Proponowane macierzyńskie przywileje w Kodeksie pracy

Ochrona przed zwolnieniem z pracy

Projekt ustawy wprowadza ochronę prawną przed zwolnieniem dla kobiety powracającej do pracy po urlopie macierzyńskim. Pracodawca nie będzie mógł wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, a także w okresie 2 lat i 6 miesięcy od dnia zakończenia urlopu macierzyńskiego, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownice zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży, urlopu macierzyńskiego lub w okresie 2 lat i 6 miesięcy od dnia zakończenia urlopu macierzyńskiego, będzie możliwe tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca ma być zobowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizację związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługiwać mają świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wliczany będzie do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Zmiany w płatnych urlopach macierzyńskich 

Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy wraz z późniejszymi zmianami, stworzyła z Polski kraj, w którym obowiązuje jeden z najkrótszych urlopów macierzyńskich w Europie.

Projekt przewiduje wydłużenie płatnych urlopów macierzyńskich. W myśl proponowanych przepisów pracownicy przysługiwać ma urlop macierzyński w wymiarze:

• 26 tygodni przy pierwszym porodzie,
• 28 tygodni przy każdym następnym porodzie,
• 39 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Ponadto pracownicy, która wychowuje dziecko przysposobione lub która przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego, przysługiwać ma urlop macierzyński w wymiarze 28 tygodni również przy pierwszym porodzie.

Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.

Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania ww. okresu.

Pracownicy, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 2 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma przysługiwać prawo rezygnacji z pozostałej części urlopu; w takim przypadku niewykorzystana część urlopu macierzyńskiego udzielana będzie pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek. Pracownica będzie musiała zgłosić pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, najpóźniej na 3 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika - ojca wychowującego dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.

Również w razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.

Ograniczony wymiar czasu pracy dla uprawnionych do urlopu wychowawczego

Projekt stwarza też możliwość pracy w ograniczonym wymiarze czasowym dla uprawnionych do urlopu wychowawczego, co pomoże im wybrać sposób wykonania stosunku pracy.

Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego ma mieć możliwość złożenia pracodawcy wniosku o obniżenie jego wymiaru czasu pracy, jak również o ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy, w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca będzie wówczas obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks Pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz.94, ze zm.);
• Poselski ustawy o zmianie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (sejmowy druk nr 298)