Świadczone usługi polegające na udzielaniu pożyczek przez podmiot nieposiadający siedziby działalności (...)

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pożyczki udzielonej Spółce przez podmiot zagraniczny.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka prowadzi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą w zakresie wydobycia kamienia wapiennego i produkcji wyrobów wapienniczych. Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Na potrzeby sfinansowania zamierzonego objęcia udziałów w kapitale zakładowym innej spółki kapitałowej (spółki z o.o.) z tej samej branży, Spółka planuje zaciągnąć pożyczkę od podmiotu mającego siedzibę za granicą, na terytorium Unii Europejskiej. Pożyczkodawca jest osobą prawną niemającą siedziby, miejsca zarządzania ani nieprowadzącą działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pożyczkodawca nie jest bankiem, ale posiada wymagane przez prawo właściwe dla jego siedziby uprawnienia do prowadzenia działalności w zakresie m.in. udzielania pożyczek i faktycznie prowadzi działalność polegającą na udzielaniu pożyczek spółkom należącym do tej samej co pożyczkodawca i Spółka grupy kapitałowej.

Pieniądze stanowiące przedmiot pożyczki zostaną po zawarciu umowy pożyczki przelane z zagranicznego rachunku bankowego pożyczkodawcy na rachunek bankowy Spółki w kraju. W związku z prowadzoną działalnością pożyczkodawca jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju miejsca swej siedziby. Na gruncie przepisów o podatku od wartości dodanej obowiązujących w kraju miejsca siedziby pożyczkodawcy, odsetki uzyskiwane z tytułu pożyczek udzielanych przez pożyczkodawcę są traktowane jako obrót uzyskiwany z tytułu świadczenia usług finansowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym udzielenie Spółce pożyczki za wynagrodzeniem w postaci odsetek stanowić będzie na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług świadczenie usługi, której miejscem świadczenia będzie terytorium Polski, skutkującej obowiązkiem rozpoznania po stronie Spółki obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu udzielonej jej oprocentowanej pożyczki jako objętego zwolnieniem od podatku VAT importu usługi finansowej przez Spółkę ?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, przy czym na mocy art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Udzielenie przez pożyczkodawcę pożyczki pieniężnej za wynagrodzeniem należnym pożyczkodawcy w postaci odsetek za korzystanie z udostępnionego kapitału mieści się w dyspozycji przytoczonego art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT i jest to świadczenie przez pożyczkodawcę na rzecz pożyczkobiorcy odpłatnej usługi objętej podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o podatku VAT, miejscem świadczenia tej usługi będzie terytorium Polski, zaś podatnikiem zobowiązanym do rozpoznania obowiązku podatkowego z tytułu wykonania tej usługi będzie zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku VAT Spółka, a tym samym dla Spółki będzie to podlegający podatkowi VAT import usługi w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy. Jednocześnie, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku VAT stanowiącego, że zwalnia się od podatku VAT usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę, tak rozpoznany import usługi będzie korzystał ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług i z tytułu dokonania tej czynności (tj. zawarcia umowy pożyczki z podmiotem zagranicznym) Spółka będzie podatnikiem podatku VAT zwolnionym od podatku.

Udzielenie pożyczki przez pożyczkodawcę na rzecz Spółki będzie zatem objęte ustawą o podatku VAT jako usługa finansowa, a Spółka będzie z tytułu dokonania tej czynności podatnikiem zwolnionym od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (?) ? art. 7 ust. 1 ustawy.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (?) ? art. 8 ust. 1 ustawy.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju. Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

W myśl art. 17 ust. 3 ustawy, przepis ust. 1 pkt 4 stosuje się, jeżeli usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, również osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, zarejestrowana jako podatnik VAT UE, zgodnie z art. 97 ustawy.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

1. ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
   1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
   2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2. podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
   
   

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j i art. 28n.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności wynika, iż Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. Na potrzeby sfinansowania zamierzonego objęcia udziałów w kapitale zakładowym innej spółki kapitałowej (spółki z o.o.) z tej samej branży, Spółka planuje zaciągnąć pożyczkę od podmiotu mającego siedzibę za granicą, na terytorium Unii Europejskiej. Pożyczkodawca jest osobą prawną nie mającą siedziby, miejsca zarządzania ani nieprowadzącą działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z prowadzoną działalnością pożyczkodawca jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od wartości dodanej w kraju miejsca swej siedziby. Na gruncie przepisów o podatku od wartości dodanej obowiązujących w kraju miejsca siedziby pożyczkodawcy, odsetki uzyskiwane z tytułu pożyczek udzielanych przez pożyczkodawcę są traktowane jako obrót uzyskiwany z tytułu świadczenia usług finansowych.

Wobec powyższego nabywane przez Wnioskodawcę usługi nie zawierają się w wyjątkach od ogólnej zasady zawartych w przepisach art. 28b ust. 2-4 i art. 28c - 28n ustawy, w związku z tym dla ustalenia miejsca świadczenia przedmiotowych usług zastosowanie znajdzie ogólna zasada zawarta w art. 28b ust. 1 ustawy. A zatem miejscem świadczenia przedmiotowych usług będzie miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę tj. Polska.

Tak więc zaciągnięcie przez Spółkę pożyczki od osoby prawnej, nieposiadającej siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, należy uznać za import usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, podlegający opodatkowaniu na terenie kraju. Spółka, jako usługobiorca tych usług będzie zobowiązana do ich rozliczenia.

Co do zasady stawka podatku ? na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%. Jednakże na podstawie art. 146a ustawy, obowiązującym od dnia 01.01.2011 r., w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie zaś z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Przedmiotowe usługi nie będą zaliczane do żadnej z kategorii usług finansowych, które zostały wyłączone z powyższego zwolnienia, na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego uznać należy, że świadczone usługi polegające na udzielaniu pożyczek przez podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju na rzecz Spółki stanowią dla Niej import usług podlegający opodatkowaniu na terytorium kraju. Do rozliczenia tej transakcji w zakresie podatku od towarów i usług obowiązana będzie Spółka, jako nabywca przedmiotowych usług. Usługi te będą korzystały ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy uznać należy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu ? do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach ? art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.