Zgodnie z art. 87 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie (jedn. tekst: Dz. U. z 2008 roku Nr 189, poz. 1158 ze zm.), jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach jest niewidoma, głucha, nie ma lub głuchoniema, notariusz – na życzenie takiej osoby – powinien przywołać do czynności wskazaną przez nią zaufaną osobę; o powyższym notariusz powinien uprzedzić osoby zainteresowane. Do pewnego notariusza zgłosiła się osoba cierpiąca na zaćmę. Widziała bardzo słabo, pod słońce jedynie kontury osób. Sporządziła testament w formie aktu notarialnego, ale nie była w stanie się podpisać, w związku z czym - zgodnie z decyzją notariusza - złożyła na testament/" title="testamencie" class="wiecej-ln">testamencie tuszowy odcisk palca. Po jej śmierci powstał spór co do ważności testamentu, bowiem notariusz nie zastosował ww. przepisu. Spór sprowadzał się do tego, jak rozumieć określenie "osoba niewidoma". Sprawa na skutek skargi kasacyjnej trafiła do Sądu Najwyższego, który stwierdził, że
Niewidomym w rozumieniu art. 87 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie (jedn. tekst: Dz. U. z 2008 roku Nr 189, poz. 1158 ze zm.) jest osoba dotknięta utratą wzroku lub znacznym zaburzeniem widzenia, niezależnie od czasu i przyczyny powstania tego upośledzenia.
W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wskazał, że chodzi o niewidomych, inwalidów wzroku, niewidzących od urodzenia, oraz o ociemniałych, tj. osoby, które utraciły zdolność widzenia w wieku późniejszym. Przemawia za tym nie tylko cel przepisu, ale także argumenty historyczne. Przykładowo, w tych sytuacjach, w których współcześnie ustawodawca posługuje się pojęciem "osoba niewidoma", w starszych aktach prawnych używano sformułowania "osoba ślepa", obejmującego osoby dotknięte ślepotą wrodzoną lub nabytą, chodził o osoby niewidzące, bez względu na przyczynę i czas powstania tego upośledzenia (np. art. 36 ustawy z dnia 25 maja 1951 roku – Prawo o notariacie, jedn. tekst: Dz. U. z 1963 roku Nr 19, poz. 106 ze zm., albo art. 86 Dekretu z dnia 8 października 1964 roku – Prawo spadkowe, Dz. U. Nr 60, poz. 328 ze zm.).
Warto jednak zwrócić uwagę, że chociaż Sąd Najwyższy rozstrzygnął tę wątpliwość zgodnie z kierunkiem skargi kasacyjnej, to jednak jej nie uwzględnił. Zwrócił bowiem uwagę, że testatorka była w kancelarii notarialnej z drugą osobą, która wprawdzie nie uczestniczyła w sporządzaniu testamentu, ale cały czas pozostawała w poczekalni, gotowa świadczyć niezbędną pomoc. Poza tym spadkodawczyni oświadczyła swoją wolę ustnie, po czym sporządzony akt został jej odczytany, a jako osoba niemogąca pisać opatrzyła go tuszowym odciskiem kciuka prawej dłoni. Przebieg wydarzeń wskazuje więc, że nie doszło w postępowaniu przed notariuszem do poważnych uchybień, a w każdym razie takich, które mogłyby doprowadzić do nieważności dokonanej czynności (testamentu). Sąd Najwyższy wyjaśnił już we wcześniejszych orzeczeniach, że nieważność testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego powodują tylko takie uchybienia, które wywołują uzasadnione wątpliwości dotyczące prawdziwości ujętych w akcie zdarzeń.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 roku, sygn. akt III CSK 67/10, Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna, Zbiór Dodatkowy 2011 - Numer D, poz. 78
Potrzebujesz porady prawnej?
PFRON Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) jest funduszem celowym działającym na mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych którego środki przeznaczane są na rehabilitację (...)
Wniosek o zapewnienie dostępności architektonicznej lub informacyjno-komunikacyjnej
Potrzebujesz załatwić swoją sprawę, ale podmiot publiczny (na przykład: urząd, publiczna biblioteka, szkoła, szpital), w którym chcesz to zrobić, nie jest dla ciebie dostępny architektonicznie (na przykład nie ma podjazdu) lub informacyjno-komunikacyjnie (na przykład nie ma (...)
Kurator - Kiedy i dla kogo ustanawia się kuratora?
U podstaw instytucji opieki oraz kurateli leży troska o interesy tych osób, które z różnych przyczyn nie potrafią lub nie mogą same o nie zadbać. Nie można bowiem w państwie prawa dopuszczać do sytuacji, gdy czyjeś prawa, z przyczyn od niego niezależnych, pozostają bądź (...)
Kto nie może być świadkiem testamentu?
Dla zachowania niektórych form testamentu, w szczególności testamentu allograficznego, testamentu ustnego i testamentu tzw. podróżnego, konieczne jest sporządzenie ich w obecności określonej ilości świadków. Świadkiem jest zatem osoba, w obecności której (...)
Kupujemy mieszkanie - u notariusza
Wizyta u notariusza to ostatni etap procedury zakupu mieszkania np. od dewelopera i etap konieczny – przeniesienie własności nieruchomości bez zachowania formy aktu notarialnego jest nieważne. Jakie dokumenty trzeba ze sobą wziąć oraz co powinien przedłożyć deweloper? Kupujący (...)
Jak szybko ustalić kto jest spadkobiercą?
Potrzeba zmian Rozwiązania przyjęte w nowelizacji ustawy prawo o notariacie, kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego mają osiągnąć dwa zasadnicze cele. Z jednej strony zamierzeniem ustawodawcy było odciążenie, i tak już nadmiernie obciążonych sądów, od spraw, (...)
Jak bezpiecznie kupić lub sprzedać nieruchomość?
Wielu ludzi nurtuje ten problem, a to ze względu na występujące od czasu do czasu „afery”. Przykładem mogą tu służyć chociażby sprzedaże kamienic przez „cudownie odnalezionych” właścicieli, a którzy - jak się później okazało - (...)
Możesz ustanowić pełnomocnika do zarejestrowania Twojej działalności. Pełnomocnictwo może być uwidocznione w CEIDG, co pozwoli uniknąć uiszczania opłaty skarbowej przy działaniach pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i osoba prawna (spółka). (...)
Lista otwieranych zawodów. Zobacz, jak na tym zyskasz
Koniec z egzaminami na detektywa, pilota wycieczek, bibliotekarza czy taksówkarza. Rząd ułatwi dostęp do prawie 50 profesji. Wszystko za sprawą przygotowanego projektu, który przedstawiło już Ministerstwo Sprawiedliwości. - Wyjmujemy pierwszą cegłę w murze przywilejów, (...)
Jak tanio wykupić mieszkanie spółdzielcze?
Z dniem 31 lipca 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta przewiduje wiele zmian w prawie spółdzielczym, w tym m.in. dotyczące opłat za mieszkanie. Jakie (...)
Powszechny Rejestr Testamentów (NORT) już w październiku
5 października rusza rejestr testamentów (w skrócie NORT). To drugi rejestr Krajowej Izby Notarialnej obok rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia. Jaki jest cel utworzenia tego zbioru? Kto będzie mógł z niego skorzystać? Co daje odnalezienie testamentu w rejestrze? Rejestracja (...)
Notarialne poświadczenie dziedziczenia
Na czym będzie polegało notarialne poświadczenie dziedziczenia? W dniu 2 października 2008 roku wejdzie w życie nowelizacja ustawy prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw, w tym Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego. Ustawa ta wprowadza do polskiego systemu prawa (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Opieczętowanie Opieczętowanie jest podejmowane w postępowaniu upadłościowym, tylko jeżeli tak zadecyduje syndyk lub sędzia komisarz. Decyzja ta jest podejmowana według własnego uznania syndyka albo na zarządzenie sędziego-komisarza. Opieczętowanie majątku upadłego trwa tak długo, jak (...)
Jak uzyskać uprawnienia rzeczoznawcy majątkowego?
Kim jest rzeczoznawca majątkowy? Rzeczoznawca majątkowy to osoba, która zajmuje się określaniem wartości nieruchomości. Tytuł "rzeczoznawca majątkowy" podlega ochronie prawnej. Dostęp do wykonywania tego zawodu regulowany jest przepisami prawa. Aby móc wyceniać nieruchomości, (...)
Czy zmiana obywatelstwa wymaga zmiany treści pełnomocnictwa? - opinia prawna
Stan faktyczny Moja córka mieszka za granicą i ma obywatelstwo angielskie. Do tej pory miałem pełnomocnictwo notarialne od mojej córki w stosunku do czynności związanych z mieszkaniem, które kupiła w Polsce, a ja w nim mieszkam. Ja mam obywatelstwo angielskie i paszport angielski, którym (...)
Co to jest gminne prawo pierwokupu?
Dzięki wolności gospodarczej, w obrocie prawnym istnieje swoboda przy wyborze kontrahenta. Oznacza to, że przykładowo zbywca może wybrać spośród wielu oferentów tego, kto najbardziej mu odpowiada, kierując się określonymi przez siebie, nawet nieuzasadnionymi względami. (...)
Likwidacja majątku masy upadłości - stan prawny aktualny do dnia 30 września 2003 r.
Prawo upadłościowe prowadzi do jak najkorzystniejszego zaspokojenia wierzycieli upadłego z majątku, który wchodzi do masy upadłości. Po etapie postępowania, w którym mieliśmy do czynienia z ustaleniem majątku masy upadłości (spisanie inwentarza, sporządzenie bilansu przez (...)
Uznanie spadkobiercy za osobę niegodną dziedziczenia
Kto może być uznany za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia? Niegodnym może być uznany każdy spadkobierca - czy to powołany na mocy testamentu, czy ustawy. Często bowiem zdarza się, że sam spadkodawca nie zdaje sobie sprawy z określonych zdarzeń, które powinny eliminować daną (...)
Fundacja - jak ją założyć i co się z tym wiąże?
Założyć fundację może każdy, niezależnie czy jest obywatelem polskim czy nie; może to zrobić osoba fizyczna jak i prawna mająca siedzibę w Polsce lub za granicą. Ważne jednak jest, żeby fundacja miała siedzibę w Polsce oraz realizowane przez nią cele zgodne były z podstawowymi interesami (...)
