Podatek od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania w związku z przeniesieniem (...)

Podatek od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania w związku z przeniesieniem z mocy prawa własności nieruchomości Gminy na rzecz Powiatu.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 13 października 2014 r. (data wpływu 15 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania w związku z przeniesieniem z mocy prawa własności nieruchomości Gminy na rzecz Powiatu ? jest nieprawidłowe.

Porady prawne

UZASADNIENIE

W dniu 15 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania w związku z przeniesieniem z mocy prawa własności nieruchomości Gminy na rzecz Powiatu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Decyzją Starosty z dnia 27 września 2013 r. wydaną w postępowaniu zezwolono Zarządowi Dróg Powiatowych na realizację inwestycji drogowej, polegającej na przebudowie drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A ? B. Jednocześnie zatwierdzono podział nieruchomości wyznaczony liniami rozgraniczającymi teren oraz projekt budowlany. W pkt V decyzji zatwierdzono podział działek: nr 416/15 o pow. 0,0770 ha m.in. na działkę nr 416/21 o pow. 0,0025 ha; nr 408/2 o pow. 0,2153 ha m.in. na działkę nr 408/3 o pow. 0,0072 ha; nr 1119 o pow. 0,1408 ha m.in. na działkę nr 1119/1 o pow. 0,0008 ha. Jednocześnie w pkt VI ?oznaczenie nieruchomości lub jej części, które stają się własnością właściwej jednostki samorządu terytorialnego? wymienione zostały działki nr 416/21, nr 408/3 i nr 1119/1 położone w Bielawie obręb Północ. Ww. decyzja stała się ostateczna dnia 5 listopada 2013 r. W związku z tym zostało wszczęte postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania.

Na podstawie art. 12 ust. 4a, w związku z art. 12 ust. 4f i 5, art. 18 ust. 1, ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zwaną ?Specustawą?, Starosta wydał dwie decyzje, tj. decyzję o nr G(?) i decyzję o Nr G(?). W ww. decyzjach ustalił na rzecz Gminy odszkodowania w łącznych wysokościach: w przypadku decyzji G(?) w łącznej wysokości 2.798 zł, natomiast w przypadku decyzji G(?) w łącznej wysokości 37.788 zł. Do wypłaty odszkodowania zobowiązany jest Zarząd Powiatu. Decyzje niniejsze stały się ostateczne dnia 22 maja 2014 r.

Do ustalenia wysokości odszkodowania mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, do których odsyła art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z uwzględnieniem art. 18 tej ustawy, art. 130 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz § 36 ust. 1; ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

Operat szacunkowy został opracowany z datą 11 marca 2014 r. przez rzeczoznawców majątkowych. Rzeczoznawcy zastosowali podejście porównawcze metodą porównywania parami. Jako podstawę do wyceny rzeczoznawcy przyjęli § 36 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

W związku z powyższym Starosta stwierdził, że operaty szacunkowe spełniają wymogi określone w przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny i sporządzania operatu szacunkowego i uznał za prawidłowe i zasadne naliczenie odszkodowania.

W decyzji nie określono czy wskazana kwota jest wartością netto czy brutto. Na pisemny wniosek przekazano Gminie kopie operatów szacunkowych. Wydanie nieruchomości na rzecz Powiatu nastąpiło 6 marca 2014 r.

Odszkodowanie w wysokości 40.594,12 zł zostało wpłacone na rachunek bankowy ? dochody Gminy. W dniu 28 maja 2014 r. wartość odszkodowania, ustalonego w decyzjach została powiększona o 5%, na podstawie zapisu w decyzji, tj. w oparciu o art. 18 ust. 1e ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W oparciu o art. 111 ust. 2 ?Specustawy? (Dz. U. z 2013 r., poz. 687). Nie stosuje się przepisów o planowaniu przestrzennym.

Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Otrzymane odszkodowanie z tytułu przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej, należy opodatkować stawką 23%.

Zgodnie z przepisami dotyczącymi wyceny nieruchomości, wycena taka nie uwzględnia i nie może uwzględniać podatków związanych ze zbyciem nieruchomości. Przepis § 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego wyraźnie stanowi, że operat szacunkowy powinien wskazywać wartość netto nieruchomości. Prawidłowa wykładnia art. 18 ust. 1 w zw. z art. 12 ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. w zw. z art. 134 ustawy o gospodarce nieruchomościami powinna polegać na przyjęciu, że odszkodowanie ustalone przez rzeczoznawcę nie zawiera kwoty podatku VAT, a przepisy te zobowiązują organ ustalający odszkodowanie do ustalenia jego wysokości z uwzględnieniem opodatkowania wywłaszczenia podatkiem VAT.

Odszkodowanie ustalone przez rzeczoznawcę nie zawiera kwoty podatku VAT, a zgodnie z przepisami ustawy o VAT, organ ustalający odszkodowanie ustalając jego wysokość powinien doliczyć podatek VAT ? wyrok NSA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013 r. sygn. akt I OSK 1449/11.

Na tej podstawie Gmina w dniu 28 maja 2014 r. wystawiła fakturę nr ?a? o wartości brutto 3.442,23 zł i fakturę nr ?b? o wartości brutto 46.488,54 zł, doliczając do otrzymanego odszkodowania podatek VAT stosując stawkę 23%. Złoży deklarację VAT-7 za miesiąc maj 2014 r. i rozliczy VAT w Urzędzie Skarbowym.

Inne stanowisko w tej sprawie zajął WSA w Warszawie, który w wyroku z dnia 2 lutego 2012 r. III SA/WA 1374/11 wskazał, że dostawą towarów, podlegającą opodatkowaniu VAT jest również wywłaszczenie, czy też przymusowa sprzedaż, która następuje za odszkodowaniem. Opodatkowaniu VAT nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wskazał, że zgodnie z art. 29 ust. 1 u.p.t.u. podstawą opodatkowania VAT jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży (wywłaszczenia), pomniejszona o kwotę należnego podatku ? metoda ?w stu?. Powyższe stanowisko przyjął również Starosta. Gmina nie przyjęła tego stanowiska i powiększyła odszkodowanie o VAT, z czym nie zgadza się Starosta powołując się na wyrok WSA w Warszawie z dnia 2 lutego 2012 r. i wskazując na wystawienie przez Gminę stosownych korekt faktur VAT.

Działka nr 191/1 o symbolu ?R IIIb? obręb Północ powstała w wyniku podziału działki nr 191, której właścicielem była Gmina, a użytkownikiem wieczystym Polski Związek Działkowców Okręgowy (?).

Na mocy decyzji Starosty o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (opartej na przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), działka nr 191/1 z dniem uprawomocnienia, tj. 5 listopada 2013 r, stała się własnością Powiatu. Decyzją tą Starosta zatwierdził podział między innymi działki 191 oraz projekt budowlany drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A ? B. Należy wskazać, że decyzja ta przesądziła o przeznaczeniu tej nieruchomości ? jako grunty przeznaczone pod budowę drogi.

Z uzyskanej informacji z Referatu Gospodarki Przestrzennej, jak i informacji zawartej w operacie szacunkowym z dnia 11 marca 2014 r. sporządzonym na zlecenie Starosty, wynika, że działka w dniu przejęcia jej przez Powiat nie była objęta planem miejscowym. Nie była też wydana dla niej decyzja o warunkach zabudowy. Obowiązywało Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast: D., B, P.

Według protokołu z wizji lokalnej z dnia 19 lutego 2014 r., jak i operatu szacunkowego, to teren porośnięty zbożem, bez żadnej zabudowy.

Działka nr 416/21 użytek B obręb Północ powstała w wyniku podziału działki nr 416/15, stanowiącej własność Gminy. Działka nr 416/15 była terenem mieszkaniowym, zabudowanym budynkiem mieszkalnym z 1850 r., stale zamieszkiwanym. Na mocy decyzji Starosty o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (opartej na przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych) działka 416/21 z dniem uprawomocnienia 5 listopada 2013 r., stała się własnością Powiatu. Decyzją tą Starosta zatwierdził podział między innymi działki 416/15 oraz projekt budowlany drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A?B. Należy wskazać, że decyzja ta przesądziła o przeznaczeniu tej nieruchomości ? jako grunty przeznaczone pod budowę drogi.

Z uzyskanej informacji z Referatu Gospodarki Przestrzennej, jak i informacji zawartej w operacie szacunkowym z dnia 11 marca 2014 r., sporządzonym na zlecenie Starosty, wynika, że działka w dniu przejęcia jej przez Powiat, nie była objęta planem miejscowym. Nie była też wydana dla niej decyzja o warunkach zabudowy. Obowiązywało Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast: D., B, P. Według protokołu z wizji lokalnej z dnia 19 lutego 2014 r., na terenie znajdowały się krzewy i krzaki wraz z ogrodzeniem na cokole kamiennym z kamienia naturalnego, z siatką stalową słupami stalowymi oraz bramą dwuskrzydłową, które nie powstało na przestrzeni ostatnich 5 lat.

Nabycie nieruchomości wraz z ogrodzeniem, która została wydzielona z pierwotnej działki nr 416/15, nastąpiło decyzją komunalizacyjną Wojewody 18 września 1991 r. Oznaczenie działki na przestrzeni lat ulegało zmianie wskutek odnowienia numeracji działki, wtórnych podziałów bądź scaleń.

Z chwilą przyjęcia nieruchomości decyzją komunalizacyjną Wojewody z dnia 18 września 1991 r. miało miejsce pierwsze zasiedlenie. Okres między pierwszym zasiedleniem, a przejęciem przez Powiat jest dłuższy niż 2 lata.

Gmina nie ponosiła na działce nr 416/21 wydatków na jej ulepszenie. Z tytułu nabycia tej nieruchomości nie przysługiwało Gminie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Działka nr 416/21 nie była wykorzystywana przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych oraz na cele działalności zwolnionej od podatku.

Działka nr 408/3 użytek B obręb Północ powstała w wyniku podziału działki nr 408/2, która stanowi własność Gminy. Na mocy decyzji Starosty o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (opartej na przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych), działka nr 408/3 z dniem uprawomocnienia 5 listopada 2013 r. stała się własnością Powiatu. Decyzją tą Starosta zatwierdził podział między innymi działki nr 408/2 oraz projekt budowlany drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A?B. Jednocześnie należy zauważyć, że decyzja ta przesądziła o przeznaczeniu tej nieruchomości ? jako grunty przeznaczone pod budowę drogi.

Z uzyskanej informacji z Referatu Gospodarki Przestrzennej, jak i informacji zawartej w operacie szacunkowym z dnia 11 marca 2014 r., sporządzonym na zlecenie Starosty wynika, że działka w dniu przejęcia jej przez Powiat nie była objęta planem miejscowym. Nie była też wydana dla niej decyzja o warunkach zabudowy. Obowiązywało Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zespołu miast: D., B., P.

Według protokołu z wizji lokalnej z dnia 19 lutego 2014 r. na terenie działki 408/3 znajdowały się krzewy i krzaki oraz dwa drzewa, ogrodzenie na cokole kamiennym z kamienia naturalnego, z siatką stalową, słupami stalowymi, które nie powstały na przestrzeni ostatnich 5 lat. Na działce znajduje się boks śmietnikowy, wybudowany w roku 2012 przez Wspólnotę Mieszkaniową ? . Właścicielem boksu śmietnikowego jest Wspólnota mieszkaniowa ?. Nabycie ww. nieruchomości, która została wydzielona z pierwotnej działki nr 408/2, nastąpiło decyzją komunalizacyjną Wojewody z 11 października 1991 r. Działka nr 408/2 była terenem mieszkaniowym, przeznaczonym do obsługi budynków mieszkaniowych (wiek budynków ok. 1890 r.) położonych w sąsiedztwie, oznaczenie działki na przestrzeni lat ulegało zmianie wskutek odnowienia numeracji działki, wtórnych podziałów lub scaleń.

Z chwilą przyjęcia nieruchomości decyzją komunalizacyjną Wojewody 11 października 1991 r. miało miejsce pierwsze zasiedlenie. Okres między pierwszym zasiedleniem a przejęciem przez Powiat jest dłuższy niż 2 lata.

Gmina nie ponosiła na działce nr 408/3 wydatków na jej ulepszenie. Z tytułu nabycia tej nieruchomości nie przysługiwało Gminie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Działka nr 408/2, tj. przed podziałem i przed przejęciem przez Powiat, była wykorzystywana na cele mieszkaniowe oraz częściowo na dzierżawę ogródków przydomowych. Działka nr 408/3 po podziale nie była wykorzystywana przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych oraz na cele działalności zwolnionej od podatku.

Działka nr 1119/1 obręb Północ powstała wskutek podziału działki 1119, która stanowi własność Gminy i jest terenem niezabudowanym, ewidencyjnie oznaczona użytkiem ?dr?.

Na mocy decyzji Starosty o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (opartej na przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych) działka nr 1119/1 z dniem uprawomocnienia 5 listopada 2013 r., stała się własnością Powiatu. Decyzją tą Starosta zatwierdził podział między innymi działki nr 1119 oraz projekt budowlany drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A?B. Jednocześnie należy zauważyć, że decyzja ta przesądziła o przeznaczeniu tej nieruchomości ? jako grunty przeznaczone pod zabudowę ? budowa drogi.

Z uzyskanej informacji z Referatu Gospodarki Przestrzennej, jak i informacji zawartej w operacie szacunkowym z dnia 11 marca 2014 r., sporządzonym na zlecenie Starosty wynika, że działka w dniu przejęcia jej przez Powiat nie była objęta planem miejscowym. Nie była też wydana dla niej decyzja o warunkach zabudowy. Obowiązywało Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta B.

Według protokołu z wizji lokalnej z dnia 19 lutego 2014 r. teren działki nr 1119/1 był niezabudowany, porośnięty trawą, pszenicą ozimą, użytkowany rolniczo.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Gmina właściwie zinterpretowała przepisy prawa doliczając podatek VAT do otrzymanego odszkodowania i wystawiła faktury VAT w wysokości odszkodowania powiększonego o podatek VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, Gmina Bielawa jako podatnik VAT, doliczyła podatek VAT do otrzymanej kwoty odszkodowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

  1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
  2. eksport towarów;
  3. import towarów na terytorium kraju;
  4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
  5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, pod pojęciem dostawy towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przepis powyższy określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejszą cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako ?zmuszona? jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Zaznaczyć należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Zatem dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust.

2 ustawy, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.


Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy, w myśl którego, podstawa opodatkowania obejmuje:

  1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
  2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.


Jednocześnie ? na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy ? w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Oprócz stawki podstawowej, na wybrane grupy towarów i usług, ustawodawca przewidział stawki preferencyjne oraz zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku VAT dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług.


Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.


Z powyższego przepisu wynika, że opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, które stanowią tereny budowlane. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących gruntami leśnymi, rolnymi itp., nieprzeznaczonymi pod zabudowę ? są zwolnione od podatku VAT.


Definicja terenów budowlanych została zawarta w art. 2 pkt 33 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu ? zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Wskazać należy, że w myśl art. 1 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 687, z późn. zm.) ? ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 260), zwanych dalej ?drogami?, a także organy właściwe w tych sprawach.

Przepis art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych ? decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych ? nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

  1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
  2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

? z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych).

Według art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych ? wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

Z opisu sprawy wynika, że Decyzją Starosty z dnia 27 września 2013 r. wydaną w postępowaniu zezwolono Zarządowi Dróg Powiatowych na realizację inwestycji drogowej, polegającej na przebudowie drogi powiatowej nr 2(?) na odcinku A?B. Jednocześnie zatwierdzono podział nieruchomości wyznaczony liniami rozgraniczającymi teren oraz projekt budowlany. W pkt V decyzji zatwierdzono podział działek: nr 416/15 o pow. 0,0770 ha m.in. na działkę nr 416/21 o pow. 0,0025 ha; nr 408/2 o pow. 0,2153 ha m.in. na działkę nr 408/30 pow. 0,0072 ha; nr 1119 o pow. 0,1408 ha m.in. na działkę nr 1119/1 o pow. 0,0008 ha. Jednocześnie w pkt VI ?oznaczenie nieruchomości lub jej części, które stają się własnością właściwej jednostki samorządu terytorialnego? wymienione zostały działki nr 416/21, nr 408/3 i nr 1119/1 położone w B. obręb Północ. Ww. decyzja stała się ostateczna dnia 5 listopada 2013 r. W związku z tym zostało wszczęte postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania.

Na podstawie art. 12 ust. 4a, w związku z art. 12 ust. 4f i 5, art. 18 ust. 1, ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zwaną ?Specustawą?, Starosta wydał dwie decyzje, tj. decyzję o nr G(?) i decyzję o Nr G(?). W ww. decyzjach ustalił na rzecz Gminy odszkodowania w łącznych wysokościach: w przypadku decyzji G(?) w łącznej wysokości 2.798 zł, natomiast w przypadku decyzji G(?) w łącznej wysokości 37.788 zł. Do wypłaty odszkodowania zobowiązany jest Zarząd Powiatu. Decyzje niniejsze stały się ostateczne dnia 22 maja 2014 r.

Do ustalenia wysokości odszkodowania mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, do których odsyła art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych z uwzględnieniem art. 18 tej ustawy, art. 130 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz § 36 ust. 1; ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

Operat szacunkowy został opracowany z datą 11 marca 2014 r. przez rzeczoznawców majątkowych. Rzeczoznawcy zastosowali podejście porównawcze metodą porównywania parami. Jako podstawę do wyceny rzeczoznawcy przyjęli § 36 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego.

W związku z powyższym Starosta stwierdził, że operaty szacunkowe spełniają wymogi określone w przepisach ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomości oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 r. w sprawie wyceny i sporządzania operatu szacunkowego i uznał za prawidłowe i zasadne naliczenie odszkodowania.

W decyzji nie określono, czy wskazana kwota jest wartością netto czy brutto. Na pisemny wniosek przekazano Gminie kopie operatów szacunkowych. Wydanie nieruchomości na rzecz Powiatu nastąpiło 6 marca 2014 r.

Odszkodowanie zostało wpłacone na rachunek bankowy ? dochody Gminy. W dniu 28 maja 2014 r. wartość odszkodowania, ustalonego w decyzjach została powiększona o 5%, na podstawie zapisu w decyzji.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy Gmina właściwie zinterpretowała przepisy prawa doliczając podatek VAT do otrzymanego odszkodowania i wystawiła faktury VAT w wysokości odszkodowania powiększonego o podatek VAT.

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy stwierdzić należy, że jeżeli wartość nieruchomości wynikająca z operatu szacunkowego ustalonego przez rzeczoznawcę jest jedynym wynagrodzeniem należnym Wnioskodawcy z tytułu dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie, to wartość ta stanowi kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług. Podstawą opodatkowania ? w myśl art. 29a ust. 1 ustawy ? jest zatem wartość nieruchomości wynikająca z operatu szacunkowego ustalonego przez rzeczoznawcę pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Należy podkreślić, że co do zasady (poza wyjątkami określonymi w ustawie np. w art. 32 ustawy) przepisy prawa podatkowego pozostawiają stronom transakcji rozstrzygnięcie kwestii wysokości wynagrodzenia za dostawę towarów czy świadczenie usług.

Zaznaczenia wymaga fakt, że tylko sprzedawca jest w stanie określić, co dokładnie jest wkalkulowane w kwotę należną od nabywcy. Podstawa opodatkowania wynikać powinna wyłącznie z umowy zawartej pomiędzy kontrahentami. Dodatkowo należy zauważyć, że organy podatkowe nie mają prawa ingerować w treść zawieranych umów i przyjęty w nich sposób rozliczeń pomiędzy kontrahentami, chyba że postanowienia umów naruszają przepisy podatkowe, co może być stwierdzone jedynie w trakcie przeprowadzonego przez organ pierwszej instancji postępowania podatkowego.

Reasumując, należy stwierdzić, że jeżeli wartość nieruchomości wynikająca z operatu szacunkowego ustalonego przez rzeczoznawcę jest jedynym wynagrodzeniem należnym Wnioskodawcy z tytułu dostawy nieruchomości w zamian za odszkodowanie, to stanowi kwotę należną z tytułu dostawy nieruchomości, którą dla wyliczenia podstawy opodatkowania należy traktować jako kwotę brutto zawierającą podatek od towarów i usług. W związku z powyższym Gmina postąpiła nieprawidłowo doliczając podatek do otrzymanego odszkodowania.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej opisanego stanu faktycznego w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania w związku z przeniesieniem z mocy prawa własności nieruchomości Gminy na rzecz Powiatu Dzierżoniowskiego. Z kolei wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w zakresie stawki podatku właściwej dla dostawy nieruchomości . został załatwiony interpretacją indywidualną z dnia 15 stycznia 2015 r. nr ILPP1/443-959/14-5/HW.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację ? w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Masz inne pytanie do prawnika?

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika