Rozwód w Polsce 2025 - kompletny poradnik prawny. Koszty, procedury, zmiany"

Ważne zmiany w 2025/2026 roku

W przygotowaniu są nowe przepisy dotyczące rozwodów pozasądowych oraz obowiązkowego postępowania informacyjnego dla małżonków z dziećmi. Sprawdź najnowsze informacje!

Kiedy można ubiegać się o rozwód?

Zgodnie z polskimi przepisami, podstawowym i koniecznym warunkiem dopuszczalności rozwodu jest wystąpienie zupełnego i trwałego rozkładu pożycia pomiędzy małżonkami. Jeśli ta przesłanka nie została spełniona, sąd nie ma obowiązku orzeczenia rozwodu nawet wówczas, gdy małżonkowie zgodnie tego żądają.

Ważne

Nawet okoliczności takie jak zdrada, alkoholizm jednego z małżonków, czy też przypadki przemocy domowej, nie są wystarczające do orzeczenia rozwodu. W wymienionych sytuacjach sąd nadal ma obowiązek zbadania, czy w danym małżeństwie nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia.

Trwały i zupełny rozkład pożycia

Rozkład pożycia zostaje uznany za zupełny, jeśli uległy zerwaniu wszelkie więzy między małżonkami: duchowe, fizyczne i gospodarcze. Najbardziej oczywista jest sytuacja, gdy jedna osoba od dłuższego czasu mieszka z nowym partnerem, z którym ma wspólne plany życiowe i nie zamierza wracać do swojego małżonka.

Jednak również w przypadku wspólnego zamieszkiwania małżonków - a więc gdy więzi gospodarcze nie uległy zerwaniu - sąd może orzec rozwód, jeżeli spełnione zostały dwie pozostałe przesłanki uzyskania rozwodu, a wspólne zamieszkanie jest jedynie wynikiem sytuacji ekonomicznej małżonków.

W przypadku badania trwałości rozkładu sąd ocenia, czy zgodnie z doświadczeniem życiowym można rozsądnie oczekiwać, iż małżonkowie podejmą wspólne pożycie. Z reguły wymagane jest, by rozkład trwał już od dłuższego czasu. Są jednak sytuacje, gdy rozkład będzie uznany za trwały mimo tego, iż nie był długotrwały.

Kiedy sąd nie udzieli rozwodu?

Pomimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia sąd nie orzeknie rozwodu, jeżeli:

  • wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków, np. rozwód mógłby spowodować pogorszenie warunków materialnych, w jakich wychowywane są dzieci, lub mógłby spowodować niekorzystne zmiany w psychice dzieci
  • rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia - chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
  • orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, np. w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest ciężko chory i nie ma kto się nim zaopiekować

Nadchodzące zmiany w prawie rozwodowym 2025/2026

Planowane nowelizacje

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowuje znaczące zmiany w przepisach dotyczących rozwodów:

  • Rozwody pozasądowe - dla małżonków bez dzieci, bez orzekania o winie (ok. 20 000 spraw rocznie)
  • Obowiązkowe postępowanie informacyjne dla małżonków z małoletnimi dziećmi
  • Rozwody zdalne - rozszerzenie możliwości udziału online w rozprawach
  • Mediacja przedrozwodowa - obligatoryjna w określonych przypadkach

Zmiany te mają na celu odciążenie sądów oraz lepszą ochronę dobra dzieci. Ostateczny kształt przepisów może ulec zmianie - projekt jest obecnie w fazie konsultacji. Rada Ministra powinna przyjąc projekt do końca roku.

Gdzie należy złożyć pozew rozwodowy?

W celu rozpoczęcia procesu rozwodowego małżonek, który chce się rozwieść, powinien złożyć pozew. Pozew rozwodowy należy wnieść do sądu okręgowego właściwego ze względu na:

  1. Ostatnie wspólne zamieszkanie małżonków - jeżeli choć jedno z nich jeszcze stale w danym okręgu przebywa
  2. Miejsce zamieszkania strony pozwanej - jeśli każdy z małżonków mieszka w innym miejscu
  3. Miejsce zamieszkania powoda - gdyby nie udało się ustalić miejsca zamieszkania strony pozwanej

Koszty rozwodu w 2025 roku

Opłaty obowiązkowe

Rodzaj opłaty Kwota Uwagi
Opłata za pozew rozwodowy 600 zł Opłata stała, obowiązkowa
Zwrot przy rozwodzie bez orzekania o winie 300 zł Automatyczny zwrot
Podział majątku (zgodny projekt) 300 zł Przy zgodzie stron
Podział majątku (sporny) 1 000 zł Przy braku porozumienia
Opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł Przy korzystaniu z adwokata

Opłaty dodatkowe

  • Wniosek o zabezpieczenie - 100 zł
  • Opinia OZSS - 800- 2.000 zł
  • Wywiad kuratora80 zł/h
  • Wynagrodzenie adwokata - 3 000 - 12 000 zł (stawki mogą się różnić w zależności od zakresu sprawy, miejsca etc.)

Wzory pozwów rozwodowych

W zależności od sytuacji możesz skorzystać z różnych wzorów pozwów:

Pozew rozwodowy - wzór ogólny

Podstawowy wzór dla standardowych spraw rozwodowych

Pozew z orzeczeniem o winie i alimentach

Gdy jeden małżonek ponosi winę za rozkład małżeństwa

Pozew bez orzekania o winie

Rozwód za porozumieniem stron

Pozew z żądaniem alimentów

Gdy wymagane są alimenty między małżonkami

Pozew z rozstrzygnięciem o władzy rodzicielskiej

Sprawy dotyczące opieki nad dziećmi

Pozew z podziałem majątku wspólnego

Kompleksowe rozstrzygnięcie spraw majątkowych

Co powinien zawierać pozew rozwodowy?

Pozew powinien zawierać następujące dane:

  • imię, nazwisko i dokładny adres powoda (osoby domagającej się rozwodu)
  • imię, nazwisko i dokładny adres pozwanego (drugiego małżonka)
  • określenie żądań (orzeczenie rozwodu, władza rodzicielska, alimenty)
  • uzasadnienie wskazujące przyczyny wystąpienia o rozwód

Załączniki do pozwu

  • skrócony odpis aktu małżeństwa
  • odpisy skrócone aktów urodzenia wspólnych dzieci (jeśli są małoletnie)
  • dowód uiszczenia opłaty sądowej

Czego możesz żądać w pozwie rozwodowym?

Orzekając rozwód, sąd na podstawie całokształtu ustalonych okoliczności orzeka między innymi o:

1
Wina za rozkład pożycia

Czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie.

2
Władza rodzicielska

O władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem oraz o kontaktach rodziców z dzieckiem. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków, jeżeli jest zgodne z dobrem dziecka.

3
Alimenty na dzieci

W jakiej wysokości każdy z małżonków jest zobowiązany do ponoszenia kosztów związanych z utrzymaniem dziecka.

4
Mieszkanie

O sposobie korzystania ze wspólnie zajmowanego mieszkania przez okres, kiedy będą oboje w nim mieszkać po rozwodzie.

Alimenty między małżonkami

Jeden z małżonków może domagać się alimentów od byłego współmałżonka w przypadku, gdy:

  • nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i znajduje się w niedostatku (np. jest chory i nie pracuje)
  • rozwód powoduje znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej, a małżonek od którego żąda alimentów, został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia

Powrót do nazwiska panieńskiego

Osoba rozwiedziona, która w wyniku zawarcia małżeństwa zmieniła swoje nazwisko, może powrócić do swojego poprzedniego nazwiska. Wystarczy, aby w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego złożyła osobiście stosowne oświadczenie przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem.

Koszt zmiany nazwiska

Opłata za złożenie oświadczenia o powrocie do poprzedniego nazwiska przed kierownikiem USC wynosi 11 zł 

Jeśli załatwiasz sprawę przed konsulem ? 50 EUR opłaty konsularnej

Separacja jako alternatywa

Zanim zdecydujesz się na rozwód, pomyśl o separacji

O separację może wystąpić każdy z małżonków, jeśli nastąpił zupełny rozkład pożycia (przy rozwodzie ów rozkład musi być ponadto trwały).

Rodzaj separacji Koszt
Opłata za separację 600 zł
Separacja za zgodą stron 100 zł

Postępowanie zdalne w sprawach rozwodowych

Od 2025 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące postępowań zdalnych:

  • Rozprawy zdalne są możliwe, jeśli wszyscy uczestnicy przebywają w budynkach sądowych
  • Dowody na odległość można przeprowadzać, jeśli przyspieszy to sprawę lub zaoszczędzi koszty
  • Korzyści dla Polaków za granicą - możliwość udziału w rozprawach bez konieczności przyjazdu do Polski

Ważne informacje praktyczne

Pamiętaj

  • Zwrot opłat: Jeżeli małżonkowie złożą wnioski o rozwód bez orzekania o winie i utrzymają je do uprawomocnienia wyroku, sąd zwróci połowę opłaty od pozwu
  • Śmierć małżonka: W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie rozwodowe umarza się
  • Niestawiennictwo: Postępowanie odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron
  • Drzwi zamknięte: Postępowanie rozwodowe odbywa się przy drzwiach zamkniętych, chyba że obie strony zażądają publicznego rozpoznania sprawy
  • Ochrona dzieci: Małoletni, którzy nie ukończyli lat 13, nie mogą być przesłuchiwani jako świadkowie
  • Uprawomocnienie: Małżeństwo ustaje z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego

Michał Włodarczyk - Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.