiedy strona może wnieść odwołanie od decyzji? Odwołanie jest środkiem zaskarżenia przysługującym stronie na decyzję wydaną w pierwszej instancji przez organ administracji publicznej, a także inny organ lub podmiot, który na mocy prawa lub na podstawie porozumienia rozstrzyga (...)

Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

  Jakie są funkcje zarządu? Spółka z o.o. jest spółką kapitałową, w której pierwszorzędną rolę odgrywa wniesiony do spółki kapitał. Jest to zasadnicza cecha, która odróżnia spółki kapitałowe od osobowych. W tych ostatnich pozycje wspólnika (...)

Kiedy możesz wziąć pożyczkę bez zgody męża? - stan prawny obowiązujący do 19 stycznia 2005 r.

Kiedy możesz wziąć pożyczkę bez zgody męża? - stan prawny obowiązujący do 19 stycznia 2005 r.

  Co to jest majątek wspólny małżonków? Przez zawarcie małżeństwa między małżonkami powstaje majątkowy ustrój wspólności ustawowej. W myśl zasad rządzących tym ustrojem, w zakresie stosunków majątkowych istnieją trzy odrębne majątki: majątek (...)

Jak małżonkowie mogą wpływać na skład majątku wspólnego w trakcie trwania wspólności?

Jak małżonkowie mogą wpływać na skład majątku wspólnego w trakcie trwania wspólności?

  Wszystkie sytuacje opisane w niniejszym artykule nie dotyczą bezpośrednio samego podziału majątku wspólnego. Mimo to, czynności takie, jak zarząd majątkiem wspólnym czy zaciąganie zobowiązań, mogą wpłynąć na kształt tego majątku - zarówno poprzez jego zwiększenie, (...)

Prawa komandytariusza w spółce komandytowej

Prawa komandytariusza w spółce komandytowej

Jak klasyfikuje się prawa komandytariusza? Prawa i obowiązki przyznane lub obciążające komandytariusza służą realizacji jego statusu w spółce. Podział ich w oparciu o model klasyczny, oparty na wyodrębnieniu praw korporacyjnych i majątkowych, został poddany krytyce z tego względu, (...)

Władza rodzicielska - prawa i obowiązki rodziców wobec dziecka

Władza rodzicielska - prawa i obowiązki rodziców wobec dziecka

  Dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską, ponieważ nie jest zdolne do samodzielnego prowadzenia swoich spraw. Z tego względu wymaga pomocy i ochrony ze strony osób dorosłych. Do tego zobowiązani są przede wszystkim rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska. Ma ona (...)

Zasady uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce

Zasady uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym w Polsce

Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne (...)

Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?

Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?

Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Darowizna z majątku wspólnego małżonków

Darowizna z majątku wspólnego małżonków

Żona dokonuje darowizny (pieniądze) na rzecz swojej siostry. Informuje o tym męża (ustnie) i mąż się zgadza. Po pewnym czasie mąż dochodzi do wniosku, że chce zmienić zdanie. Czy określony jest czas, jaki ma mąż na wyrażenie formalnej niezgody na darowiznę? Jak odzyskać pieniądze skoro (...)

Krąg uprawnionych do zachowku

Krąg uprawnionych do zachowku

W dniu 13.04.1994 r. została notarialnie zawarta umowa darowizny, w której stwierdza się między innymi: \"Jan i Anna małżonkowie Kowalscy oświadczają, że od dnia 01.01.1951 r. pozostają w związku małżeńskim, zaś powyższa nieuchomość (będąca przedmiotem darowizny) nabyta w czasie trwania (...)

Ponowna próba odwołania darowizny

Ponowna próba odwołania darowizny

Darowizna została dokonana w lutym 2004 roku. Darowiznę próbowano odwołać w 2007 roku. Sąd apelacyjny postanowił wyrazić zgodę na odwołanie darowizny jednemu z rozwiedzionych małżonków, odrzucając pozew wobec drugiego z obdarowanych. Czy jest możliwe odwołanie ponowne wobec pozostałego (...)

Zawieszenie części uzupełniającej renty rolniczej

Zawieszenie części uzupełniającej renty rolniczej

Jestem współwłaścicielem gospodarstwa rolnego i płaciłam dla mojego męża składki w KRUS. Od 5 lat otrzymuje on z KRUS rentę rolniczą. Po zmianach w ustawie, KRUS zawiesił część uzupełniającą (100%) z powodu prowadzenia przeze mnie działalności rolniczej. We wrześniu br. wydzierżawiłam (...)

Umowa darowizny, a majątki małżonków

Umowa darowizny, a majątki małżonków

Rodzice mają chęć przekazać mi pewną kwotę pieniędzy. Czy darowizna nie przekazana aktem notarialnym może wchodzić do mojego majątku osobistego, a nie wspólnego z małżonkiem? Jak musi być udokumentowana? Umowa darowizny, dzięki której darczyńca ( rodzice) zobowiązują się do bezpłatnego (...)

Przesłanki wymeldowania osoby z mieszkania

Przesłanki wymeldowania osoby z mieszkania

Małżeństwo ma dorosłe dziecko. Wszyscy są zameldowani pod tym samym adresem. Jest to mieszkanie własnościowe. Jednak od ponad 20 lat mąż nie mieszka z rodziną. Przebywa za granicą, kontaktuje się tylko z dzieckiem. Ponieważ mąż jest ciągle zameldowany w Polsce, żona często ma problemy (...)

Podział majątku dorobkowego małżonków

Podział majątku dorobkowego małżonków

Wobec małżonków prawomocnym wyrokiem został orzeczony rozwód. Żona złożyła do sądu wniosek o podział majątku wyszczególniając jego składniki. Oprócz podziału ruchomości zaproponowała licytację nieruchomości (dom w stanie surowym na 47-arowej działce, którą można podzielić). (...)

Odwołanie darowizny.

Odwołanie darowizny.

Małżeństwo dwadzieścia lat temu podarowało gospodarstwo rolne swojemu kuzynowi. W akcie notarialnym zawarta została umowa dożywocia. Małżonkowie używali domu i działki. W ubiegłym roku zmarł mąż i żona użytkuje nieruchomość sama. Jednak obdarowany od kilku miesięcy wykazuje się rażącą (...)

Podział majątku po rozwodzie

Podział majątku po rozwodzie

Mój brat jest żołnierzem zawodowym. Od stycznia 2008 roku przebywał na misji w Iraku ( będąc w związku małżeńskim). W tym czasie jego żona zamieszkała z kochankiem w ich wspólnym mieszkaniu. Na konto brata ( do którego upoważniona była żona) wpływało ok. 10 000 zł miesięcznie. Brat (...)

Obowiązek spłaty zobowiązań jednego małżonka przez współmałżonka

Obowiązek spłaty zobowiązań jednego małżonka przez współmałżonka

Małżeństwo jest w trakcie rozwodu, który trwa od pół roku. Dwa lata temu zaciągnęli kredyt na zakup samochodu (wspólnie - dwa podpisy). Rok temu mąż rozbił samochód kierując pod wpływem alkoholu. Mimo że samochód był ubezpieczony (cesja ubezp. na bank) odszkodowanie nie zostało wypłacone (...)

czynności do których dokonania potrzebna jest zgoda drugiego małżonka

czynności do których dokonania potrzebna jest zgoda drugiego małżonka

Art. 37. kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi o czynnościach prawnych, do których potrzebna jest zgoda drugiego małżonka. Chodzi tu o poważniejsze sprawy, głównie dotyczące nieruchomości.Czy sprzedaż rzeczy ruchomych objętych wspólnością i służących do zaspokajania potrzeb obu małżonków (...)

Darowizna pomiędzy małżonkami

Darowizna pomiędzy małżonkami

W małżeństwie, w którym istnieje wspólność majątkowa, mąż chce dokonać darowizny swojej części majątku wynikającej ze wspólności majątkowej, na rzecz żony. Na wspólność majątkową składają się między innymi nieruchomość oraz niewielki zakład usługowy. Czy przed dokonaniem (...)

Wydanie nieruchomości obdarowanemu

Wydanie nieruchomości obdarowanemu

Czy sytuacja prawna obdarowanego nieruchomością na podstawie umowy darowizny w przypadku umieszenia w niej terminu i oświadczenia, że nieruchomość została wydana np. 5 lat przed podpisaniem umowy darowizny będzie taka sama, jak gdyby w ogóle w umowie notarialnej nie było żadnego zapisu o wydaniu (...)

Przesunięcie między majątkami małżeńskimi

Przesunięcie między majątkami małżeńskimi

Pozostaję z mężem we wspólności majątkowej. Chcę kupić mieszkanie, które ma być moim majątkiem osobistym. Mieszkanie kupowane jest za pieniądze wspólne. Czy jeśli mąż będzie u notariusza i wyrazi zgodę na to, żeby mieszkanie było tylko na mnie, to mimo iż jest nabywane za pieniądze (...)

Kwota zwolniona z podatku od darowizn

Kwota zwolniona z podatku od darowizn

Jaka jest górna granica darowizny pieniężnej dla dziecka od rodziców i krewnych? Darowizna ma być przeznaczona na zakup mieszkania. Oczywiście, darowizna może być w dowolnej wysokości, jednak nie ulega wątpliwości, że w pytaniu chodzi o maksymalną kwotę darowizny niepodlegającą opodatkowaniu (...)

Rażąca niewdzięczność obdarowanego

Rażąca niewdzięczność obdarowanego

Córka znajomej została, na mocy darowizny, właścicielką domu. W chwili obecnej jest ona wdową i żyje z konkubentem. Wszczyna w domu znajomej awantury i dopuściła się nawet pobicia. Syn "nowej właścicielki" domu został przez nią wyrzucony pomimo tego, że jeszcze chodzi do szkoły i nie (...)