20.5.2021
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Projekt skierowany do konsultacji międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych
Całkowite lub hybrydowe wykonywanie pracy zdalnej, zasady jej wykonywania oraz nowość jaką jest okazjonalna praca zdalna - to jedne z głównych założeń projektu dotyczącego pracy zdalnej, przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, który został dzisiaj skierowany do konsultacji społecznych i międzyresortowych. Przepisy zaprojektowane przez ten resort są jednym z elementów Polskiego Ładu.
Mamy nadzieję, że rzeczywistość covidowa wkrótce się skończy. Praca zdalna zaś, jako jeden z elementów współczesnego rynku pracy, zostanie z nami na dłużej. To, co jest bardzo istotne, to jej elastyczność, zachowanie specyfiki danego miejsca pracy, a przede wszystkim zaufanie mądrości pracodawców i pracowników oraz zapewnienie im instrumentu dla budowania porozumienia w sprawie ułożenia warunków pracy zdalnej.
- "Pandemia COVID-19 wpłynęła na życie każdego z nas. Począwszy od zdrowia, ograniczenia kontaktów międzyludzkich, przejścia na nauczanie zdalne, aż po sferę zawodową. Wszystko to przyczyniło się do zmian jakie zaczęły zachodzić w ciągu ostatniego roku nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie" - powiedział wiceminister Iwona Michałek.
I dodał: - "Mamy więc doświadczenie całoroczne i wykorzystaliśmy je podczas przygotowywania przepisów dotyczących wpisania na stale pracy zdalnej do Kodesku pracy. Chcemy, aby praca zdalna zaczęła funkcjonować na stałe po 3 miesiącach od ustania stanu zagrożenia epidemicznego Projekt jest przygotowany, skonsultowany z Radą Dialogu Społecznego. Wykorzystuje także doświadczenia zdobyte przy stosowaniu rozwiązań prawnych dotyczących telepracy i pracy zdalnej, którą wprowadziła specustawa covidowa. Dzisiaj kierujemy go do konsultacji ustawowych".

Jak jest obecnie?
Praca zdalna funkcjonuje w naszym systemie prawnym od ponad roku. Wykonywanie pracy zdalnej zostało wprowadzone w celu przeciwdziałania COVID-19. Dzięki temu pracodawcy mają możliwość polecania pracy zdalnej w tej szczególnej sytuacji, jaką jest pandemia.
Obecnie z pracy zdalnej, wprowadzonej spec ustawą COVID-19, chętnie korzystają pracodawcy i pracownicy. Nie tylko ze względu na zmniejszenie ryzyka zakażenia się wirusem, co ma ogromne znaczenie, ale również ze względów rodzinnych (m.in. możliwość godzenia obowiązków służbowych z domowymi np. opieka nad dzieckiem).
Dodatkowo, praca zdalna dla pracodawców wiąże się z ograniczeniem ryzyka nieobecności w pracy pracownika korzystającego ze zwolnienia lekarskiego, a także nieobecności w pracy z powodu kwarantanny, umożliwiając tym samym kontynuowanie prowadzonej działalności (bez zakłóceń lub minimalizując możliwe zakłócenia).
Obecna regulacja będzie stosowana tylko przez okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz przez okres 3 miesięcy po ich odwołaniu.
Ze względu na bardzo duże zainteresowanie pracą zdalną, zarówno wśród pracowników, jak i pracodawców, zdecydowano o wprowadzeniu jej na stałe do przepisów Kodeksu pracy.
Jak będzie po zmianach?
Dzięki wprowadzeniu do Kodeksu pracy regulacji dotyczącej pracy zdalnej, pracodawcy oraz pracownicy będą mogli korzystać z pracy zdalnej na stałe. Jednocześnie zostaną zapewnione odpowiednie gwarancje bezpieczeństwa i ochrony pracownika wykonującego pracę zdalną.
Praca zdalna w Kodeksie pracy będzie wykonywana w warunkach typowych, nie zaś w nadzwyczajnych, dlatego ważne było wypracowanie regulacji, która zabezpieczy interesy obu stron stosunku pracy.
Zmiany wprowadzone do Kodeksu pracy obejmą wszystkich pracowników i pracodawców, do których zastosowanie znajdują powszechne przepisy prawa pracy.
Główne rozwiązania zawarte w projekcie
- Praca zdalna będzie mogła być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Zatem możliwa będzie zarówno całkowita, jak i hybrydowa praca zdalna – stosownie do potrzeb i uzgodnień pracownika i pracodawcy.
- Uzgodnienie między stronami dotyczące wykonywania pracy zdalnej będzie dopuszczalne zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak również w trakcie zatrudnienia.
- Zasady wykonywania pracy zdalnej będą określane:
- u pracodawcy, u którego działają związki zawodow – w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, albo w regulaminie ustalonym przez pracodawcę – jeśli nie dojdzie do zawarcia porozumienia,
- u pracodawcy, u którego nie działają związki zawodowe – w regulaminie ustalonym przez pracodawcę, po konsultacji z przedstawicielami pracowników
- Projekt ustawy określa także minimalną treść porozumienia z zakładową organizacją związkową, regulaminu, porozumienia z pracownikiem lub polecenia pracy zdalnej.
- Praca zdalna będzie mogłaby być wykonywana także na polecenie pracodawcy w szczególnych przypadkach, tj.:
- obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, lub
- gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe.
- Polecenie to będzie wymagało odebrania od pracownika oświadczenia, iż posiada on warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. Ocena w tym zakresie będzie należeć wyłącznie do pracownika.
- Projekt ustawy określa krąg pracowników, których wniosek o wykonywanie pracy zdalnej będzie dla pracodawcy co do zasady wiążący – są to pracownicy wychowujących dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia, a także określeni w przepisach pracownicy - rodzice dzieci z niepełnosprawnością.
- Wykonywanie pracy zdalnej będzie dopuszczalne na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostanie zawarte porozumienie albo nie zostanie wydany regulamin.
- Projekt zawiera zakaz wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę z uwagi na odmowę lub zaprzestanie przez niego wykonywania pracy zdalnej oraz zakaz dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną.
- Pracodawca będzie zobowiązany:
- dostarczyć pracownikowi materiały i narzędzia pracy niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
- pokryć koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej (przede wszystkim koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także koszty energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych),
- zapewnić pracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej.
- Pracodawca będzie zobowiązany określić zasady ochrony danych przekazywanych pracownikowi wykonującemu pracę zdalną oraz przeprowadzić, w miarę potrzeb, instruktaż i szkolenie. Pracownik będzie zobowiązany potwierdzić zapoznanie się z zasadami ochrony danych i ich przestrzegać.
- Pracownik wykonujący pracę zdalną będzie miał zapewnioną możliwość przebywania na terenie zakładu pracy, kontaktowanie się z innymi pracownikami oraz korzystanie z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej – na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników.
- Projekt wprowadza także ważną zmianę dla pracodawców dającą możliwość – w przypadku wykonywania pracy zdalnej – aby wszystkie wnioski pracownika, dla których przepisy kodeksu wymagają formy pisemnej, np. wnioski o udzielenie czasu wolnego od pracy w zamian za pracę nadliczbową, mogły być składane w postaci papierowej lub elektronicznej, zatem także drogą mailową.
- Na wniosek pracownika praca zdalna będzie mogła być wykonywana także w sposób okazjonalny (w wymiarze 12 dni w skali roku kalendarzowego).
- Pracodawca będzie – co do zasady – realizował obowiązki wynikające z działu dziesiątego Kodeksu pracy z wyłączeniem:
- obowiązku organizowania stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp,
- obowiązku dbania o bezpieczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,
- obowiązków dotyczących pomieszczeń pracy i obiektów budowlanych,
- obowiązku dotyczącego urządzeń sanitarnych i środków higieny osobistej.
- Narzędzia pracy i materiały wykorzystywane przez pracowników przy pracy zdalnej będą musiały spełniać wymagania określone w przepisach Kp (niezależnie czy będzie je zapewniał pracodawca czy pracownik będzie wykorzystywał własny sprzęt).
- To pracodawca będzie zobowiązany dostarczyć pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiały i narzędzia pracy niezbędne do jej wykonywania.
- Praca zdalna będzie mogła być wykonywana także z wykorzystaniem narzędzi pracy nie dostarczonych przez pracodawcę. W takim przypadku obie strony stosunku pracy będą mogły zawrzeć porozumienie określające zasady ich wykorzystywania, pracownikowi będzie przysługiwał ekwiwalent (lub ryczałt) w wysokości ustalonej przez strony.
- Szkolenie wstępne bhp osób zatrudnianych do pracy zdalnej w całości będzie mogło się odbywać za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
- Wszyscy pracownicy wykonujący pracę zdalnie będą podlegali szkoleniom okresowym bhp (na zasadach ogólnych) – z wyjątkiem pracowników wykonujących pracę zdalną okazjonalnie.
- Aby ułatwić proces przygotowania miejsca pracy do wykonywania pracy zdalnej, pracodawca będzie miał obowiązek sporządzić ocenę ryzyka zawodowego w tym zagrożeń na które może napotkać pracownik najczęściej w miejscu swojego zamieszkania.
- Pracownikowi wykonującemu pracę zdalną nie będzie można powierzać prac:
- szczególnie niebezpiecznych,
- w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- z zastosowaniem substancji niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, żrących, promieniotwórczych, drażniących, uczulających lub innych o nieprzyjemnym zapachu, pylących lub intensywnie brudzących.
- Do badania wypadku przy pracy zdalnej będą stosowane odpowiednio przepisy o wypadkach w pracy – z uwzględnieniem prawa pracownika do ochrony prywatności oraz niezakłócania miru domowego. Oznacza to, że pracodawca będzie m.in. zobowiązany do powołania zespołu powypadkowego, którego zadaniem będzie ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
- Zgłoszenie pracodawcy wypadku przy pracy zdalnej będzie oznaczało wyrażenie zgody na przeprowadzenie miejsca oględzin miejsca wypadku. Oględziny miejsca wypadku powinny zgodnie z obowiązującą procedurą powypadkową odbyć się niezwłocznie, niemniej ich termin w przypadku pracy zdalnej będzie uzgadniany pomiędzy pracownikiem a zespołem powypadkowym. Jednocześnie, w przypadku gdy zespół powypadkowy uzna, że nie jest konieczne przeprowadzanie oględzin miejsca wypadku, gdyż np. przedstawiona przez pracownika dokumentacja medyczna, wyjaśnienia czy inne dowody, są wystarczające do ustalenia okoliczności i przyczyn tego wypadku, będzie mógł odstąpić od przeprowadzania oględzin.
Zob. projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw - w Rządowym Procesie Legislacyjnym.

Potrzebujesz porady prawnej?
Kształcenie na odległość w szkołach i placówkach przedłużone do 24 maja br. Do 24 maja br. przedłużona została przerwa w nauczaniu stacjonarnym w jednostkach systemu oświaty. Nauka będzie się odbywać na odległość. Dziś, 24 kwietnia br. Minister Edukacji Narodowej podpisał nowelizację (...)
Projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przedłożony przez minister rozwoju. Obrona polskich (...)
Obrona polskich firm, miejsc pracy, kredytobiorców i samorządów Czasowa, zwiększona ochrona polskich firm – w momencie, w którym spadły ich wyceny – przed wrogim przejęciem przez inwestorów spoza UE; osłona finansowa dla samorządów; ułatwienia (...)
Kształcenie na odległość – nowe regulacje prawne
Zmieniono przepisy, dzięki którym możliwe jest prowadzenie kształcenia na odległość w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania szkół i placówek oświatowych w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID- 19. Określono zasady prowadzenia nauczania (...)
Polski Ład to plan odbudowy naszej gospodarki. Restart podatkowy w #PolskiŁad Ważne miejsce w Polskim Ładzie zajmuje restart podatkowy. Rząd chce, by system podatkowy w Polsce był bardziej sprawiedliwy. Podnosi kwotę wolną do 30 tys. zł i podwyższa limit dla drugiego (...)
Zatrudnianie cudzoziemców po zmianach
Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców Od 1 stycznia 2018 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące dostępu cudzoziemców z państw spoza UE/EOG do polskiego rynku pracy. Zmiany dotyczą głównie pracy krótkoterminowej i sezonowej. Ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego (...)
Rząd rozszerza Tarczę antykryzysową
Rada Ministrów przyjęła kolejne rozwiązania zapobiegające skutkom negatywnego oddziaływania koronawirusa na gospodarkę. Jest to kontynuacja działań zawartych w "Tarczy antykryzysowej", która wspiera przedsiębiorców i pracowników. Teraz zajmuje się nimi Sejm. ##baner## Czego (...)
Praca zdalna z poparciem Sejmu Sejm przyjął nowelizację Kodeksu pracy, która wprowadza na stałe możliwość pracy zdalnej. Przepisy w tym zakresie przygotowało Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. - "Bardzo się cieszę, że Sejm przyjął przygotowaną przez MRiPS nowelizację (...)
Praca zdalna w okresie kwarantanny
W związku z pojawiającymi się pytaniami, dotyczącymi pracy zdalnej w okresie kwarantanny, przedstawiamy stanowisko ZUS w tej sprawie. Niemożność wykonywania pracy, przez osobę odbywającą obowiązkową kwarantannę, jest traktowana na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby (...)
Rząd przewiduje, że egzamin maturalny odbędzie się w dniach 8-29 czerwca br., a ósmoklasisty w terminie 16-18 czerwca br. Przedłużył jednocześnie zamknięcie szkół, przedszkoli i żłobków oraz ograniczenie prowadzenia działalności dydaktycznej na uczelniach – do (...)
Wytyczne dla zakładów przemysłowych w trakcie epidemii COVID-19 w Polsce
W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa Ministerstwo Rozwoju przygotowało wytyczne w zakresie funkcjonowania zakładów przemysłowych. Przedstawiamy je poniżej. ##baner## Cel Podstawowymi celami wdrażanych procedur są: zapewnienie bezpieczeństwa pracownikom zakładów (...)
Kompleksowy plan działania rządu na nadchodzący czas
100 dni solidarności w walce z COVID-19 Rząd zdecydował się na otwarcie całego sektora handlowego – to odważny ruch. Plan działań na okres od 28 listopada do 18 stycznia jest trudny, ale bardzo dobrze przemyślany i realistyczny – mówił o planie dot. odmrażania gospodarki (...)
Ochrona danych osobowych podczas pracy zdalnej
Jak postępować podczas pracy zdalnej, aby nie naruszyć przepisów o ochronie danych? Jakie zabezpieczenia rekomendować pracownikom? Środki kontroli i zapobiegania rozprzestrzenianiu się COVID-19 będą wymagały większej liczby osób pracujących zdalnie niż zwykle. Poniżej (...)
Wpływ Konwencji MLI na opodatkowanie dochodów z pracy za granicą
Konwencja MLI zmienia w niektórych polskich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (dalej: UPO) metodę unikania podwójnego opodatkowania – z metody wyłączenia (zwolnienia) z progresją na metodę odliczenia (zaliczenia/kredytu) proporcjonalnego. Już dziś metoda (...)
Pakiet dot. tarczy antykryzysowej uchwalony przez Sejm
Sejm przyjął pakiet antykryzysowy dla pracodawców i pracowników Bezpieczeństwo pracowników, finansowanie przedsiębiorstw, ochrona zdrowia, wzmocnienie systemu finansowego oraz program inwestycji publicznych – z tych pięciu filarów składa się tzw. tarcza antykryzysowa. (...)
Funduszowy Pakiet Antywirusowy
Rada Ministrów przyjęła tzw. specustawę funduszową. Gospodarcze zawirowania wywołane pandemią koronawirusa dotknęły także beneficjentów funduszy europejskich. Ograniczone możliwości realizacji dotyczą kilkudziesięciu tysięcy przedsięwzięć dofinansowanych przez UE. Ministerstwo (...)
Projekt zmian w Kodeksie pracy trafił do konsultacji społecznych Urlop rodzicielski będzie dłuższy, a prawo do niego nie będzie już uzależnione od wykorzystania urlopu macierzyńskiego przez matkę dziecka. Do tego zmiany w urlopach ojcowskich i nowy urlop opiekuńczy. Ministerstwo Rodziny i (...)
Rozpoczęcie nowego roku szkolnego 2020/2021
Co nowego 1 września? We wtorek, 1 września br. ok. 4 mln 650 tys. uczniów z ok. 22 tys. szkół rozpoczyna zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w roku szkolnym 2020/2021. W szkołach podstawowych będzie uczyło się ponad 3 mln uczniów, w tym w klasach I ok. 367 tys. dzieci, (...)
Szykują się nowe regulacje dla rynku pracy
Jakie zmiany dla rynku pracy przygotował resort pracy? Minister Elżbieta Rafalska i wiceminister Stanisław Szwed zaprezentowali 11 lipca propozycje zmian w ustawie o rynku pracy. Ich celem ma być m.in. większa efektywność urzędów pracy oraz aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych. Projekt (...)
Wielka Brytania opuści UE 31 stycznia 2020 r. - co dalej?
24 stycznia UE podpisała Umowę o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Umowa została także podpisana przez Wielka Brytanię. 29 stycznia Parlament Europejski zagłosował w sprawie wyrażenia zgody na jej zawarcie. Po udzieleniu zgody przez PE Rada przyjmie decyzję pozwalającą UE (...)