Rozwiązanie i likwidacja spółki z o.o.
Przyczyny rozwiązania spółki
Kodeks spółek handlowych wymienia następujące przyczyny rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością:
- wystąpienie przyczyn przewidzianych w umowie spółki.
Zdarzeniem takim może być przykładowo: poniesienie przez spółkę straty przekraczającą określoną część kapitału zakładowego, upływ czasu, na jaki spółka została zawarta, nieuzyskanie odpowiedniego wyniku finansowego w określonym czasie itp.
- uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu za granicę jej siedziby (tu konieczna forma aktu notarialnego)
- ogłoszenie upadłości spółki
- inne przyczyny przewidziane prawem.
Do w/w innych przyczyn rozwiązania spółki zaliczyć należy przede wszystkich możliwość rozwiązania spółki kapitałowej przez sąd rejestrowy w przypadkach określonych w art. 21 kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tą regulacją sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu spółki kapitałowej wpisanej do rejestru przedsiębiorców, jeżeli:
- nie została zawarta umowy spółki,
- określony w umowie spółki przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem,
- umowa spółki nie zawiera postanowień dotyczących firmy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów,
- wszystkie osoby zawierające umowę spółki nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili podpisywania umowy.
W powyższych przypadkach sąd może rozwiązać spółkę na wniosek osoby, która ma w tym interes prawny lub z urzędu. Przed rozwiązaniem spółki sąd zobowiązany jest wyznaczyć spółce dodatkowy termin na usunięcie braków uzasadniających rozwiązanie spółki przez sąd. Jeżeli termin ten upłynie bezskutecznie, sąd powinien wezwać spółkę do złożenia oświadczenia w przedmiocie tych braków. Dopiero wówczas sąd może (nie musi) orzec o rozwiązaniu spółki.
Przepisy ogólne o spółkach kapitałowych zawierają jednak istotne postanowienie. Otóż z przyczyn przedstawionych powyżej sąd nie może orzec o rozwiązaniu spółki, jeżeli od jej wpisu do rejestru przedsiębiorców minęło już 5 lat. Oznacza to, że upływ czasu niejako sanuje braki uzasadniające rozwiązanie spółki przez sąd.
Jeśli jednak dojdzie do rozwiązania spółki przez sąd z przyczyn wskazanych w art. 21 ksh, nie będzie to miało wpływu na ważność czynności prawnych dokonanych przez spółkę przed dniem jej rozwiązania przez sąd.
Poza przyczynami wskazanymi w art. 21 ksh możliwe jest rozwiązanie spółki przez sąd w następujących sytuacjach:
- na żądanie wspólnika lub członka zarządu albo Rady Nadzorczej spółki, jesli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki;
- na żądanie określonego w ustawie organu państwowego, w przypadku gdy sprzeczna z prawem działalność spółki zagraża interesowi publicznemu.
Wspólnicy spółki z o.o. mogą do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru zapobiec jej rozwiązaniu, podejmując w tej sprawie jednomyślną uchwałę. Nie jest dopuszczalne powzięcie takiej uchwały, gdy z żądaniem rozwiązania spółki wystąpił nie będący wspólnikiem członek organu spółki lub organ państwowy, a także w sytuacji, gdy zachodzą przesłanki określone w art. 21 ksh, uprawniające sąd do rozwiązania spółki.
Likwidacja
Otwarcie likwidacji następuje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o rozwiązaniu spółki przez sąd, powzięcia uchwały przez wspólników o rozwiązaniu spółki lub zaistnienia innych przyczyn rozwiązania spółki.
Z chwilą otwarcia likwidacji spółka z o.o. jest obowiązana występować w obrocie pod zmienioną firmą. Otóż do dotychczasowego oznaczenia należy dołączyć słowa “w likwidacji”. Jest to wyrazem zasady jawności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego.
Otwarcie likwidacji nie wpływa natomiast w żaden sposób na osobowość prawną spółki z o.o.
1. Likwidatorzy
Likwidację przeprowadzają likwidatorzy. Likwidatorami są członkowie zarządu spółki, chyba że umowa spółki albo uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki ustanawia innych likwidatorów. Również w przypadku rozwiązania spółki przez sąd, jest on uprawniony do ustanowienia likwidatorów, którymi niekoniecznie muszą być członkowie zarządu albo osoby w inny sposób związane ze spółką.
Na wniosek osób mających w tym interes prawny sąd rejestrowy może, z ważnych powodów, odwołać likwidatorów i ustanowić innych. Likwidatorów ustanowionych przez sąd tylko sąd może odwołać.
W stosunku wewnętrznym spółki, likwidatorzy zobowiązani są stosować się do uchwał wspólników. Natomiast likwidatorzy ustanowieni przez sąd mają obowiązek stosować się tylko do jednomyślnych uchwał powziętych przez wspólników i osoby, które - mając interes prawny - spowodowały odwołanie przez sąd likwidatorów i ustanowienie w ich miejsce nowych.
2. Obowiązki rejestrowe i informacyjne likwidatorów
Likwidatorzy mają obowiązek zgłosić do sądu rejestrowego fakt otwarcia likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentacji spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym względzie zmiany (również w sytuacji, w której nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki). Do zgłoszenia należy dołączyć poświadczone notarialnie wzory podpisów likwidatorów.
Likwidatorzy ogłaszają o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji. W ogłoszeniu tym należy wezwać wierzycieli spółki do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
3. Czynności likwidacyjne
Zadaniem likwidatorów jest przeprowadzenie likwidacji, przez co rozumieć należy zakończenie bieżących interesów spółki, ściągnięcie wierzytelności, wypełnienie zobowiązań i upłynnienie majątku spółki.
W zakresie tych czynności likwidatorzy mają prawo reprezentacji spółki oraz prowadzenia jej spraw. Ograniczenia likwidatorów w ich kompetencjach dotyczących czynności likwidacyjnych nie odnoszą skutku wobec osób trzecich.
Z dniem otwarcia likwidacji wygasają wszystkie prokury udzielone przez spółkę. W trakcie likwidacji nie jest możliwe ustanowienie nowej prokury.
W trakcie likwidacji nowe interesy mogą być podejmowane tylko wówczas, gdy jest to potrzebne do ukończenia spraw będących w toku.
Likwidatorzy są obowiązani zamknąć księgi na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji. Na ten dzień należy sporządzić sprawozdanie finansowe. Księgi rachunkowe spółki ulegają otwarciu na dzień otwarcia likwidacji i na ten dzień sporządza się bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten podlega zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników.
Dodatkowo, po upływie każdego roku obrotowego, do czasu zakończenia likwidacji, likwidatorzy zobowiązani są sporządzać sprawozdanie ze swojej działalności oraz sprawozdanie finansowe.
4. Spłata wierzytelności i podział majątku spółki
W okresie likwidacji zaspokojeniu podlegają wszystkie wierzytelności wobec tych wierzycieli, którzy zgłosili się w określonym terminie do spółki. Natomiast sumy dla zaspokojenia lub zabezpieczenia znanych spółce wierzycieli, którzy nie zgłosili się w wyznaczonym przez likwidatorów terminie lub których wierzytelności nie stały się jeszcze wymagalne, względnie których wierzytelności są sporne, spółka musi złożyc do depozytu sądowego.
Po spłacie wszystkich zobowiązań spółki pozostały majątek spółki dzieli się pomiędzy jej wspólników w stosunku do ich udziałów, chyba że umowa spółki określa inny sposób podziału majątku.
Podział majątku spółki pomiędzy wspólników nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
Jeżeli do spółki po wyznaczonym na zgłaszanie wierzytelności terminie zgłoszą się wierzyciele nie znani spółce, mogą zostać zaspokojeni z majątku spółki jeszcze nie podzielonego. Jednakże gdy wspólnicy otrzymali już przypadające na nich części pozostałego do podziału majątku spółki, będąc przy tym w dobrej wierze, wspólnicy ci nie są zobowiązani do zwrotu otrzymanych kwot w celu zaspokojenia tych wierzycieli.
5. Zakończenie likwidacji
Na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli sporządzane jest sprawozdanie likwidacyjne, które podlega zatwierdzeniu przez zgromadzenie wspólników. Likwidatorzy powinni ogłosić to sprawozdanie w siedzibie spółki, a także zobowiązani są do przedstawienia tego sprawozdania sądowi rejestrowemu z jednoczesnym wnioskiem o wykreślenie spółki z rejestru.
Rozwiązanie spółki następuje po zakończeniu likwidacji z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Wpis ten w tym przypadku jest konstytutywny.
Pamiętaj, że:
- w okresie likwidacji spółka z o.o. zobowiązana jest używać swej firmy z dodatkowym oznaczeniem "w likwidacji",
- w okresie likwidacji nie można ustanawiać prokury,
- likwidatorzy mogą być powołani przez sąd,
- kontrolę nad procesem likwidacji sprawują wspólnicy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?