Zmiana ustawy "zabużańskiej"

Kto otrzyma rekompensaty?

Rekompensaty przysługują na mocy ustawy z 8 lipca 2005 r., która jest realizacją zobowiązania podjętego przez Polskę wobec zabużan. Zakłada ono rekompensatę w wysokości 20 proc. wartości pozostawionego majątku. Według szacunków Ministerstwa Skarbu, na rekompensaty oczekuje 80 tys. osób.

Ustawa zabużańska określa zasady realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku wypędzenia z byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego opuszczenia w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. dokonanego na podstawie: 

• układu z dnia 9 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium B.S.R.R. i ludności Białoruskiej z terytorium Polski, 
• układu z dnia 9 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium U.S.R.R. i ludności ukraińskiej z terytorium Polski, 
• układu z dnia 22 września 1944 r. pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Litewskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczącego ewakuacji obywateli polskich z terytorium Litewskiej S.R.R. i ludności litewskiej z terytorium Polski, 
• umowy z dnia 6 lipca 1945 r. między Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o prawie zmiany obywatelstwa radzieckiego osób narodowości polskiej i żydowskiej, mieszkających w ZSRR i o ich ewakuacji do Polski i o prawie zmiany obywatelstwa polskiego osób narodowości rosyjskiej, ukraińskiej, białoruskiej, rusińskiej i litewskiej, mieszkających na terytorium Polski i o ich ewakuacji do ZSRR.

Dotyczy to także osób, które na skutek innych okoliczności związanych z wojną rozpoczętą w 1939 r., były zmuszone opuścić byłe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

Nowelizacja przepisów ustawy o prawie do rekompensat z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Polski (tzw. "ustawy zabużańskiej") pzewiduje m.in., iż prawo do rekompensaty przysługiwać będzie również osobom, które pozostawiły nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w związku z umową pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych z dnia 15 lutego 1951 r. 

Prawo do rekompensaty przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi: 

• był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz opuścił je z ww. przyczyn; 
• posiada obywatelstwo polskie. 

Skąd mają pochodzić pieniądze na rekompensaty?

Pieniądze na Fundusz Rekompensacyjny mają pochodzić przede wszystkim ze sprzedaży 400 tys. ha gruntów rolnych będących w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa. W sumie na Fundusz trafi 2,5 mld zł. Środki te Agencja Nieruchomości Rolnych ma przekazywać w formie zaliczek kwartalnych, w wysokości ustalonej w rocznym planie finansowym Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału. Rozliczenie roczne zobowiązania następować będzie w terminie 14 dni po zatwierdzeniu przez Ministra Skarbu Państwa sprawozdania finansowego Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2006 r., Nr 195, poz. 1437);
• Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2005 r., Nr 169, poz. 1418);
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 1998 r., Nr 7, poz. 25, ze zm.);
• Ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz. U. 2004 r., Nr 208, poz. 2128, ze zm.)