Zaostrzony Kodeks karny skarbowy!

16.12.2005

Od 17 grudnia 2005 r. zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw.

Wydłużenie przedawnienia

Nowelizacja przewiduje wydłużenie okresów przedawnienia - również do czynów popełnionych przed wejściem w życie nowelizacji. Karalność przestępstwa skarbowego ustnie, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło:

5 lat - gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat,
10 lat - jeśli czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata.

Karalność przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej ustanie także wówczas, gdy nastąpiło przedawnienie tej należności. W razie uchylenia prawomocnego orzeczenia przedawnienie biegnie od dnia wydania orzeczenia w tym przedmiocie, chyba że karalność przestępstwa skarbowego już ustała. Zgodnie z nowelizacją, przedawnienie nie biegnie, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe.

Jeśli w przed upływem okresu przedawnienia wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego przestępstwa skarbowego w pierwszym wypadku ustanie z upływem 5 lat, a w razie cięższych przestępstw - z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu.

Zaostrzenie kar!

Podniesiono wymiar kary pozbawienia wolności z 1 roku do lat 2 za następujące czyny:

podrobienia albo przerobienia znaku urzędowego (w celu użycia w obrocie publicznym) mającego stwierdzić uiszczenie opłaty skarbowej albo używania takiego znaku jako autentycznego (art. 59 § 1 Kodeksu karnego skarbowego - dalej: K.k.s.);
puszczania w obieg, nabywania lub używania albo przechowywania w celu puszczenia w obieg podrobionego albo przerobionego znaku urzędowego mającego stwierdzić uiszczenie opłaty skarbowej (art. 59 § 2), albo też używania w obrocie dokumentu opatrzonego takim podrobionym lub przerobionym znakiem;
uzyskiwania lub przysposabiania środków w celu podrobienia albo przerobienia znaku akcyzy albo upoważnienia do odbioru banderol (art. 67 § 2);
zbywania lub w inny sposób przekazywania wbrew przepisom ustawy znaków akcyzy osobie nieuprawnionej (art. 70 § 1);
nie pobierania przez płatnika podatku albo pobierania go w kwocie niższej od należnej (art. 78 § 1);
wyłudzenia indywidualnego zezwolenia dewizowego przez podstępne wprowadzenie w błąd organu uprawnionego do udzielania takich zezwoleń (art. 97 § 1).

Teraz, już nie 2, lecz 3 lata więzienia grożą w przypadku:

gdy podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie (art. 55 § 1);
nabywania, przechowywania, przewozu lub przenoszenia wyrobów akcyzowych czy opakowań z tymi wyrobami, w stosunku do których zakończono procedurę zawieszenia poboru akcyzy, bez ich uprzedniego oznaczenia znakami akcyzy albo też przeznaczonymi do wywozu za granicę bez pisemnego zawiadomienia w terminie właściwego organu o zamiarze ich wywozu, czy też pomagania w ich zbyciu albo przyjmowania tych wyrobów lub opakowań z tymi wyrobami lub pomocy w ich ukryciu, jeśli ich rodzaj, ilość lub wartość wskazują na zamiar wprowadzenia do obrotu (art. 65 § 1);
gdy płatnik lub inkasent nie wpłaca w terminie pobranego podatku na rzecz właściwego organu (art. 77 § 1);
nabywania, przechowywania, przewozu, przesyłania lub przenoszenia towaru stanowiącego przedmiot czynu zabronionego z grupy przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami (art. 86-90 § 1), czy też pomocy w jego zbyciu albo przyjmowania tego towaru lub pomagania w jego ukryciu (art. 91 § 1);
usuwania towaru czy środka przewozowego spod dozoru celnego (art. 90 § 1);
wywożenia lub wysyłania za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom (art. 99 § 1);
urządzania lub prowadzenia gry losowej, gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych lub zakładu wzajemnego wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia (art. 107 § 1).

Zamiast 2, teraz aż 5 lat można „posiedzieć” w razie:

gdy podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie (art. 56 § 1);
przywożenia z zagranicy lub wywożenia za granicę towaru bez jego przedstawienia organowi celnemu lub zgłoszenia celnego, a w związku z tym narażenia należności celnej na uszczuplenie (art. 86 § 1);
wprowadzenia w błąd organu uprawnionego do kontroli celnej a tym samym narażenia należności celnej na uszczuplenie (art. 87 § 1).

Wymiar kary pozbawienia wolności z 3 do 5 lat został podniesiony razie:

gdy podatnik, który uchylając się od podatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie (art. 54 § 1);
podrobienia albo przerobienia znaku akcyzy albo upoważnienia do odbioru banderol (art.67 § 1);
podania danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenia rzeczywistego stanu rzeczy a tym samym wprowadzenia w błąd właściwego organu narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych (art. 76 § 1);
podania danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajenia rzeczywistego stanu rzeczy a tym samym wprowadzenia w błąd właściwego organu narażając na nienależny zwrot należności celnej lub umorzenie należności celnej należnej do zapłacenia (art. 92 § 1);
dopuszczenia się przez sprawcę czynu zabronionego polegającego na urządzaniu lub prowadzeniu gry losowej, gry na automacie, gry na automacie o niskich wygranych czy zakładu wzajemnego wbrew przepisom ustawy lub warunkom zezwolenia, albo też na uczestnictwie w zagranicznej grze losowej lub zagranicznym zakładzie wzajemnym - w celu osiągnięcia korzyści majątkowej z organizowania zbiorowego uczestnictwa w grze losowej, grze na automacie, grze na automacie o niskich wygranych lub zakładzie wzajemnym (art. 107 § 3).

W większości powyżej wskazanych przypadków oprócz „odsiadki”, skazany może zostać zmuszony zapłacić jeszcze wysoką grzywnę.

Ponadto, gdy producent, importer lub inny podmiot wbrew obowiązkowi nie prowadzi ewidencji znaków akcyzy lub jej nie przechowuje (art. 67 § 2), to grozi mu za to obecnie kara grzywny 240 stawek dziennych, a nie jak dotąd 180. Przewidziano też zmiany w zakresie zagrożenia grzywną niektórych wykroczeń. Między innymi karze grzywny do 180 stawek dziennych podlegać ma ten, kto wbrew obowiązkowi w sposób wadliwy wystawia faktury lub rachunki albo nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku czy też dowodu zakupu towarów. Natomiast karze grzywny do 240 stawek dziennych podlegać będzie ten, kto w informacji podsumowującej poda nieprawdę lub zatai prawdę.

Jak widać K.k.s. staje się bardziej represyjny niż Kodeks karny. Kara pozbawienia wolności grożąca za popełnienie przestępstwa skarbowego wynosić ma 5 lat (teraz 3 lata). W zakresie nadzwyczajnego obostrzenia kary w przypadkach określonych w art. 37 K.k.s. (np. jeśli popełniono umyślne przestępstwo skarbowe powodujące uszczuplenie należności publicznoprawnej o dużej wartości), sąd będzie musiał nadzwyczajnie obostrzyć karę. Może ona sięgnąć nawet 10 lat pozbawienia wolności.

Pamiętaj!

Zaostrzenie kar nie stosuje się do czynów popełnionych przed omawianą zmianą Kodeksu.

Bez łagodzenia…

Sąd nie będzie stosować nadzwyczajnego złagodzenia kary albo warunkowego zawieszenia jej wykonania w stosunku do sprawcy współdziałającego z inną osobą lub osobami w popełnieniu przestępstwa skarbowego, jeżeli ujawnił przed organem postępowania przygotowawczego wszystkie istotne informacje dotyczące tych osób oraz okoliczności jego popełnienia a wezwany do złożenia wyjaśnień lub zeznań, nie potwierdził w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe ujawnionych przez siebie informacji, kierował wykonaniem ujawnionego przestępstwa skarbowego lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego przestępstwa skarbowego, albo też nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.

Warunkowego zawieszenia wykonania kary nie będzie można zastosować wobec sprawcy, który uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo skarbowe, działając w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami. W razie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec takiego sprawcy okres próby wynosić będzie od 3 do 5 lat, a dozór będzie obowiązkowy. Natomiast skazanego na karę pozbawienia wolności będzie można zwolnić po odbyciu 3/4 kary; warunkowe zwolnienie nie może jednak nastąpić wcześniej niż po roku.

Nowe czyny karalne

Grzywna za wykroczenie skarbowe będzie teraz mogła być nałożona m.in. w razie:

nie wyznaczenia przez płatnika lub inkasenta w wymaganym terminie osoby, do której obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, lub niezgłoszenia właściwemu miejscowo organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby (art. 79 § 1);
nie składania przez płatnika deklaracji w terminie(art. 79 § 2),
nie składania w terminie właściwemu organowi informacji podsumowującej (art. 80a § 2);
nie dokonywania w terminie przez podatnika lub płatnika, wbrew obowiązkom zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo też podawania w nim danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub niepełnych (art. 81 § 1 pkt 1);
dopuszczenia, choćby nieumyślnie, do popełnienia czynu zabronionego przeciwko obrotowi dewizowemu na skutek niedopełnienia obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej.

Będą też nowe typy przestępstw skarbowych, m.in. wykorzystywanie oleju opałowego jako paliwa.

Wprowadza się ponadto zmiany mające na celu umożliwienie ochrony interesów prawno-finansowych Wspólnot Europejskich oraz usprawnienia w zakresie postępowania w sprawach dotyczących przestępstw lub wykroczeń skarbowych.

Jak uniknąć kary?

Nie będzie podlegał karze za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomi o tym organ powołany do ścigania, ujawniając m.in. osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Ponadto na uniknięcie odpowiedzialności pozwala możliwość złożenia korekty deklaracji podatkowej, teraz (w wyniku zmian wprowadzonych w K.k.s. ustawą nowelizującą Ordynację podatkową) w zasadzie również po kontroli.

Łatwiej o przepadek przedmiotów i korzyści

Zmieniono zasady orzekania o przepadku korzyści majątkowych pochodzących z popełniania przestępstw skarbowych. Jeżeli sprawca osiągnie z przestępstwa skarbowego chociażby pośrednią korzyść majątkową, sąd będzie orzekał o jej przepadku na rzecz Skarbu Państwa. W razie, gdy sprawca przestępstwa ukryje mienie pochodzące z przestępstwa skarbowego przenosząc je na inne osoby, sąd orzeknie przepadek również tej korzyści majątkowej. Przepadek korzyści majątkowej nie będzie mógł zostać orzeczony, jeśli zainteresowane osoby wykażą, że korzyść majątkowa została uzyskana w sposób zgodny z prawem i nie pochodziła z przestępstwa.

Dodatkowo podlegał będzie teraz przepadkowi przedmiot, którego przechowywanie jest zabronione jako przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Sąd będzie też mógł orzec przepadek narzędzia lub innego przedmiotu stanowiącego mienie ruchome, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego, niebędącego własnością sprawcy, jeśli jego właściciel lub inna osoba uprawniona na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach przewidywała lub mogła przewidzieć, że może ono służyć lub być przeznaczone do popełnienia przestępstwa skarbowego.

Sąd, orzekając przepadek przedmiotów, w szczególności napojów alkoholowych, kosmetyków lub produktów leczniczych, będzie mógł zarządzić ich zniszczenie w całości albo części, jeżeli sprzedaż tych przedmiotów jest niemożliwa, znacznie utrudniona lub nieuzasadniona lub gdy przedmioty te nie odpowiadają warunkom dopuszczenia do obrotu w kraju określonym w odrębnych przepisach, a koszty zniszczenia przedmiotów, których przepadek orzeczono, ponosił będzie sprawca czynu zabronionego.

Niektóre inne zmiany

W posiedzeniu sądu w przedmiocie uchylenia mandatu karnego będzie miał prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył karę grzywny w drodze mandatu karnego, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony interwenient.

Nowelizacja K.k.s. jest tak obszerna, że nie mogliśmy tu omówić wszystkich zmian z niej wynikających. Skupiliśmy się tylko na tych, naszym zdaniem, ważniejszych. Ponadto przedmiotowa nowelizacja wprowadza liczne zmiany także w innych ustawach. Zachęcamy więc Państwa do zapoznania się z nową regulacją.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2005 r., Nr 178, poz. 1479);
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. 1999 r., Nr 83, poz. 930, ze zm.).