Zatrzymanie - kiedy, na jak długo, jaki organ i w jakich okolicznościach może mnie zatrzymać?

Co to jest zatrzymanie?

Zatrzymanie jest pozbawieniem człowieka wolności na krótki, ściśle oznaczony czas. Może być stosowane tylko przez osoby upoważnione do tego przez prawo oraz w okolicznościach określonych w przepisach. Jest to jeden ze sposobów użycia przymusu przez organy państwa. Celem każdego zatrzymania jest zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwu, ale jednocześnie narusza ono w poważny sposób wolność jednostki. Dlatego każde zatrzymanie musi być uzasadnione ważnymi przyczynami.

Jakie są rodzaje zatrzymania?

Istnieje kilka rodzajów zatrzymania :

  1. zatrzymanie procesowe
  2. zatrzymanie porządkowe (prewencyjne)
  3. zatrzymanie penitencjarne
  4. zatrzymanie administracyjne
  5. zatrzymanie celem przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej

Od rodzaju zatrzymania zależy to kto, na jak długo i z jakiego powodu może nas pozbawić wolności. We wszystkich przypadkach zatrzymania dokonuje Policja. Zatrzymania procesowego może także dokonać Centralne Biuro Antykorupcyjne czy Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (wykonując swoje zadania).

Kiedy, kto i na jak długo może nas zatrzymać?

  1. Jeżeli Policja (lub inny organ) podejrzewa jakąś osobę o to, że popełniła ona przestępstwo i to podejrzenie jest uzasadnione (poparte jakimiś faktami lub dowodami), a zachodzą dodatkowe okoliczności, może zatrzymać taką osobę (zatrzymanie procesowe). Te dodatkowe okoliczności, niezbędne, aby Policja mogła dokonać zatrzymania zachodzą, gdy
    • nie można ustalić tożsamości osoby lub
    • można sądzić, że osoba ta ma zamiar uciec lub ukrywać się w przypadku uwolnienia lub
    • istnieje obawa zatarcia śladów przestępstwa.
  2. Jest zasadą, że zatrzymanego należy zwolnić natychmiast, gdy okaże się, że nie ma powodów, by go dłużej przetrzymywać (np. okaże się, że nie jest on osobą poszukiwaną), a także na polecenie sądu lub prokuratora. Jednak w każdym przypadku czas zatrzymania nie może być dłuższy niż 48 godzin (liczone od momentu, w którym zatrzymany został wylegitymowany przez funkcjonariuszy). Jednak, jeśli w tym czasie wpłynie do sądu wniosek o zastosowanie wobec zatrzymanego tymczasowego aresztowania, to zatrzymanie może trwać jeszcze 24 godziny. Jest to czas na decyzję sądu, czy zastosować tymczasowe aresztowanie. Gdy zatrzymany w ciągu tego czasu nie otrzyma tej decyzji, zostaje zwolniony. Zatrzymanemu przysługują rozbudowane uprawnienia.
  3. Policja ma także możliwość zatrzymania osoby, która swoim zachowaniem stwarza zagrożenie dla innych osób lub dla rzeczy stanowiących czyjąś własność a nawet, gdy osoba stwarza zagrożenie dla własnego życia lub zdrowia. Jest to zatrzymanie porządkowe (prewencyjne). Osoba taka nie jest podejrzana o popełnienie przestępstwa (choć czasem stwarzanie zagrożenia jest samo w sobie przestępstwem) i można ją zatrzymać tylko, gdy nie ma wątpliwości, że zagraża wymienionym wartościom. Zatrzymanie" jest przy tym środkiem ostatecznym i można je stosować tylko, jeśli inne metody odsunięcia zagrożenia nie odniosły skutku. Osoba zatrzymana w ten sposób ma takie same prawa jakie przysługują zatrzymanemu procesowo.
  4. Osoby, które za pozwoleniem (przepustka lub przerwa w wykonywaniu kary) opuściły więzienie, w którym odbywają karę, ale nie wróciły z przepustki w wyznaczonym terminie, mogą być zatrzymane przez Policję (zatrzymanie penitencjarne), która kieruje je z powrotem do zakładu karnego.
  5. Policja może zatrzymać osobę znajdującą się pod wpływem alkoholu, gdy zachowuje się ona w sposób niebezpieczny dla zdrowia i życia innych ludzi lub swojego (zatrzymanie administracyjne). Drugą przyczyną zatrzymania administracyjnego jest sytuacja, gdy nietrzeźwy znajduje się w miejscu publicznym (park, ulica) albo w zakładzie pracy i zachowuje się w sposób gorszący. Policja umieszcza wtedy taką osobę w izbie wytrzeźwień lub na komisariacie, do czasu wytrzeźwienia. Nie można jednak zatrzymać nietrzeźwego na dłużej niż 24 godziny.
  6. Sąd lub prokurator może zarządzić, aby Policja ( Żandarmeria Wojskowa, gdy zatrzymanym jest żołnierz w czynnej służbie) zatrzymała osobę podejrzaną i doprowadziła ją do sądu lub prokuratora. Żeby znaleźć tę osobę, można przeszukać pomieszczenia, w których przypuszczalnie się ukrywa. Terminy tego zatrzymania są takie jak przy zatrzymaniu procesowym (48 i 24 godziny).

Pamiętaj, że:

  • Legitymowanie jest także zatrzymaniem, ale na bardzo krótki czas i może być dokonane tylko w uzasadnionych przypadkach przez policjantów lub innych uprawnionych funkcjonariuszy. Lepiej jednak nie spierać się z Policjantem co do tego, czy ma powód, żeby nas legitymować, bowiem w każdym przypadku odmowa okazania dokumentu lub podania swoich danych uprawnionemu funkcjonariuszowi jest wykroczeniem, za które grozi kara grzywny.
  • Jeżeli osoba została złapana na gorącym uczynku lub w pościgu za nią po popełnionym przestępstwie (gdy nie wiadomo, kim ona jest lub istnieje podejrzenie, że będzie chciała się ukrywać), to 'zatrzymać' taką osobę może każdy, ale tylko na czas konieczny dla przekazania jej w ręce Policji.
  • Zatrzymaniu podlegają także rzeczy, które mogą być dowodem w sprawie karnej. To zatrzymanie polega na odebraniu ich osobie, która je posiada.

Podstawy prawne:

  • Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 r., Nr 78, poz. 483),
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. 1997 r., Nr 89, poz. 555 ze zmianami),
  • Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. 1990 r., Nr 30, poz. 179 ze zmianami),
  • Ustawa z dnia 12 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 1982 r., Nr 35, poz. 230 ze zmianami).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • milaa 2017-05-14 08:34:39

    A ja mam pytanie. Ale opisze sytuacje. A wiec... Moj chłopak przewoził alkohol z kolega do Norwegii i za granicą norweska zostali złapani. Czy wypuszcza ich po 24 godzinach czy dopiero w poniedziałek? Bo w Norwegii od 14 maja do 17 maja są jakieś święta.

  • Van 2016-12-05 15:10:15

    Artykuł bez sensownej treści. Polecam uzupełnić bo odpowiedzi na pytanie kto może nas zatrzymać nie znalazłem. Czy może mnie zatrzymać np ochroniarz parkingu i powalić na podłogę. Albo 60 letni staruszek w stroju ochroniarza w galerii prysnać gazem w oczy i skuć kajdankami? Przydałaby się taka informacja kto może a komu nie wolno pozbawić mnie wolności obywatelskiej w ramach art52 konstytucji

  • Lucyna 2015-07-15 23:30:22

    A ja bym się chciała dowiedzieć jaki czas musi upłynać miedzy jednym a kolejnym zatrzymaniem na 48 godzin

  • Marek Korczyński 2013-05-16 20:29:53

    Państwo nasze stało się bardziej restrykcyjne niż za ,,Komuny" wystarczy że np: zmówią się żona i córka i można wylądować w areszcie co Mi się przydarzyło w pierwszy dzień świąt i zamiast spędzić je z rodziną zakuto mnie w własnym domu w kajdany i odwieziono do aresztu skąd wróciłem 26kwietnia nie pomogły żadne tłumaczenia okazało się że podobno od 1986 roku znęcałem się nad rodziną o czym nie wiedziałem do tegoż czasu .Dodam tylko że nigdy nie wpłynęły na mnie żadne donosy itp. o złym zachowaniu czy rozróbach. A traktowano mnie jak najgorszego co najmniej zbira i zakapiora. Dodam że mam 58 lat i to było pierwsze spotkanie z policją a nazwałbym chyba z ZOMO. Gdzie ta demokracja

  • tipi 2012-02-18 09:45:14

    jak to jest z dokumentem tozsamosci - trzeba go zawsze przy sobie nosic czy wystarczy posiadac, tj. trzymac schowany w domu?

  • utrzymujący państ 2012-02-17 07:33:26

    Po co te tysiące słów? Zatrzymać, jak widać, funkcjonariusz państwowy może każdego, na dowolnie długo i pod byle pretekstem, nawet wyssanym z palca. A dokumenty należy mieć przy sobie, jak w stanie wojennym.

  • jojo 2012-02-16 17:14:53

    Teraz nawet Straz Miejska dokonuje zatrzymań i zakuć w kajdany za błahe sprawy.O zgrozo! Nie popieram komuny,ale nie było w tamtym czasie tyle organów kontrolnych co teraz, nie było tylu uprawnień dla róznych służb i jakoś państwo funkcjonowało.Teraz za rządów PO mamy państwo policyjne!

  • kora 2012-02-16 14:59:47

    Literki prawa literkami, jednak polskie gestapo stosuje swoje prawo i postepuje jak mu jest wygodniej, szczegolnie dla "podpadnietych", gdy sie Panu Funcjonariuszowi zwroci uwagę... Zomo teraz jezdzi w srebrych limuzynkach:)


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika