Polacy pracujący w UE będą mogli odliczyć od podatku składki na ubezpieczenie!

9.11.2007

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący odliczenia składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne od podatku z tytułu działalności wykonywanej poza granicami Polski.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby, które zamieszkują terytorium Polski podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Jest to tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy. Zasadę te stosuje się z uwzględnieniem dwustronnych umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu. Jedną z metod unikania podwójnego opodatkowania jest metoda zwana kredytem podatkowym bądź metodą odliczenia. Przy jej zastosowaniu podatnik nie ma możliwości odliczenia od dochodu uzyskanego z tytułu działalności wykonywanej poza granicami Polski składek uiszczonych na ubezpieczenie społeczne zapłaconych poza granicami Polski. Osoby rozliczające się metodą kredytu podatkowego nie mają też możliwości odliczenia od podatku składek zapłaconych na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli składki te nie zostały odliczone w państwie członkowskim Unii Europejskiej, na terenie którego praca ta była świadczona. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich przepisy w zakwestionowanym zakresie dyskryminują pracę za granicą i nie respektują zasad wynikających z prawa europejskiego.

Trybunał Konstytucyjny uznał za zasadne argumenty podnoszone przez Rzecznika Praw Obywatelskich i orzekł, że:

art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza możliwość odliczenia przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 9 tej ustawy, od dochodu osiągniętego z działalności wykonywanej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, w sytuacji gdy składki te nie zostały odliczone od dochodu w państwie członkowskim Unii Europejskiej, na terenie którego działalność ta była wykonywana, jest niezgodny z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji.
art. 27b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza możliwość odliczenia przez podatników, o których mowa w art. 27 ust. 9 ustawy, od podatku należnego z tytułu działalności wykonywanej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej składek na ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji gdy składki te nie zostały odliczone w państwie członkowskim Unii Europejskiej, na terenie którego działalność ta była wykonywana, jest niezgodny z art. 32 w związku z art. 2 Konstytucji.

Powyższe przepisy stracą moc obowiązującą z dniem 30 listopada 2008 r.

Trybunał zgodził się z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, że kwestionowane przepisy naruszają zasadę sprawiedliwości społecznej. Utrudniają też przepływ osób w ramach Unii Europejskiej, bowiem mogą zniechęcać Polaków do szukania pracy w krajach Unii.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność kwestionowanych przepisów w zakresie, w jakim wyłączają możliwość odliczania opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne bądź zdrowotne od dochodu stanowiącego podstawę obliczenia podatku lub od podatku. Dotyczy to podatników, którzy osiągnęli dochód z zatrudnienia w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej i tam opłacili składki ubezpieczeniowe, które nie zostały odliczone od uiszczonego w tym państwie podatku dochodowego. Rozciągnięcie preferencji podatkowych na podatników uzyskujących dochód z pracy za granicą sprawi, że do polskiego budżetu wpłynie z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych mniejsza kwota. Zdaniem Trybunału nie można jednak zgodzić się na to, żeby równowaga budżetowa była utrzymywana kosztem mniejszościowej grupy podatników, podczas gdy pozostali podatnicy zatrudnieni w kraju korzystają z preferencji podatkowych z uszczerbkiem dla budżetu.

Wyrok Trybunału nie obejmuje osób mających swoje stałe miejsce zamieszkania i objętych nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce, które wykonują działalność zarobkową za granicą w państwie nie należącym do Unii Europejskiej. Jest tak dlatego, ponieważ tylko w Unii Europejskiej obowiązuje koordynacja systemów ubezpieczeń społecznych. Oznacza ona między innymi wzajemne uznawanie okresów ubezpieczenia pracowników w innym państwie.

Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej zakwestionowanych przepisów do 30 listopada 2008 r. dając ustawodawcy czas na zmianę przepisów uznanych za niekonstytucyjne. Jak wyjaśnił Trybunał, chodzi też o to, aby radykalnie nie zmieniać systemu podatkowego w trakcie trwania roku podatkowego, Trybunał miał też na uwadze skutki finansowe wyroku dla budżetu państwa. W okresie okresu odroczenia wejścia w życie wyroku ustawodawca będzie mógł zmienić zawarte przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub wprowadzić postanowienia dotyczące odliczania od podstawy opodatkowania bądź od podatku dochodowego składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Wyrok jest ostateczny.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 listopada 2007 r., sygn. akt K 18/06

Zespół
e-prawnik.pl

Komentarze