Podatnik nie może być karany podwójnie
Trybunał Konstytucyjny ogłosił wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej Zdzisława J. dotyczącej naliczania odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej.
W stosunku do Zdzisława J (skarżący) wszczęto postępowanie podatkowe w celu dokonania prawidłowego określenia wysokości zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1997 r. Po przeprowadzeniu postępowania wydano dwie decyzje: jedną - w zakresie odsetek od zaległości podatkowej, drugą - w zakresie określenia należnego zobowiązania podatkowego. Kwestia związana z określeniem odsetek od zaległości podatkowej została już ostatecznie rozstrzygnięta wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2005 r. Natomiast sprawa związana z oceną legalności decyzji określającej samo zobowiązanie podatkowe w chwili składania skargi do TK była na etapie postępowania przed sądem administracyjnym. W toku postępowania w sprawie odsetkowej skarżącemu zajęto wierzytelność z tytułu zwrotu podatku od towarów i usług oraz z tytułu nadpłaty podatku dochodowego za 1999 r. Skarżący wielokrotnie podnosił, że został podwójnie ukarany. Z jednej strony na skutek zajęcia wierzytelności i nie wpłynięcia środków pieniężnych na konto nie mógł dysponować pieniędzmi na prowadzenie działalności gospodarczej. Z drugiej strony i tak został obciążony odsetkami za zwłokę od zaległości podatkowej, mimo że organ podatkowy już dysponował zajęta kwotą. Zdaniem skarżącego kwestionowany przepis naruszał konstytucyjną zasadę równości, w tym równości w zakresie opodatkowania.
Po przeprowadzeniu rozprawy Trybunał orzekł, że art. 54 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2002 r., w zakresie, w jakim nie wyłącza naliczania odsetek za zwłokę, w przypadku gdy w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy, przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, dokonał zajęcia środków pieniężnych, rzeczy lub praw majątkowych, a następnie środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 84 oraz z art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Naliczanie odsetek za zwłokę, w przypadku gdy w postępowaniu zabezpieczającym organ podatkowy, przed wydaniem decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego, dokonał zajęcia środków pieniężnych, jest niezgodne z Konstytucją - stwierdził Trybunał Konstytucyjny.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego podniesiony w skardze zarzut braku równości w nakładaniu ciężarów publicznych był trafny. Nienaliczanie odsetek za zwłokę stosowane tylko wtedy, gdy organ podatkowy zabezpieczył wykonanie zobowiązania podatkowego przed wydaniem decyzji ustalającej jego wysokość, powoduje że podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, wobec których organ podatkowy wydał decyzję określającą takie zobowiązanie, są obciążani odsetkami od zaległości podatkowych za pełny okres. W rezultacie podatnicy ci doznają większego uszczerbku na majątku, niż podatnicy w zakresie innych podatków. Ponadto Trybunał stwierdził, że przepisy podatkowe nie mogą kształtować obowiązku podatkowego w taki sposób, aby prowadziło to do drastycznego i nieproporcjonalnego ograniczenia swobody podatnika w zakresie korzystania ze środków majątkowych.
Wyrok jest ostateczny.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 października 2007 r., sygn. akt SK 63/06
Zespół
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?