Ustawa o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa została uchwalona przez Sejm RP 5 lipca 2018 r., 1 sierpnia podpisał ją Prezydent RP, a następnie została opublikowana w Dzienniku Ustaw RP 13 sierpnia br. (Dz. U. 2018 poz. 1560).

Ustawa oraz towarzyszące jej rozporządzenia wykonawcze w pełni wdrożą do polskiego porządku prawnego tzw. dyrektywę NIS.

Kto wchodzi w skład KSC?

Dzięki ustawie powstaje w Polsce krajowy system cyberbezpieczeństwa. W jego skład wejdą m.in. instytucje administracji rządowej i samorządowej oraz najwięksi przedsiębiorcy z kluczowych sektorów gospodarki. W ustawie mowa jest zatem o: operatorach usług kluczowych (OUK), czyli m.in. największe banki, firmy z sektora energetycznego, przewoźnicy lotniczy i kolejowi, armatorzy, szpitale; dostawcach usług kluczowych (DUC), czyli m.in. internetowych platformach handlowych; organach właściwych (OW), czyli instytucjach publicznych, w których kompetencjach znajdzie się nadzór nad danym istotnym sektorem dla naszej gospodarki np. dla firm zajmujących się transportem lotniczym organem właściwym jest Minister Infrastruktury; Zespołach Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego utworzone w trzech instytucjach: Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (CSIRT GOV), Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej – Państwowym Instytucie Badawczym (CSIRT NASK) oraz Ministerstwie Obrony Narodowej (CSIRT MON), które będą współpracować ze sobą, z organami właściwymi do spraw cyberbezpieczeństwa, ministrem właściwym do spraw informatyzacji oraz Pełnomocnikiem Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa; sektorowych zespołach cyberbezpieczeństwa, np. taki utworzony przez największe banki w Polsce.

Podmioty wchodzące w skład krajowego systemu cyberbezpieczeństwa utworzą spójny system pozwalający na podejmowanie różnorodnych oraz skutecznych działań zarówno przeciwdziałających zagrożeniom, jak i zapewniających skuteczne reagowanie w przypadku wystąpienia incydentów.

Wymiana informacji - to serce nowego systemu

Przy Ministrze Cyfryzacji powstanie Pojedynczy Punkt Kontaktowy (PPK), który umożliwi wymianę informacji o poważnych incydentach, które dotknęły co najmniej dwa państwa członkowskie UE. Dzięki temu nasze trzy krajowe Zespoły Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego, a także zespoły sektorowe będą ostrzegane o możliwych zagrożeniach. Ponadto te trzy Zespoły Reagowania będą mogły, poprzez Punkt Kontaktowy, przekazywać innym państwom członkowskim UE ostrzeżenia.

Ustawa wskazuje organy właściwe ds. cyberbezpieczeństwa odpowiedzialne za sprawowanie nadzoru wobec operatorów usług kluczowych i usług cyfrowych. Każdemu sektorowi określonemu w załączniku został przydzielony organ właściwy, zgodnie z działami administracji rządowej.

Operatorzy usług kluczowych

Obowiązki operatorów usług kluczowych

Od momentu otrzymania od organu właściwego decyzji administracyjnej, dany podmiot uznany za operatora usługi kluczowej ma następujące obowiązki:

• Po 3 miesiącach od otrzymania decyzji od organu właściwego operator: dokonuje szacowania ryzyka dla swoich usług kluczowych, zarządza incydentami, wyznacza osobę kontaktową z właściwym CSIRT i PPK przy MC, prowadzi działania edukacyjne wobec użytkowników, obsługuje incydenty we własnych systemach, zgłasza incydenty poważne, usuwa wskazywane podatności;

• Po 6 miesiącach od otrzymania decyzji: wdraża odpowiednie i adekwatne do oszacowanego ryzyka środki techniczne i organizacyjne, zbiera informacje o zagrożeniach i podatnościach, stosuje środki zapobiegające i ograniczające wpływ incydentów na bezpieczeństwo systemu informacyjnego, stosuje wymaganą dokumentację;

• Po 12 miesiącach od otrzymania decyzji: przygotowuje pierwszy audyt w rozumieniu ustawy, przekazuje sprawozdanie z audytu, wskazanym w ustawie podmiotom.

Za niewykonanie przez OUK obowiązków wynikających z ustawy przewidziano zastosowanie kar finansowych (patrz rozdział 14 ustawy).

Najważniejsze daty zapisane w ustawie

Poza ww. datami związanymi z obowiązkami OUK, OW np. Ministerstwo Cyfryzacji, najpóźniej do 9 listopada br., są zobowiązane do zidentyfikowania i wydania decyzji administracyjnej o uznaniu danego podmiotu za operatora usługi kluczowej. Data ta jest także granicznym terminem przekazania przez organy właściwe Ministrowi Cyfryzacji wniosków o wpisanie zidentyfikowanych operatorów do wykazu operatorów usług kluczowych.

Natomiast obowiązkiem Ministra Cyfryzacji jest przekazanie do 9 listopada br. Komisji Europejskiej informacji dotyczących m.in. wykazu usług kluczowych oraz liczby zidentyfikowanych operatorów. Na Ministrze Cyfryzacji spoczywa także obowiązek przygotowania strategii cyberbezpieczeństwa RP. Przyjęcie tej strategii ma nastąpić najpóźniej do 31 października 2019 r.

Prezes Rady Ministrów w terminie do 3 miesięcy od wejścia w życie tej ustawy powoła Pełnomocnika do Spraw Cyberbezpieczeństwa, czyli osobę odpowiedzialną za koordynowanie działań i realizowanie polityki rządu w zakresie zapewnienia cyberbezpieczeństwa w Polsce.

Obsługa incydentów i CSIRT

Rozporządzenia wykonawcze do ustawy

Przygotowano osiem rozporządzeń wykonawczych, bez których pełne wdrożenie nowego systemu nie byłoby możliwe.

Zob. też:

• Tworzenie Krajowego Systemu Cyberbezpieczeństwa na finiszu
• Krajowy System Cyberbezpieczeństwa
• Wkrótce ustawa o cyberbezpieczeństwie
• Cyberustawa coraz bliżej