11.4.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Na stronach Ministerstwa Sprawiedliwości znajduje się projekt ustawy o kompensacie ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Jak czytamy w jego uzasadnieniu państwowa kompensacja przysługująca ofiarom przestępstw funkcjonuje na świecie już od 1964 r. Większość państw Europy Zachodniej wprowadziła ją w latach 70 - tych XX wieku. Uznano to za konieczne nie tylko dlatego, że wielu sprawców przestępstw pozostaje nieznanych, ale i z tego powodu, iż bardzo często sprawcy nie są w stanie zrekompensować wyrządzonych ofierze przestępstwa szkód i strat. Nawet więc wtedy, gdy na rzecz ofiary orzeczono obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo zasądzono odszkodowanie od sprawcy przestępstwa, wyegzekwowanie tych świadczeń jest często w praktyce niemożliwe.
Kompensata państwowa nie ma - co do swej istoty - zastępować restytucji i odszkodowania ze strony sprawcy przestępstwa. Przede wszystkim bowiem to on powinien zadośćuczynić za szkody i cierpienia zadane ofierze. Ingerencja państwa powinna nastąpić jedynie wówczas, gdy osoba pokrzywdzona przestępstwem nie może otrzymać jakichkolwiek środków od sprawcy, ani z żadnego innego źródła (ubezpieczenie, pomoc socjalna itp.). W Polsce dotychczas nie istniał system państwowej pomocy przysługującej ofiarom przestępstw. Takiej roli nie pełni również fundusz pomocy postpenitencjarnej. Pomoc taka świadczona była zupełnie wyjątkowo. Aktualnie ofiary przestępstw mają zatem do dyspozycji w zasadzie tylko to, co jest dostępne dla wszystkich osób potrzebujących pomocy. Chodzi o pomoc społeczną, której zaplecze finansowe jest jednak bardzo skromne, jak też o różnego rodzaju ubezpieczenia, z których wszakże korzystać mogą osoby zamożniejsze.
Jakie zmiany wprowadziłaby projektowana ustawa?
Przede wszystkim należy podkreślić, iż uchwalenie tej ustawy i jej szybkie wprowadzenie w życie jest konieczne z uwagi na przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, w której dąży się do ujednolicenia zasad państwowej kompensacji przysługującej ofiarom przestępstw we wszystkich krajach członkowskich. Przepisy projektu ustawy uwzględniają nie tylko postanowienia dyrektywy dotyczącej kompensaty, ale również przepisy, które nie zostały w niej ostatecznie zawarte, choć z pewnością stanowić będą wytyczne dla państw członkowskich przy implementacji dyrektywy. Dotyczy to przepisów określających warunki uzyskania kompensaty, jej subsydiarność, zakres, czy termin składania wniosków o jej przyznanie.
Co dokładnie reguluje projekt?
Projekt ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych określa zasady i tryb przyznawania kompensaty oraz warunki współpracy organów pomocniczych i organów orzekających w Rzeczypospolitej Polskiej z organami pomocniczymi i organami orzekającymi w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej w zakresie postępowania w sprawach o kompensatę.
Co należy rozumieć pod pojęciem „kompensata”?
Kompensata to świadczenie pieniężne przyznawane ofiarom niektórych przestępstw umyślnych lub ich osobom najbliższym, które jest wypłacane z budżetu państwa. Poza tym proponuje się, by za ofiarę uznać osobę fizyczną, która na skutek przestępstwa umyślnego, popełnionego z użyciem przemocy, poniosła śmierć albo doznała naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, określonych w art. 156 § 1 i 157 § 1 Kodeksu karnego. Poza tym na potrzeby opisywanego projektu zdefiniowano pojęcie osoby najbliższej. Osobami takimi są: małżonek lub osoba pozostająca z ofiarą we wspólnym pożyciu, wstępny, zstępny, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia - jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa osoby te pozostawały na utrzymaniu ofiary, która poniosła śmierć na skutek przestępstwa.
Gdzie i w stosunku do kogo stosowana będzie projektowana ustawa?
Projekt obejmuje przestępstwa umyślne popełnione tylko na terytorium RP. Z kolei ofiarą może być nie tylko obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, lecz również każdego innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Do takiej regulacji zobowiązuje wskazana wyżej dyrektywa.
Projekt wprowadza zasadę subsydiarności kompensaty. Wchodzi zatem ona w grę dopiero wtedy, gdy osoba uprawniona nie może jej uzyskać z żadnego innego źródła. Stworzenie wyczerpującego katalogu instytucji i organizacji, od których można uzyskać odszkodowanie nie jest możliwe, dlatego wskazano w projekcie najczęściej występujące, tj. ubezpieczenie, pomoc społeczna. Jednocześnie przyjmuje się, że kompensata będzie przyznawana niezależnie od tego, czy sprawca lub sprawcy przestępstwa zostali wykryci, oskarżeni lub skazani. Przyznanie państwowej kompensaty nie zwalnia sprawcy z obowiązku naprawienia szkody, ani też nie ogranicza prawa dochodzenia odszkodowania przez osoby uprawnione od sprawcy przestępstwa w postępowaniu sądowym.
Potrzebujesz porady prawnej?
Kompensaty dla ofiar przestępstw
Jakie przepisy mogą zainteresować ofiary przestępstw? Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Teraz propozycją rządową zajmie się Sejm.Na (...)
Państwowa kompensata przysługująca ofiarom niektórych przestępstw umyślnych
Czego dotyczy ustawa o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych? Od 21 września 2005 r. obowiązuje ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Na mocy (...)
Państwowe kompensaty dla ofiar przestępstw mają zostać ograniczone czasowo
Czego dotyczy projekt?Do Sejmu trafił niedawno rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Projekt nowelizacji dostosowuje prawo polskie do rozwiązań unijnych. Projekt ten dotyczy mianowicie implementacji dyrektywy (...)
Czy kompensata dla ofiar przestępstw podlega opodatkowaniu PIT?
Wielu podatników, którzy otrzymali kompensatę na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych, ma dylemat, czy kompensata ta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...)
Państwowa kompensata dla ofiar wszystkich przestępstw
Kiedy wejdą w życie zmiany przepisów dotyczących ofiar przestępstw?Ustawa z dnia 3 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych wejdzie w życie 12 czerwca 2009 r.Czego dotyczą zmiany?Nowelizacja dotyczy zlikwidowania dotychczasowego (...)
Kompensata dla ofiar przestępstw
21 września 2005 r. wchodzi w życie ustawa o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Przez kompensatę należy rozumieć świadczenie pieniężne przyznawane osobie uprawnionej w trybie określonym w omawianej ustawie. Czego dotyczy nowa ustawa? Akt ten (...)
Jak uzyskać państwową kompensatę dla ofiar niektórych czynów zabronionych?
Na mocy ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych ofiary niektórych czynów zabronionych lub ich najbliżsi mogą ubiegać się o przyznanie kompensaty, pokrywającej utracone zarobki lub inne środki utrzymania, koszty (...)
Obowiązkowe kompensaty dla ofiar umyślnych przestępstw z użyciem przemocy
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 16 lipca 2020 r. wydał wyrok w sprawie C-129/19 - Presidenza del Consiglio dei Ministri przeciwko BV dotyczący przestrzeni wolności oraz bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Wynika z niego, iż państwa członkowskie powinny przyznać kompensatę każdej (...)
Spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej (7-9 maja 2009 r., Wrocław)
W dniach 7-9 maja 2009 r. we Wrocławiu odbyło się X spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej.I. Uczestnicy spotkania.ze strony czeskiej:1. Pan Jiři Pospíšil, Minister Sprawiedliwości,2. Pan Pavel Stanek, Zastępca (...)
Spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej (7-9 maja 2009 r., Wrocław)
W dniach 7-9 maja 2009r. we Wrocławiu odbyło się X spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej.I. Uczestnicy spotkania.ze strony czeskiej:1. Pan Jiři Pospíšil, Minister Sprawiedliwości,2. Pan Pavel Stanĕk, Zastępca (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Jakie są prawa i obowiązki pokrzywdzonego w postępowaniu karnym?
Kto ma status pokrzywdzonego w postępowaniu karnym? Pokrzywdzony to osoba, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone. Pokrzywdzona może być również np. spółka (podmiot zbiorowy). W jej imieniu występuje osoba uprawniona. Jeżeli pokrzywdzony nie ma ukończonych (...)
Zaostrzenie kar i pomoc pokrzywdzonym w proponowanej nowelizacji Kodeksu karnego
Sejm zajął się projektem zmian w Kodeksie karnym przygotowanym przez Radę Ministrów. Przewiduje on m.in. zaostrzenie odpowiedzialności karnej za najcięższe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz z użyciem przemocy oraz rozszerzenie granic obrony koniecznej. Zaostrzenie kar za przestępstwa (...)
Bedzie komisja do walki z pedofilią
Sejm pracuje już nad rządowym projektem ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, przygotowanym przez wiceprezesa Rady Ministrów Jacka Sasina. Co przewiduje (...)
Kompensaty dla ofiar przestępstw
Jakie przepisy mogą zainteresować ofiary przestępstw? Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych, przedłożony przez ministra sprawiedliwości. Teraz propozycją rządową zajmie się Sejm.Na (...)
Państwowa kompensata przysługująca ofiarom niektórych przestępstw umyślnych
Czego dotyczy ustawa o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych? Od 21 września 2005 r. obowiązuje ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Na mocy (...)
Państwowe kompensaty dla ofiar przestępstw mają zostać ograniczone czasowo
Czego dotyczy projekt?Do Sejmu trafił niedawno rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Projekt nowelizacji dostosowuje prawo polskie do rozwiązań unijnych. Projekt ten dotyczy mianowicie implementacji dyrektywy (...)
Czy kompensata dla ofiar przestępstw podlega opodatkowaniu PIT?
Wielu podatników, którzy otrzymali kompensatę na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych, ma dylemat, czy kompensata ta podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (...)
Państwowa kompensata dla ofiar wszystkich przestępstw
Kiedy wejdą w życie zmiany przepisów dotyczących ofiar przestępstw?Ustawa z dnia 3 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych wejdzie w życie 12 czerwca 2009 r.Czego dotyczą zmiany?Nowelizacja dotyczy zlikwidowania dotychczasowego (...)
Kompensata dla ofiar przestępstw
21 września 2005 r. wchodzi w życie ustawa o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych. Przez kompensatę należy rozumieć świadczenie pieniężne przyznawane osobie uprawnionej w trybie określonym w omawianej ustawie. Czego dotyczy nowa ustawa? Akt ten (...)
Jak uzyskać państwową kompensatę dla ofiar niektórych czynów zabronionych?
Na mocy ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych ofiary niektórych czynów zabronionych lub ich najbliżsi mogą ubiegać się o przyznanie kompensaty, pokrywającej utracone zarobki lub inne środki utrzymania, koszty (...)
Obowiązkowe kompensaty dla ofiar umyślnych przestępstw z użyciem przemocy
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 16 lipca 2020 r. wydał wyrok w sprawie C-129/19 - Presidenza del Consiglio dei Ministri przeciwko BV dotyczący przestrzeni wolności oraz bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Wynika z niego, iż państwa członkowskie powinny przyznać kompensatę każdej (...)
Spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej (7-9 maja 2009 r., Wrocław)
W dniach 7-9 maja 2009 r. we Wrocławiu odbyło się X spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej.I. Uczestnicy spotkania.ze strony czeskiej:1. Pan Jiři Pospíšil, Minister Sprawiedliwości,2. Pan Pavel Stanek, Zastępca (...)
Spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej (7-9 maja 2009 r., Wrocław)
W dniach 7-9 maja 2009r. we Wrocławiu odbyło się X spotkanie Ministrów Sprawiedliwości Państw Grupy Wyszehradzkiej.I. Uczestnicy spotkania.ze strony czeskiej:1. Pan Jiři Pospíšil, Minister Sprawiedliwości,2. Pan Pavel Stanĕk, Zastępca (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Jakie są prawa i obowiązki pokrzywdzonego w postępowaniu karnym?
Kto ma status pokrzywdzonego w postępowaniu karnym? Pokrzywdzony to osoba, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone. Pokrzywdzona może być również np. spółka (podmiot zbiorowy). W jej imieniu występuje osoba uprawniona. Jeżeli pokrzywdzony nie ma ukończonych (...)
Zaostrzenie kar i pomoc pokrzywdzonym w proponowanej nowelizacji Kodeksu karnego
Sejm zajął się projektem zmian w Kodeksie karnym przygotowanym przez Radę Ministrów. Przewiduje on m.in. zaostrzenie odpowiedzialności karnej za najcięższe przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu oraz z użyciem przemocy oraz rozszerzenie granic obrony koniecznej. Zaostrzenie kar za przestępstwa (...)
Bedzie komisja do walki z pedofilią
Sejm pracuje już nad rządowym projektem ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, przygotowanym przez wiceprezesa Rady Ministrów Jacka Sasina. Co przewiduje (...)