Jakie zmiany osobowe w spółce rodzą obowiązek sporządzenia i rozliczenia remanentu towarów w podatku (...)

Art. 24 a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) stanowi, iż osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zgodnie § 27 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475) podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów na dzień 1 stycznia, na koniec każdego roku podatkowego, na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub likwidacji działalności.

Wystąpienie podatnika ze spółki jest równoznaczne z zakończeniem prowadzenia przez niego działalności w tej spółce. W związku z powyższym podatnik obowiązany jest do złożenia deklaracji PIT - 5 z uwzględnieniem dochodu z remanentu likwidacyjnego na formularzu PIT - 5X zgodnie z art. 24 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podatek od towarów i usług

Podatnik zwrócił się z zapytaniami:
1. Czy w przypadku zmian osobowych w spółce cywilnej polegających na równoczesnym wyjściu ze spółki dwuosobowej jednego ze wspólników, a wstąpieniu na jego miejsce żony istnieje obowiązek sporządzenia spisu z natury?
2. Czy w przypadku przystąpienia do spółki dwuosobowej żony jednego ze wspólników, a po kilku miesiącach wystąpienia jednego z trzech wspólników powstanie obowiązek sporządzenia i rozliczenia spisu z natury?

Ad. 1
Do istotnych elementów każdej umowy spółki cywilnej należy dążenie do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego. Wystąpienie wspólnika z dwuosobowej spółki cywilnej powoduje jej rozwiązanie.

Aby spółka cywilna mogła istnieć musi mieć przez cały czas minimum dwóch wspólników. W przypadku wystąpienia małżonka z dwuosobowej spółki cywilnej spowoduje to jej rozwiązanie, natomiast wstąpienie małżonki skutkować będzie zawiązaniem nowej spółki cywilnej ( wyrok NSA z dnia 17.02.1998 r. sygn. Akt S.A. RZ 1732/96 ).

Likwidacja spółki cywilnej skutkuje obowiązkiem sporządzenia spisu z natury towarów własnej produkcji i towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy. Towary te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535).

Ad. 2
Spółka cywilna jest spółką osobową. Do jej zawiązania oraz istnienia niezbędne jest dążenie wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, a to wymaga współdziałania minimum dwóch osób. W przypadku przystąpienia współmałżonki do spółki dwuosobowej byt prawny spółki pozostanie nienaruszony. Spółka cywilna stanie się trzyosobową. Jeżeli następnie po kilku miesiącach istnienia spółki jeden ze wspólników wystąpi z niej, spółka zachowa swój byt, gdyż pozostałych dwóch wspólników będzie realizowało wspólny cel gospodarczy.

Podsumowując:
Przystąpienie wspólnika do dwuosobowej spółki cywilnej, a także wystąpienie jednego ze wspólników ze spółki trzyosobowej nie powoduje rozwiązania spółki, a co za tym idzie nie rodzi obowiązku wynikającego z art. 14 ww. ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowania podatkiem od towarów i usług towarów własnej produkcji i innych towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy.

Stanowisko podatnika w sprawie nie jest w związku z powyższym w pełni prawidłowe.