Ulga rehabilitacyjna - używanie samochodu osobowego na dojazd na zabiegi niepełnosprawnego dziecka

UZASADNIENIE

W dniu 10 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie korzystania z odliczeń w ramach ulgi rehabilitacyjnej Ww. wniosek uzupełniony został pismem z dnia 15 maja 2012 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 21 maja 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku oraz w jego uzupełnieniu został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Rodzice dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności są podatnikami i każdy z nich ponosi wydatki na jego utrzymanie, w tym koszty dowozu dziecka samochodem na rehabilitację, turnusy rehabilitacyjne, pobyt w sanatorium. Łączne wydatki z tego tytułu w latach 2009 - 2011, w każdym roku wyniosły 6.000 zł. Powyższy fakt jest udokumentowany we wszystkich latach stosownym zaświadczeniem od jednostki świadczącej usługę rehabilitacyjną dla roku 2009, 2010 i 2011, gimnastykę korekcyjną dla roku 2011, turnus rehabilitacyjny dla roku 2011, usługę sanatoryjną dla roku 2009. Dziecko w ciągu roku stale korzystało z rehabilitacji, a doraźnie z turnusów rehabilitacyjnych i pobytu sanatoryjnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy każdemu z rodziców dziecka niepełnosprawnego posiadającego orzeczenie o stopniu niepełnosprawności przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej z tytułu używania samochodu osobowego do przewozu niepełnosprawnego dziecka na konieczne zabiegi rehabilitacyjne?
2. Czy każdy z rodziców może odliczyć od dochodu kwotę 2.280 zł zakładając, iż rozliczają się wspólnie w danym roku podatkowym?

Zdaniem Wnioskodawcy każdemu z małżonków z osobna przysługuje prawo do pomniejszenia dochodów o kwotę 2.280 zł z tytułu ulgi rehabilitacyjnej w ramach której dowozili dziecko z orzeczonym stopniem niepełnosprawności na zabiegi rehabilitacyjne zarówno przy opodatkowaniu indywidualnym, jak też łącznym współmałżonków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.

Rodzaje wydatków na cele rehabilitacyjne uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem zawiera art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych odliczeń określone zostały w ust. 7b - 7g tego artykułu.

Stosownie do treści art. 26 ust. 7d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną albo
3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

W myśl art. 26 ust. 7e ww. ustawy, przepisy ust. 7a-7d i ust. 7g stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe - jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9.120 zł.

Na podstawie art. 26 ust. 7f ww. ustawy, ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   
2. znaczny stopień niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
1. całkowitą niezdolność do pracy albo
   
2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.
   

Zgodnie z art. 26 ust. 7g ww. ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, może być dokonane również w przypadku, gdy osoba, której dotyczy wydatek, posiada orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Przepis art. 26 ust. 7a ww. ustawy stanowi, że za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na:

1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
   
2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
   
3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
   
4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
   
5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
   
6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
   
7. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
   
8. utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2 280 zł;
   
9. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
   
10. opłacenie tłumacza języka migowego;
    
11. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
    
12. leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
    
13. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
   
2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II ? grupy inwalidztwa oraz dzieci niepełnosprawnych do 16 lat - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a)
14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II. grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne ? w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł;
    
15. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
1. na turnusie rehabilitacyjnym,
   
2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
   
3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.
   

W myśl art. 26 ust. 7c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia w szczególności:

1. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika;
2. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego;
3. okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacych.

Stosownie do art. 26 ust. 7b ustawy, wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Wskazać należy, że art. 26 ust. 7a pkt 8, ust. 7b oraz 7c w zacytowanym wyżej brzmieniu obowiązują od dnia 1 stycznia 2011 r. na mocy art. 1 pkt 18 lit. c) oraz lit. d) ustawy z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478).

Przepis art. 26 ust. 7a pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. stanowił, iż za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na utrzymanie przez osoby niewidome, o których mowa w pkt 7, psa przewodnika ? w wysokości nieprzekraczajacej w roku podatkowym kwoty określonej w pkt 7.

Natomiast na mocy art. 26 ust. 7c ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r., wysokość wydatków na cele określone w ust. 7a ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, z wyjątkiem wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14.

W myśl zaś art. 26 ust. 7b ? ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r., wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.

Należy zaznaczyć, że wszelkiego rodzaju ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od konstytucyjnej zasady równości i powszechności opodatkowania, dlatego winny być interpretowane ściśle z literą prawa. Niedopuszczalna jest zatem ich interpretacja rozszerzająca. Zatem wydatki poniesione na inne cele ? nawet wówczas gdy zostały poniesione w związku z niepełnosprawnością - nie korzystają z odliczeń w ramach omawianej ulgi.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że rodzice dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności są podatnikami i każdy z nich ponosi wydatki na jego utrzymanie, w tym koszty dowozu dziecka samochodem na rehabilitację, turnusy rehabilitacyjne, pobyt w sanatorium. Łączne wydatki z tego tytułu w latach 2009 - 2011, w każdym roku wyniosły 6.000 zł. Powyższy fakt jest udokumentowany we wszystkich latach stosownym zaświadczeniem od jednostki świadczącej usługę rehabilitacyjną dla roku 2009, 2010 i 2011, gimnastykę korekcyjną dla roku 2011, turnus rehabilitacyjny dla roku 2011, usługę sanatoryjną dla roku 2009. Dziecko w ciągu roku stale korzystało z rehabilitacji, a doraźnie z turnusów rehabilitacyjnych i pobytu sanatoryjnego.

Wskazać przy tym należy, że ustawodawca nie zdefiniował w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pojęć: ?zabieg?, ?rehabilitacja? oraz ?rehabilitacja lecznicza?, zatem koniecznym jest wyjaśnienie tych pojęć w oparciu o definicje encyklopedyczne oraz wydaną z zakresu rehabilitacji literaturę. Zgodnie z definicją tych pojęć zawartą w ?Słowniku wyrazów obcych? (PWN, Warszawa 1991r.) oraz ?Encyklopedii? PWN, zabieg stanowi interwencję mającą na celu wywołanie określonego skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby); rehabilitacja jest to przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów leczniczych; rehabilitacja lecznicza zaś to połączenie leczenia z postępowaniem usprawniającym, które obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, wodolecznictwo, światłolecznictwo, elektrolecznictwo, mechanoterapię i kinezyterapię.

Wyjaśnić przy tym należy, że nie wszystkie wydatki wymienione we wniosku podlegają odliczeniu w ramach limitu 2.280 zł, gdyż nie wszystkie stanowią wydatki, o których mowa w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ramach ww. ulgi podatkowej mieszczą się z pewnością wydatki poniesione przez Wnioskodawcę z tytułu koniecznego dowozu na zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne zlecone przez lekarza i wykonywane pod kierunkiem wyspecjalizowanych osób. Zatem jak słusznie wskazał Wnioskodawca wydatki na cele rehabilitacyjne, poniesione z tytułu używania samochodu osobowego w związku z dowozem niepełnosprawnego dziecka na zabiegi rehabilitacyjne podlegają odliczeniu w ramach omawianej ulgi.

Jednakże wyjaśnić należy, że wydatki na dowóz tego dziecka na turnus rehabilitacyjny oraz na pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego nie były ponoszone tytułem używania samochodu osobowego w związku z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo ? rehabilitacyjne. Wnioskodawca ponosił bowiem koszty dojazdu na turnus rehabilitacyjny oraz do sanatorium i w ramach tego pobytu niepełnosprawne dziecko uczęszczało na zlecone zabiegi z miejsca zakwaterowania. Wydatki poniesione na ten cel nie mieszczą się zatem w katalogu wydatków rehabilitacyjnych, o których mowa w art. 26a ust. 7a. Z ww. przepisu wynika natomiast, że w przypadku dojazdów związanych z pobytem na turnusie rehabilitacyjnym oraz na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego ustawodawca przewidział jedynie możliwość odliczenia kwot wydatkowanych z tytułu odpłatnego przejazdu środkami transportu publicznego.

Zaznaczyć również należy, iż określona w ustawie kwota 2.280 zł jest maksymalną kwotą, która może być odliczona tytułem poniesienia ww. wydatków. Użycie przez ustawodawcę, przy określaniu wielkości limitu, wyrażenia ?w wysokości nieprzekraczającej kwoty 2.280 zł? (a nie ?w wysokości 2.280 zł??) wskazuje, iż wysokość odliczenia uzależniona jest od intensywności (częstości) używania samochodu.

Zatem w sytuacji, gdy każdy z rodziców jest właścicielem lub współwłaścicielem samochodu osobowego i każdy z nich ponosi wydatki z tytułu używania tego samochodu celem dowozu niepełnosprawnego dziecka na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, to ? przy spełnieniu pozostałych warunków uprawniających do przedmiotowej ulgi - ma prawo do odliczenia od dochodu w zeznaniu rocznym ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie poniesionych przez niego wydatków. Prawo do ww. odliczenia przysługuje niezależnie od tego, czy rodzice niepełnosprawnego dziecka rozliczają swoje dochody indywidualnie, czy też wspólnie, jednakże odliczenie zastosowane przez każdego z nich nie może przekroczyć kwoty 2.280 zł.

Reasumując, w sytuacji, gdy każdy z małżonków ponosi wydatki z tytułu używanie samochodu osobowego - stanowiącego jego własność lub współwłasność - dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne niepełnosprawnego dziecka, każdemu z nich ? przy spełnieniu pozostałych warunków wskazanych w ustawie - przysługuje prawo dokonywania odliczeń wydatków faktycznie poniesionych na ten cel, w wysokości nie przekraczającej kwoty 2.280 zł. Ww. ulga przysługuje niezależnie od tego, czy w zeznaniach podatkowych rodzice niepełnosprawnego dziecka rozliczają się indywidualnie, czy też wspólnie.

Ww. ulgą nie są jednak objęte wydatki z tytułu używania samochodu osobowego związanego z dowozem niepełnosprawnego dziecka na turnusy rehabilitacyjne oraz na pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego (sanatorium), albowiem nie zostały wymienione w katalogu wydatków uprawniających do omawianej ulgi.

Ponadto podkreślić należy, iż organ wydający interpretacje w trybie art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa dokonuje wyłącznie wykładni przepisów prawa. W związku z tym tutejszy organ nie ustosunkował się do wysokości kwoty jaka w granicach przysługującego limitu podlega odliczeniu od dochodu Wnioskodawcy.

Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie" 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ? t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawą, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń