Projektowane zmiany w ustawie o Policji i Kodeksie postępowania karnego, czyli policjant pobiera próbki DNA

Projekt ustawy zakłada, że do celów identyfikacji osoby wykorzystuje się tylko wyniki badań DNA z regionów niekodujących ludzkiego genomu. Zgodnie z dyspozycją art. 74 § 2 i 3 K.p.k. pobieranie próbek biologicznych do badań DNA, w postaci wymazów ze śluzówki policzków, krwi, cebulek włosów lub wydzielin od osób podejrzanych, oskarżonych i skazanych - może się odbywać także bez ich zgody.

Również bez zgody osób zainteresowanych w postępowaniu karnym będzie można pobierać próbki do badań eliminacyjnych od osób pozostawiających ślady genetyczne na miejscu przestępstwa, ale nie podejrzewanych o sprawstwo - jak to ustala art. 192a Kodeksu postępowaniu karnego "w celu ograniczenia kręgu osób podejrzanych lub ustalenia wartości dowodowej ujawnionych śladów". Natomiast w pozostałych przypadkach będzie wymagana zgoda od osób, od których pobiera się próbki. W ustawie o Policji dodano przepis przyznający policjantom uprawnienie do pobierania wymazu ze śluzówki policzków w trybie i w przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego, a także w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe. Dodano również przepis pozwalający na pobieranie materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości. Policjanci mają takie uprawnienia we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Czy projekt gwarantuje brak jawności wyników badań genetycznych?

Ustawa zastrzega, że wyniki badań DNA będą wykorzystywane wyłącznie na użytek postępowań karnych lub postępowań w sprawach o przestępstwa skarbowe oraz w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości.

Informacje dotyczące osób podejrzewanych o popełnienie poważnych przestępstw będą pozostawiane w bazie danych DNA na dłużej, co pozwoli na wykorzystanie tych informacji do zwalczania przestępczości i uzyskanie wyższej niż obecnie skuteczności działań wykrywczych Policji. Wprowadzono podstawowy 20-letni okres przechowywania próbek  biologicznych i informacji dotyczących wyników analizy DNA. Jedynie próbki biologiczne i wyniki analizy DNA podejrzanych, oskarżonych lub skazanych w związku z popełnieniem zbrodni będą przechowywane o 15 lat dłużej. Przyjęto maksymalny 35-letni okres przechowywania, gdyż obejmuje on w całości okresy przedawnienia karalności i ścigania zbrodni. Weryfikacja zgromadzonych informacji, prowadzona przez Komendanta Głównego Policji, jako administratora bazy danych DNA - co 10 lat lub częściej - zapewni usuwanie danych zbędnych w aspekcie celu gromadzenia, np. w przypadku śmierci danej osoby.
Już według obowiązującego stanu prawnego Policja może pobierać, przetwarzać i wykorzystywać do celów wykrywczych i identyfikacyjnych dane dotyczące kodu genetycznego, w zakresie niekodujących regionów genomu.

Źródło:

- Projekt ustawy na stronach sejmowych (druk 3375).