Rachunek wspólny a egzekucja

Komornik wszczął egzekucję z rachunku bankowego, którego współposiadaczem był dłużnik. Kierując się domniemaniem równości udziałów komornik wyegzekwował połowę znajdujących się na koncie środków. Drugi współposiadacz rachunku domagał się zwrotu ściągniętej przez komornika kwoty, powołując się na wewnętrzne porozumienie między nim a dłużnikiem, zgodnie z którym dłużnik miał jedynie dostęp do środków, ale nie mógł nimi dysponować wbrew woli powoda. Sprawa ostatecznie trafiła do Sądu Najwyższego, który stwierdził, że:

Domniemanie przewidziane w art. 891[1] § 1 zdanie czwarte k.p.c. nie może być wzruszone porozumieniami zawartymi przez współposiadaczy rachunku wspólnego (art. 51 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Prawo bankowe, jedn. Tekst: Dz. U. z 2007 roku Nr 72, poz. 665 ze zm.), jeżeli nie zostały uwzględnione w treści umowy tego rachunku (art. 725 k.c.).

Możliwość zawarcia umowy rachunku wspólnego z udziałem osób fizycznych jako współposiadaczy tego rachunku przewiduje art. 51 Prawa bankowego. Możliwe jest także zawarcie umowy lokaty wspólnej. Z art. 51 Prawa bankowego wynika, że każdy z współposiadaczy rachunku może samodzielnie dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku. W umowie rachunku bankowego mogą być zastrzeżone odmienne reguły dysponowania środkami na rachunku.

Porady prawne

Sąd Najwyższy zauważył, że każdy z współposiadaczy ma status wierzyciela banku w odniesieniu do całej wierzytelności wynikającej z rachunku (art. 367 k.c.). Źródła zasilania rachunku są nieistotne.

Współposiadacze rachunku muszą się liczyć z dopuszczalnością egzekucji z wierzytelności wspólnej wynikającej z umowy rachunku wówczas, gdy w toku egzekucji egzekwowany jest dług tylko jednego ze współposiadaczy. Zgodnie z art. 891[1] k.p.c. po zajęciu rachunku dalsze czynności egzekucyjne są prowadzone do przypadającego dłużnikowi udziału w rachunku wspólnym stosownie do treści umowy regulującej prowadzenie rachunku, którą dłużnik jest obowiązany przedłożyć komornikowi w terminie tygodnia od daty zajęcia. Jeśli w umowie nie określono udziałów, domniemywa się ich równość.

W niniejszej sprawie komornikowi nie przedłożono treści umowy rachunku wspólnego, która określałaby inne udziały w rachunku wspólnym obojga współposiadaczy. Dla wzruszenia domniemania równości udziałów nie mają znaczenia wewnętrzne porozumienia dokonywane między współposiadaczami rachunku lub nawet "wyłączna" przynależność środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku wspólnym do jednego ze współposiadaczy, np. osoby niebędącej dłużnikiem w postępowaniu egzekucyjnym. Takie porozumienia nie mogą odnieść żadnego skutku w zakresie rachunku wspólnego, jeżeli jednocześnie nie doszło do odpowiedniej zmiany treści umowy rachunku wspólnego do chwili upływu terminu tygodniowego przewidzianego w art. 891[1] § 1 k.p.c.

Sąd Najwyższy zauważył, że podobne reguły egzekucji obowiązują wówczas, gdy doszło do zajęcia wierzytelności wspólnej z rachunku wspólnego z tytułu zadłużenia dłużnika pozostającego w związku małżeńskim (art. 891[2] § 1 k.p.c.). Małżonek egzekwowanego dłużnika uzyskuje jednak z mocy prawa dodatkową ochronę w postaci możliwości zgłoszenia powództwa unormowanego w art. 841 k.p.c., jeżeli na rachunku wspólnym znajdują się środki określone w art. 891[2] § 2 k.p.c.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 roku, sygn. akt III CSK 189/11, OSNC 2012/9, poz. 102


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • _arp 2014-11-06 13:51:27

    Jeszcze raz trzeba podkreślić konieczność podejścia rzetelnego i uczciwego na linii Bank_Klient. Zaufanie obopólne to rzecz podstawowa. Nabierają wtedy rumieńców i przydatności wszystkie przepisy dotyczące monitoringu międzybankowego jak również wspomagających Instytucji mających dostęp do zbioru danych. Dzięki wielkie dla Sądu Najwyższego za Jego mądrość w rozstrzyganiu spraw zawiłych.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika