Ulga podatkowa nie może zależeć od rodzaju i położenia szkoły...

Skarga do Finanzgericht Köln została wniesiona przez małżonków Schwarz. Bezskutecznie żądali oni przed organami podatkowymi uwzględnienia czesnego uiszczonego przez nich na rzecz Cademuir International School w Szkocji, do której uczęszczało ich dwoje dzieci. W sprawie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożonego przez Finanzgericht Köln Trybunał (wielka izba) orzekł, co następuje:

1. Jeżeli podatnicy z danego państwa członkowskiego zapisują swe dzieci do szkoły położonej w innym państwie członkowskim, której finansowanie jest zapewnione głównie ze środków prywatnych, art. 49 TWE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się przepisom państwa członkowskiego, na mocy których istnieje możliwość uwzględnienia czesnego uiszczanego na rzecz niektórych prywatnych szkół położonych na terytorium tego państwa jako wydatek szczególny wpływający na zmniejszenie podatku dochodowego, które jednak w sposób generalny wykluczają tę możliwość w przypadku czesnego uiszczanego na rzecz szkół prywatnych położonych w innych państwach członkowskich.

2. Jeżeli podatnicy danego państwa członkowskiego wysyłają swe dzieci w celu kształcenia do położonej w innym państwie członkowskim szkoły, której świadczenia nie są objęte art. 49 TWE, to art. 18 TWE sprzeciwia się przepisom państwa członkowskiego, na mocy których istnieje możliwość uwzględnienia czesnego uiszczanego na rzecz niektórych prywatnych szkół położonych na terytorium tego państwa jako wydatek szczególny wpływający na zmniejszenie podatku dochodowego, które jednak w sposób generalny wykluczają tę możliwość w przypadku czesnego uiszczanego na rzecz szkół prywatnych położonych w innych państwach członkowskich.

W uzasadnieniu ETS wskazał na dwa rodzaje finansowania szkół.

Trybunał przypomniał w tym kontekście, że jedynie szkoły głównie finansowane ze środków prywatnych mogą powoływać się na swobodę świadczenia usług. Jeżeli tego rodzaju szkoły, położone w innym państwie członkowskim niż Niemcy, zamierzają świadczyć usługi w zakresie kształcenia na rzecz dzieci podatników zamieszkujących w Niemczech, wyłączenie czesnego uiszczanego na rzecz szkół zagranicznych z zakresu stosowania ulgi podatkowej narusza przysługującą tym szkołom swobodę świadczenia usług.

W zakresie dotyczącym szkół położonych w innym państwie członkowskim niż Niemcy, które nie są głównie finansowane ze środków prywatnych, swoboda świadczenia usług nie ma zastosowania. Również wówczas nie można odmówić udzielenia ulgi podatkowej w zakresie czesnego uiszczanego na rzecz tego rodzaju szkół. W tym przypadku prawo do swobodnego przemieszczania się obywateli Unii sprzeciwia się takiemu wyłączeniu z zakresu stosowania ulgi.

Trybunał stwierdził, że uczęszczając do instytucji oświatowej położonej w innym państwie członkowskim, dzieci małżonków Schwarz korzystały z prawa do swobodnego przemieszczania się. Trybunał przypomniał, że uregulowanie krajowe, które stawia w mniej korzystnej sytuacji obywateli danego kraju z tego tylko powodu, że korzystają oni z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu w innym państwie członkowskim, stanowi ograniczenie tych swobód.

W związku z tym, omawiany przepis, który prowadzi do odmowy udzielenia ulgi podatkowej podatnikom, którzy wysłali swoje dzieci w celach edukacji szkolnej do innego państwa członkowskiego, stawia w mniej korzystnej sytuacji dzieci obywateli krajowych tylko z tego powodu, że skorzystały one ze swobody przemieszczania się.

Przeszkoda w swobodnym świadczeniu usług oraz ograniczenie prawa do swobodnego przemieszczania się obywateli Unii nie mogą zostać uzasadnione poprzez argumenty przedstawione przez rząd niemiecki.

W szczególności, przeszkoda w swobodnym świadczeniu usług nie może zostać uzasadniona w ten sposób, że z zasady swobodnego świadczenia usług nie można wywodzić obowiązku stosowania uprzywilejowanego traktowania podatkowego przyznanego niektórym szkołom w ramach systemu edukacji jednego z państw członkowskich również do szkół z innego państwa członkowskiego.

Pomimo że opodatkowanie bezpośrednie, z jednej strony oraz treść nauczania i organizacja systemów edukacyjnych, z drugiej strony, należą do kompetencji państw członkowskich, to jednak przy wykonywaniu tej kompetencji państwa członkowskie powinny przestrzegać prawa wspólnotowego. Ponadto, przepis, którego dotyczy sprawa nie przewiduje przyznania bezpośredniej subwencji dla szkół, o których mowa, przez państwo niemieckie, lecz ustanawia ulgę podatkową przyznawaną rodzicom w związku z czesnym uiszczonym na rzecz tych szkół.

Odmowa zastosowania ulgi podatkowej w przypadku czesnego uiszczanego na rzecz szkół prywatnych położonych w innym państwie członkowskim nie może być również uzasadniona w ten sposób, że szkoły te nie znajdują się w sytuacji obiektywnie porównywalnej z sytuacją szkół niemieckich objętych spornym przepisem, które są zobowiązane do przestrzegania zakazu pobierania czesnego w wysokości umożliwiającej czynienie różnicy między uczniami ze względu na sytuację majątkową rodziców. Sporny przepis uzależnia bowiem zastosowanie ulgi podatkowej od posiadania pozwolenia, dopuszczenia lub uznania danej szkoły prywatnej w Niemczech nie ustanawiając obiektywnych kryteriów umożliwiających określenie, jakie rodzaje

czesnego żądanego przez szkoły niemieckie podlegają odliczeniu. Wynika stąd, że każda szkoła prywatna położona w innym państwie członkowskim niż Niemcy jest ze względu na samo położenie poza Niemcami automatycznie wyłączona z zakresu omawianej ulgi podatkowej, niezależnie od tego, czy szkoła ta przestrzega kryteria takie jak pobieranie czesnego w wysokości niedopuszczającej na czynienie różnicy między uczniami ze względu na sytuację majątkową rodziców.

Ponadto, uzasadnienia dla stwierdzonych ograniczeń nie może stanowić cel unikania nadmiernego obciążenia finansowego. Trybunał stwierdził w tym zakresie, że ograniczenie kwoty odliczenia czesnego do określonej wysokości, odpowiadającej uldze podatkowej przyznawanej przez państwo niemieckie w przypadku uczęszczania do szkół położonych na jego terytorium przy uwzględnieniu określonych wartości krajowych stanowiłoby środek łagodniejszy od odmowy przyznania omawianej ulgi podatkowej.

W każdym razie całkowite wyłączenie z zakresu ulgi podatkowej czesnego uiszczanego przez podatników na rzecz szkół położonych w innym państwie członkowskim jest nieproporcjonalne. W ten sposób, z zakresu omawianej ulgi podatkowej wyłączone jest bowiem czesne uiszczane przez wskazanych podatników na rzecz szkół położonych w innym państwie członkowskim niezależnie od tego, czy szkoły te spełniają obiektywne kryteria ustalone na podstawie zasad właściwych dla każdego państwa członkowskiego i umożliwiające określenie, w przypadku jakich rodzajów czesnego istnieje prawo do uzyskania wskazanej ulgi podatkowej.

Trybunał uznał więc, że prawo wspólnotowe sprzeciwia się temu, aby w sposób generalny odmawiano udzielenia ulgi podatkowej w przypadku czesnego uiszczonego na rzecz szkół położonych w innych państwach członkowskich. Niemieckie przepisy dotyczące odliczenia czesnego w ramach podatku dochodowego są więc - zdaniem ETS - sprzeczne z prawem wspólnotowym.

Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 11 września 2007 r. w sprawie C-76/05 - Herbert Schwarz, Marga Gootjes-Schwarz przeciwko Finanzamt Bergisch Gladbach (Niemcy); http://curia.europa.eu